Na de kinder – en jeugdboeken over autisme, verhalende boeken, en speelfilms rond autisme in de openbare bibliotheek, dacht ik dat het wel eens leuk zou zijn om een lijstje te maken met de meest beschikbare boeken geschreven door ervaringsdeskundigen, door mensen die zelf autisme hebben, door ouders met kinderen met autisme of door derden die getuigenissen van mensen met autisme bundelden.

1. Van een andere planeet: autisme van binnen uit / Dominique Dumortier (Houtekiet, 2002)

   Autobiografisch verslag waarin een jonge vrouw met autisme in de aanloop van haar diagnose uitlegt, vanuit eigen ervaring en inzicht, hoe zij tracht te overleven tussen anderen zonder (of met niet vastgesteld) autisme. Leestip vermeld bij de Vlaamse Vereniging Autisme. Voor een bespreking zie Psychologie Magazine, Zie ook Goodreads en Librarything.

2. Ik kan zijn wie ik wil: opgroeien met autisme / Peter Vercauteren (Houtekiet, 2011).

   
   Een opeenstapeling van details samengebundeld tot een autobiografie, waarin de auteur, een man met autisme, ons meeneemt in een ontdekkingstocht van zijn denken.
   Voor een een bespreking zie Tistje. Zie ook Librarythng.

3. Mijn hoofd het nogal druk vandaag: een moeder, een zoon en hun wonderlijke reis in de wereld van autisme / Georgina Derbyshire (Lannoo, 2011).

   
   In ‘Mijn hoofd heeft het nogal druk vandaag’ neemt Georgina Derbyshire de lezer mee op een wonderlijke reis in de leefwereld van haar zoontje Bobby. Ze beschrijft op hilarische en hartverwarmende wijze hoe de wereld best verwarrend kan zijn, zeker als je een tienjarig autistisch jongetje bent met een fascinatie voor stenen, meetlinten en treinen. Met een voorwoord van Peter Vermeulen (Autisme Centraal). Voor een voorproefje zie Google Books. Zie Goodreads en Librarything.

4. Zoon met een gebruiksaanwijzing: over mijn kleuter met autisme /  Eva van der Linden (Houtekiet, 2012).

   Zoon met een gebruiksaanwijzing is een mooi voorbeeld van een leesbare verwoording van een naadloze inleving in het toegepast autistisch denken. Aan de hand van treffende anekdotes vertelt logopediste Eva Van der Linden het verhaal van haar vijfjarige zoon met autisme. Voor een leesverslag zie Tistje. Zie Goodreads en Librarything.
   Vervolgd door Tussen trots en ergernis: als je broer of zus autisme heeft (De Draak, 2014). In Tussen trots en ergernis komen persoonlijke ervaringen met een broer of zus met autisme aan bod. Voor een leesverslag zie Tistje.

5. Gewoon een jongen met autisme / Chris Lauwers (EPO, 2004).

   
   Persoonlijk verhaal van een moeder en de tocht met haar zoon met afwijkend gedrag door hulpverlenersland op zoek naar antwoorden en een goed leven, Vermeld als leestip bij de Vlaamse Vereniging Autisme. Persreacties leest u hier, een bespreking door een blogster hier.
   Vervolgd door Gewoon een huis in autismeland (EPO, 2010), het autobiografisch verhaal van een moeder met haar puberende zoon met autisme, die zo gewoon mogelijk wil leven, en de strijd om erkenning bij rigide hulpverleners. Vermeld als leestip bij de Vlaamse Vereniging Autisme

6. Een veilig nest: leven met vier autistische kinderen / Sandra Petit (The House of Books, 2002)

   Autobiografisch verhaal, ‘een beetje ruw maar eerlijk’, van een moeder die vier autistische en drie andere kinderen opvoedt, waarvan het volgens haar “niet helpt om er boos op te zijn”, en waarvan ze hoopt “dat ze in hun hart zullen beseffen dat ze gewenst zijn”. (Interview met journaliste Veerle Beel, De Standaard, 24 juni 2002)

7. Van hier tot aan de maan en terug: autisme in het gewone gezinsleven / Eva- Rita Boon (Houtekiet, 2014).

   
   Autobiografisch verhaal van een Vlaamse moeder die een balans probeert te vinden tussen werk en gezin, terwijl haar jongste zoon autisme blijkt te hebben. Zie ook Goodreads.

8. Waarom ik soms op en neer spring / Naoki Higashida (Nieuw Amsterdam, 2014).

   
   De 13-jarige Naoki uit Japan vertelt via bijna zestig vragen over hoe het is om autistisch te zijn. Met enige abstracte zwart-witillustraties. Vanaf ca. 13 jaar.
   Voor een leesverslag zie Tistje of Cutting Edge. Als leestip vermeld bij de Vlaamse Vereniging Autisme, Psysense en Dynamiek. Zie Goodreads en Librarything.

9. Partners in autisme: relaas van (on)gewone relaties / Cis Schiltmans (red.) (EPO, 2015).

   
   Partners in autisme is een bundel vraaggesprekken met stellen waarvan een of beide partners autisme heeft. Hoe gelijkaardig en verschillend beleven mensen met en zonder autisme hun partnerrelatie? De vraag die daarbij telkens weer opduikt, is wie zich wanneer en in welke mate moet aanpassen aan de ander.  “Dit boek is zeker niet bedoeld om mensen te zeggen dat ze samen moéten blijven. Het is een bundeling van verhalen, van hoogst individuele keuzes, waaruit anderen hooguit inspiratie kunnen putten.” (Cis Schiltmans, opgetekend door Veerle Beel in De Standaard, 30 september 2006).  Voor een leesverslag zie Tistje. Als leestip vermeld bij de Vlaamse Vereniging Autisme.

10. Dag vreemde man: over partners met autisme / Veerle Beel (EPO, 2000).

    
    Valt er te leven met een partner die autisme heeft? Deze vraag wordt in dit boek op zeer uiteenlopende wijzen beantwoord. Veerle Beel (journaliste bij De Standaard) bundelde elf interviews met personen wier partner autisme heeft.
    Zie Goodreads. Als leestip vermeld bij de Vlaamse Vereniging Autisme.

11. Dubbelklik: autisme bevraagd en beschreven / Landschip en Loes Modderman (EPO, 2004).

    
    Correspondentie tussen een Nederlandse vrouw en een Vlaamse autistische man, waarin de dagelijkse ervaringen en problemen van een autist aan de orde komen. Een leesverslag leest u onder andere op ‘Over boeken enzo’. Als leestip vermeld bij de Vlaamse Vereniging Autisme. Voor een interview met Landschip kan u op Tistje terecht.

12. Zie wie ik ben: autisme in woord en beeld / Stef Renodeyn, Cis van Peer en Peter Vermeulen (Lannoo, 2012).

    
    Fotoboek met zwart-wit – en geschreven portretten van mensen met autisme, en een oproep aan de wereld om eindelijk komaf te maken de onjuiste stereotypen en misverstanden die over autisme worden opgehangen.
    Voor een leesverslag zie Tistje. Vermeld bij Autisme Centraal. Zie ook Librarything en Goodreads.

13. Een echt mens: autobiografie van een vrouw met autisme / Gunilla Gerland (Houtekiet, 2010).

    
    Een echt mens van Gunilla Gerland is het verhaal van de zoektocht van de schrijfster om ondanks alles (haar autisme, de harteloze anderen) toch een ‘echt mens’ te zijn/blijven. Het toont dat (sommige) mensen met autisme zich in vaak erg moeilijke omstandigheden weten recht te houden. Voor ‘gevorderden’. Voor een leesverslag zie Tistje. Vermeld als leestip bij de Vlaamse Vereniging Autisme. Zie ook Goodreads.

14. IJskastmoeder: een kind met autisme in huis / Janneke van Bockel.

    
    Columns van een moeder over de opvoeding van haar dochtertje met autisme. Vermeld als leestip bij de Vlaamse Vereniging Autisme. Zie Goodreads.
    Gevolgd door Uitlegmoeder: een tiener met autisme in huis / Janneke Van Bockel (Lannoo, 2016). Columns van een moeder over de opvoeding van haar tienerdochter met autisme.

15. (On)draaglijk lijden: de pijn van het anders-zijn: 26 mensen getuigen / Lieve Thienpont (red.) (Academie Press, 2012).

    
    In dit boek getuigen 26 mensen over de pijn van het anders zijn. Op een authentieke, eerlijke en zeer kwetsbare manier lichten zij een tipje van de sluier van het (on)draaglijk lijden dat onder andere door autisme veroorzaakt wordt. Voor een leesverslag zie Tistje. Als leestip vermeld bij de Vlaams Vereniging Autisme. Zie Librarything.

16. Zie mij: onderweg: spiegelbeelden van autisme / Joeri Nanai (red.) (Vrijdag, 2014)

    
    (Jong)volwassenen met autisme zonder bijkomende verstandelijke beperkingen beschrijven op een creatieve wijze wat autisme voor hen betekent en hoe ze ermee omgaan.

17. Niet ongevoelig: vrouwen met autisme / Henny Struik (Kok, 2012).

    
    Analyse van de specifieke beleving van autisme bij met meisjes en vrouwen met autisme, na ruime bevraging, met theoretische omkadering en eigen reflectie van de auteur.
    Voor een leesverslag zie Tistje. Als leestip vermeld bij de Vlaamse Vereniging Autisme. Zie Goodreads en Librarything. Een interview met de auteur kan u lezen op Tistje.

18. Alleen met mijn wereld: hoe ik leerde leven met autisme / Wessel Broekhuis (Nieuwezijds, 2010).

    
    Eigen portret van een zestienjarige jongen met autisme ver zijn zoektocht in de omgang en ontdekking van zijn autisme en naar een identiteit waarin deze een plaats heeft.
    Voor een leesverslag zie Tistje. Als leestip vermeld bij de Vlaamse Vereniging Autisme. Zie ook Goodreads. Een interview met de auteur verscheen op de website Clix’ auti-info.

19. Mama is dit een beest?: over autisme en detaildenken / Hilde de Clercq (Houtekiet, 2006).

    
    Hilde De Clercq, moeder van Thomas, haar zoon met autisme, belicht op een zeer eenvoudige wijze de detail- of over-selectieve denkwereld van mensen met autisme, die volgens haar onderbelicht is. “Al heel vroeg besefte ik dat Thomas op een andere manier met informatie omging, dat hij op een andere manier dacht. Zijn autisme heb ik steeds uitgelegd aan de hand van deze bijzondere denkstijl”, aldus Hilde De Clercq (bron: VVA). Een boekbespreking leest u onder andere op de website van Theo Peeters. Vermeld als leestip bij de Vlaamse Vereniging Autisme.

20. Het boek Job / Lydia Rood (Ooievaar, 1998).

    
    Een persoonlijk portret van Job, de autistische broer van de schrijfster, gemaakt via een journalistiek procedé: interviews met de betrokkene en mensen in zijn omgeving, gemengd met haar eigen ervaringen. Als leestip vermeld bij de Vlaamse Vereniging Autisme. Zie ook Goodreads en Librarything.

21. Het beleg: de eerste acht jaren van een autistisch kind / Clara Claiborne Park (Ambo, 2002).

    
    “Het beleg brengt het verhaal van de volgehouden inzet van een moeder om het onvermogen tot exploratie en dus ontwikkeling bij haar dochter te doorbreken.. Het beleg was het allereerste boek over autisme dat niet door een beroepsmatig betrokkene maar door een ervaringsdeskundige werd geschreven. Het werd gepubliceerd in 1967”. (Peter Vermeulen, De Standaard, 2002) De auteur overleed in 2010, een obituary leest u in The Guardian.
    Zie Goodreads.
    Gevolgd door Een weg naar de wereld: volwassenwording van een autistisch kind /  Clara Claiborne Park (Ambo, 2002). Verslag van de groei naar volwassenheid van een autistisch meisje door haar moeder. De boeken zijn met een periode van veertig jaar tussen geschreven. “Het optimisme en de hoop waarmee Park haar eerste boek eindigde, wordt verdergezet in het boek over de volwassen Jessy, maar deze keer met het realisme en de wijsheid na veertig jaar samenleven met een kind met autisme.” (Peter Vermeulen, De Standaard, 2002). Zie Goodreads.

22. De dinoman en het muziekmeisje: leven met autistische kinderen / Ginette Wieken (Nieuwezijds, 2003).

    
    Het boek is een verslag van de moeder over de verschillende ontwikkeling van haar twee kinderen met autisme (jongen met gewone begaafdheid, meisje met verstandelijke beperkingen). De heldere observatie geeft zicht op de veranderingen in het leven van ouders die kinderen met autisme opvoeden. “… hoe uitgeput je ervan raakt, hoe fascinerend het is, hoe leerzaam het is, hoe wanhopig je ervan kan worden, hoe eenzaam het je maakt”. Op de website van de auteur kan u het hoofdstuk ‘Big hug in Londen’ en ‘Van volume, tuinhekjes en verstoppertje’ lezen. Vermeld als leestip bij de Vlaamse Vereniging Autisme. Zie ook Goodreads.

23. Op een blauwe dag geboren : een geschiedenis: indrukken van een autistische jongen met een bijzonder brein / Daniël Tammet (Nieuwezijds, 2011).

    
    Autobiografie, met assistentie, van een homo-man, savant met autisme, met nadruk op zintuiglijke informatieverwerking en hersenwerking. Net als met Een echt mens bestaat hier een kans tot verkeerde veralgemening. Met enige nuancering te lezen.
    Besproken door de Wiskundemeisjes, De Volkskrant en Trouw. Als leestip vermeld bij de Vlaamse Vereniging Autisme. Voorafgegaan door De wijde lucht omvatten: een verkenning van de grenzen van het brein (Nieuwezijds, 2009).

24. Een gezin met autisme: als autisme de regel is en niet de uitzondering / Joyce van Maaren (Hogrefe, 2015)

    
    Verhaal van een moeder van wie vier van de vijf kinderen en haar man een vorm van autisme hebben, met de zoektochten en contacten binnen hulpverlening, het dagelijks leven binnen het gezin beschreven en de zoektocht naar ruimte voor zichzelf in een gezin met autisme.

25. Autisten liegen niet: 10 jonge autisten op weg naar zelfstandigheid /Alianna Dijkstra (Kok, 2012).

    
    Tien autistische jongeren tussen de 14 en 20 vertellen hoe het is om autisme te hebben. Ook hun ouders komen aan het woord. Vanaf ca. 15 jaar.
    Zie Librarything.

26. Autisme is een deel van mij / Laura Daniëls (Free Musketeers, 2015)

    
    Het persoonlijk verhaal van een jonge vrouw met autisme die wil herkenning geven aan de mensen met de wens dat ze niet opgeven hoe moeilijk het soms ook kan zijn.

27. Dramaqueen of gewoon autisme: mijn leven voor en na de diagnose / Marije van Dongen (Garant, 2011).

    
    Autobiografie van een vrouw met autisme waarin ze op zeer eerlijke, vaak kritische maar ook ontnuchterende wijze haar weg naar de diagnose en erna beschrijft en hoe de buitenwereld haar gedragingen vaak niet begrijpt of er verkeerd op reageert. Voor een leesverslag zie Tistje. Zie ook  Librarything. Voor een interview met de auteur kan u tevens terecht op Tistje.

28. Autiweg: een weg voor volwassenen met autisme / Mar Wanrooij (Free Musketeers, 2011)

    
    Zelfhulpgids voor volwassenen met autisme en wie met hen omgaat, van een man met autisme die ervaringsdeskundig beschrijft hoe het is om autist te zijn, inclusief de kenmerken die je tot autist maken, en tips hoe het best met volwassen autisten om te gaan. Voor een citaat op deze blog van dit boek zie hier. Dit boek heeft ook een lezenswaardige uitgebreide website (autiweg.nl), die ook aandacht besteed aan 55+ (mensen die meer zijn dan 55 jaar).

29. Dirigeren van de Oceaan: de essentie van autisme aan de hand van dagelijkse voorvallen / Maddy Hulshof (Van Tricht, 2011).

    
    Het persoonlijke relaas van een moeder die haar autistische zoon zo ‘normaal’ mogelijk opvoedde; afgewisseld met theoretische informatie over autisme. Voor een fragment uit het boek, zie hier (op de website van de auteur). Zie ook Librarything.

30. Ik wil niet meer onzichtbaar zijn : Autisme in de allochtone cultuur in Nederland / Birsen Basar (Pica, 2010)

    
    Autobiografisch verhaal van een jonge vrouw met autisme, van Turkse afkomst, die zich nadat dit bij haar was vastgesteld, inzet voor meer bekendheid van deze aandoening binnen de Turkse gemeenschap. Op haar uitgebreide website kan u ook een aantal programma’s bekijken en artikels lezen van de auteur.