Een autist is niet in staat tot echte liefde. Dat hebt u niet van mij, dat zegt Antoine (een schuilnaam), die als man met autisme al 70 jaar aan dit onvermogen lijdt. ‘Waar ik kom, neemt de liefde de benen’, voegt hij er nog aan toen.

Deze Antoine raadt dan ook iedereen die van plan is met een autist (of een asperger) iets te beginnen aan om de relatie meteen te verbreken. Opkrassen en wegwezen. Want: ‘Met mensen als ik valt niet te leven’. Deze raad laat hij optekenen in de voortreffelijke reeks ‘Lust en liefde’. Schrijfster en journaliste Corine Koole publiceert in deze reeks wekelijks interviews in De Morgen en de Volkskrant.  Over allerlei relationele kwesties, van verliefdheid over verlangen tot ontrouw, van kietelen tot fantasieën en met hier en daar een relationeel drama.

Het verhaal van Antoine is dan ook een echt drama. Niet zozeer omdat hij geen liefde zou kennen, integendeel. Wel door zijn rigide beeld over wat liefde is. Die volgens hem aan tenminste een aantal voorwaarden moet voldoen. Over welke die precies zijn, blijft hij erg vaag.

Ook de drang om zich te kunnen aanpassen, vormt volgens mij een deel van het drama. “Als ik had geweten wat ik mankeerde, dan had ik mijn leven kunnen aanpassen”, laat Antoine bijvoorbeeld optekenen. Dat is, tenminste in mijn ervaring, gelukkig of niet, een illusie. Ook het ‘wij’-gevoel relativeer ik sterk, ook bij mensen zonder autisme trouwens. Waar een wij is, daar is meestal een driehoeksrelatie (jij, ik en de maatschappelijke norm).

Verder toont het verhaal van Antoine ook mooi aan dat de neurotypische partner ook niet vrij is van zonden. Je partner willen veranderen door hem te leren wat houden van is, dat lijkt op het eerste gezicht gek, maar er zijn (nog) mensen die dit proberen. Ook de verwachting dat alles mooi zou zijn, het leven en de seks, is wellicht deel van de romantische verwarring die de meeste neurotypicals overkomt.

Er is uiteraard ook veel dat ik wel herken. De zoon van Antoine, die ook autisme heeft, wat zijn vader ertoe aanzette zich te laten testen, is volgens zijn vader een uiterst schijn-sociaal mens. “Hij gedroeg zich altijd als een soort Jezus’, al kan ik me daar weinig bij voorstellen. Mijn beeld van Jezus is namelijk niet dat van een erg sociaal, maar wel een erg religieus mens. Ook het niet aanvoelen van sociale conventies komt bekend over. Huilen of lachen vanuit een soort afspraak of meeleven om politieke redenen lijkt mij ook niet erg zinvol.

Tot slot wijst Antoine op een ontwikkeling die volgens mij wel binnen bereik ligt van veel mensen met autisme. Antoine, net als sommige mensen met autisme die er moeilijk mee om kunnen, is zijn leven lang een adviseur gebleven: goed in het geven van kritiek. Die kritiek is zich ten slotte op zichzelf gaan richten, soms terecht maar ook vaak ten onrechte. Hij is nooit een ‘manager’ geworden, is er niet in geslaagd overzicht te vinden en, met de nodige hulp en hulpmiddelen, zijn leven met ruimte voor emoties en voor anderen te organiseren. Dat is misschien een groter drama dan zijn zelfverklaard onvermogen tot liefhebben.