‘Hoe bepaal jij je stemkeuze?’ … autisme en verkiezingen
Het zal vermoedelijk weinig mensen ontgaan zijn, maar op 14 oktober, volgende week zondag, zijn er in verkiezingen van de gemeenteraden en provinciale raden in België. Sommige mensen staan al te popelen om in het hokje te duiken, en hun stem, met potlood en papier of elektronisch, uit te brengen. Anderen zoeken wanhopig uitvluchten om er toch maar onderuit te kunnen.
Gudrun, lezeres van deze blog, mailt me dat ze de eer heeft voorzitter te zijn van een stembureau. Als moeder van een volwassen zoon met autisme ‘met veel ondersteuningsnood’ ziet ze dat als ‘een flinke uitdaging’. Ze probeert er het beste van te maken.
Gudrun mailt me in de eerste plaats met de vraag hoe ik tegenover de verkiezingen sta, en hoe ik mijn stemkeuze bepaal. ‘Als moeder van een zoon met autisme weet ik dat kiezen op zich al moeilijk is, maar hoe doe je dat in het stemhokje? Wat zou je iemand met autisme aanraden om te komen tot een goede stemkeuze? Helpt er iemand om je keuze te bepalen? Hoe ga je om met eventuele angst op de dag zelf?’
In mijn boek ‘Autistisch gelukkig: positief leven met autisme’, heb ik beschreven wat politiek voor mij betekent, en hoe het deel uitmaakt van maatschappelijk leven met autisme. Meer nog, politiek is voor mij de organisatie van het samen leven. Veel meer dus dan berichtgeving over politieke partijen. Een stem uitbrengen is voor mij bevestigen dat je, al was het maar voor een klein deel, samen leeft met anderen.
Sowieso ga ik stemmen. Dat kost weliswaar veel energie, maar ik zie mijn autisme of mijn fysieke beperkingen zeker niet als een reden om eraan te ontkomen. Ik ervaar wel wat angst, maar voor mij is die beheersbaar. Gelukkig hoef ik niet in een groot kieslokaal te stemmen, en niet te ver van huis. Daarnaast kan ik terugvallen op medicatie mocht het nodig zijn. Ik kan wel verstaan dat andere mensen (met autisme) een veel grotere angst ervaren. Het is natuurlijk een sociaal gedoe, en de plechtstatigheid en weerzin van sommige mensen maakt de sfeer er vaak niet beter op. Ook al kan het ook iets feestelijk hebben wanneer er een goede sfeer heerst. Een soort buurthappening.
Toen ik opgeroepen werd als bijzitter, tot drie keer toe, heb ik me ook zonder veel morren aangeboden. Vooraf heb ik de voorzitter van het stembureau natuurlijk wel ingelicht over mijn handicap, en de eventuele redelijke aanpassingen. Dat volstond om ter plekke te horen ‘dat ik mocht beschikken’. Ik mocht dus naar huis. Na gestemd te hebben natuurlijk. Daar was ik op dat ogenblik niet echt rouwig om.
Ook al had ik er niet echt probleem van gemaakt om te blijven. Het zou van inclusie getuigd hebben, op voorwaarde dat er ook rekening gehouden wordt met mijn beperkingen. Dat laatste was waarschijnlijk teveel gevraagd. De vrees dat sommige critici nadien ‘onregelmatigheden in het kiesproces’ zouden kunnen inroepen, speelt waarschijnlijk mee om bepaalde mensen (bv met autisme of verstandelijke beperkingen) niet te selecteren.
Daarnaast neem ik ook regelmatig deel aan online bevragingen van universiteiten en organisaties die peilen naar politieke en maatschappelijke voorkeuren. Vaak zet me dat aan tot nadenken over thema’s en stellingen rond burgerparticipatie, maatschappelijke ontevredenheid, populisme, mensenrechten en nog veel meer dat aan bod komt aan dat soort onderzoek.
In zo’n onderzoek wordt al eens gevraagd naar wat me aanzet tot mijn politieke voorkeuren. Of wat me drijft, ondanks het ‘je m’en-foutisme’ van sommige mensen, om politiek geïnteresseerd te blijven. Misschien ben ik minder cynisch of bang voor anders-zijn. Mogelijks ben ik ook minder beïnvloedbaar voor verzuchtingen en frustraties van anderen. Alleen praten over politiek sla ik over. Dat lijkt bijna altijd te ontaarden in dronkenmanspraat of idiote clichés en verwijten. Misschien omdat ik politiek teveel zie als groepsethiek, zei iemand me onlangs.
Waar ik mee rekening houd in mijn voorkeur voor een persoon of partij, is vooral hoe h/zij staat tegenover mensen die anders zijn, het minder breed hebben, beperkingen hebben, tegenover dieren, tegenover natuur en klimaat, tegenover diverse culturele uitingen. Ook hun manier om inhoud toegankelijk en behapbaar uit te leggen en oplossingsgericht initiatieven uit te werken voor zoveel mogelijk verschillende mensen, vind ik belangrijk. Meestal stem ik dan ook op zoveel mogelijk mensen (van één partij, uiteraard) die aan die voorwaarden voldoen. Als het gaat om lokale politici speelt ook mee hoe zij reageren als ik hen toevallig tegenkom op straat buiten de kiescampagne. Knikt zo iemand beleefd of vriendelijk naar mij? Is h/zij joviaal of eerder nors of onbeleefd?
Ik volg dus geen politieke debatten in de media, of steeds dezelfde trollen op sociale media zoals Twitter en Facebook. Verder knap ik af op brulboeien en mensen die polariseren door bepaalde anderen in een schandaalsfeer te duwen of maatschappelijke groepen als ‘schuldige’ aan te duiden. Ook met ‘beloftes’ en ‘programmapunten’ hou ik geen rekening. Wel lees ik af en toe een opinie in ernstige kranten en leen ik in de openbare bibliotheek wel eens een boek van een politicus/politica.
Tot slot vul ik zoals gewoonlijk bij verkiezingen een of meerdere stemtesten in (zoals Stemcheck, De Stem van Vlaanderen of MijnStemTelt). De uitkomst daarvan geeft meestal een mooi overzicht van de standpunten van de verschillende partijen over bepaalde stellingen. Meestal zijn er daarbij geen verrassingen. De enige verrassing die ik heb ervaren, is hoe de politieke voorkeur bij anderen in de loop der tijd bizarre kronkels maakt.
Tistje 
Ik ben dan toch moeten gaan om het minste gedoe te hebben. Ik was gewoon achter mijn vader op de moment dat je de pas en papier afgeeft, was ik dus even alleen. Gelukkig heeft niemand iets gevraagd of ging er niets mis. Zo lang je vlot doet wat er verwacht word blijft het bij papieren afgeven, aanwijzen hokje, inscannen en pas terugkrijgen. Beleefdheidsregels die breek ik natuurlijk wel misschien durf ik wel iets zeggen mochten ze iets vragen. Maar zeker is dit niet want het is precies of dat deel uitgeschakeld word door de stress van tussen de mensen te zijn. Hoofdpijn valt mee natuurlijk valt dit niet te vergelijken met stress op school die veel langduriger was.
De stem keuze was makkelijk zowel voor provincie als voor gemeente mensen gekozen die bekend zijn met handicap. Eigenlijk 2 personen die ik ken voor provincie ex leerkracht voor gemeente iemand die ook vrijwillig kleding bakken leeg maakt. Nu voor de gemeente die persoon is geen kandidaat burgemeester dus ook daar een compatibele aangeduid. Er waren nog personen in de gemeente lijst die bekend zijn met gehandicapte, maar kan al die namen niet onthouden dus maar bij 2 voorkeurstemmen gehouden.
https://www.hln.be/regio/turnhout/zusjes-met-autisme-schudden-politiek-wakker~aaed3a58/
Ik vond ook nog dit 2 zussen met autisme die wel eens vaker in de media verschijnen. Zij moesten ook gaan stemmen voor het eerst maar weten niet goed op wie. Ze hebben zelf een lijst met 12 autisme vriendelijke voorstellen die partijen kunnen overnemen. 1 er van is roken verbieden aan bushokjes persoonlijk zou ik dan in de goede windrichting gaan staan. Uiteindelijk komt het daar op neer zo goed mogelijk mee doen de wereld gaat zich niet aan ons aanpassen. Wat ze daar aanhalen over (amival) beschutte werkplaats is wel iets van aan. Autisten vallen blijkbaar vaak lager normaal begaafden in beschutte werkplaats en laag begaafden zo als ik die daar voor leren zijn plots niet welkom op 18. Voor mij is het al gelijk ik weet dat ik niet normaal ben maar ze hadden dit wel op voorhand kunnen zeggen, want het schuldgevoel dat je niet aan werk geraakt, is zo erg dat het bijna niet anders kan dan dat je daar door gekraakt word en dingen serieus verkeerd lopen uit frustratie.
LikeLike
Ik weet gewoon als ik daar ga staan ga ik niets zeggen, me ziek voelen, ik ga mentaal verlamd zijn. Of wel nemen ze die papieren aan en geven ze dit terug en is het gelukt. En dan heb ik enkel wat hoofdpijn er aan over gehouden. Of wel vragen ze iets zeg ik niets en ben ik een verward persoon en beland ik in een zothuis.
ga ik met mijn ouders daar spreek ik ook niet tegen als er andere mensen dit horen of zien. En om daar te staan als 28 jarige die dit niet alleen kan vind ik ook vernederend. Maar als ik dan niet ga van die bewindvoering vind ik ook al wel extreem dacht wel dat dit niet kon. Er zal toch een brief komen dat ik niet geweest ben want er is stemplicht. Daar staan dan contactgegevens in als mijn ouders hun het doktersbriefje bezorgen zal het wel ok zijn hoop ik. Wat een gedoe allemaal hieruit blijkt maar weer is dat dit soort handicap, 1 is die niet gebaat is met klassieke hulp die vooral doelt op handelingen niet kunnen. Niemand kan mij leren praten tegen andere mensen dit is altijd al zo geweest. Dit is weer een voorproefje van waar ik mee te maken krijg als mijn ouders er niet meer zijn. Dan word ik gewoon een soort afhankelijk dier net als in school die volledig afhangt van goede wil van verzorgers. Die nooit kunnen weten wat er mis is en dus maar wachten tot ik zelf iets zeg wat nooit komt.
LikeLike
Knap geschreven, en correct antwoord op de kritische repliek. Mensen met zware mentale handicap kunnen verlengd minderjarig verklaard worden. Allicht is dat ook een sterk punt bij het bekomen van andere ondersteuning.
Mensen met autisme hebben het sowieso al moeilijk met kiezen. Er zijn overal keuzes in het leven. Die in het hokje is dan nog de minst erge. Kiezen doe je met verstand, met vertrouwen. En in mijn geval zeker niet voor bullebakken die gewoon negatieve oppositiepraat verkopen.
En je dienstbaar moeten stellen voor de kiesverrichtingen. Ik heb verschillende keren bijzitter geweest voor het telbureau, verschillende keren voorzitter. Met felicitaties van de Vrederechter voor een correct en tijdig PV (om 19:00 kon iedereen van het bureau naar huis). Tellen kun je op je tempo, gestructureerd doen, en dan kan er niets gebeuren. Ik begrijp dus niet dat sommige telbureau’s tot na middernacht bezig zijn;
Ben ook 2 keer voorzitter geweest van een stembureau. Dat wil ik niet eens niet meer doen. Daar ben ik ondertussen terug kunnen aan ontsnappen, want dat is een hel. Dat kun je echt niet regelen. Die drukte en heksenketel bij wijlen, en dan weer met je vingers draaien en dan weer druk.En om 13 uur gaat het bureau dicht. Hoewel het dan nog niet gedaan is, willen je bijzitters onmiddellijk naar huis. En dan sta je daar met een hoop papier dat nog moet geteld worden en verzegeld, en naar het telbureau gebracht. Horror.
Ik wist nog niet dat het door mijn autisme kwam, maar nu begrijp ik het nog meer.
LikeGeliked door 1 persoon
* Natuurlijk versta ik dat het volgens jou niet mogelijk is om te stemmen. Al zou je daarbij wel hulp kunnen krijgen van iemand die je zelf kiest, die de documenten afgeeft en aanschuift aan de tafel. Dat staat op alle overheidssites, en wordt bevestigd door Unia. Elke persoon met een handicap wordt volgens de wet bekwaam gesteld om te stemmen, tenzij anderszins wordt aangetoond (bv bij kiesonbekwaamheid door verstandelijke of andere beperkingen)
* Maar van wat je schrijft klopt het een en ander niet:
a) Het klopt dat je als je ziek bent een volmacht geeft. Met zo’n volmacht wijs je iemand anders die stemt voor jou. Die beslist in jouw plaats. Er is dus geen inbreuk op je privacy. Je kan je stemkeuze bekend maken, maar in het stemhokje doet ieder wat hij of zij wil. Uw vader of moeder kunnen dus eventueel in jouw plaats gaan stemmen, als ze dat willen doen.
b) Uw vader heeft volgens mij maar met een half oor geluisterd naar wat er op Radio 2 bij De Inspecteur is verteld. De 21-jarige man in kwestie, met het Syndroom van Down, is niet kiesonbekwaam noch verlengd minderjarig verklaard en heeft evenmin bewindvoering. Vandaar de oproepingsbrief. De moeder is in het programma aangeraden om het plaatselijk vredegerecht te laten weten dat zij vind dat hij kiesonbekwaam is. Meer niet.
c) Veel mensen met autisme gaan wel stemmen (meer nog: zijn bijzitter of tellen stemmen). Ik denk dat je niet zoveel ervaring hebt met het stemgebeuren. Dat aanschuiven in rij is lang niet altijd het geval. Ik heb al meerdere keren moeten stemmen en kan me niet herinneren dat ik heb moeten aanschuiven.
* Wat je moet doen? Zeker niet panikeren, zoals je nu een beetje doet. In jouw geval zou ik je aanraden gewoon niets te doen. Of, als je toch graag wil stemmen, tegen de volgende verkiezing met een autismecoach te leren stemmen.
LikeLike
Ik heb nog nooit gaan stemmen vroeger deed je een kiesbrief+doktersbriefje binnen in het gemeente huis en dat was het. Vanaf dit jaar gaat dit niet meer en geven ze een volmacht papier. Ik moet daar iets op afteken en paspoort mee geven met de persoon (ouder) die dit moet doen in het stembureau. Maar ik wil helemaal niet zelf stemmen of met volmacht, en ook moet ik mijn stem dan bekend maken wat een schending van mijn privacy is. Persoonlijk zou ik helemaal niets doen geen volmacht en dus niet stemmen. Maar mijn vader hoorde iets op radio 2 over een moeder en mentaal gehandicapte zoon met naar het schijnt mentaal lage leeftijd. Die dus totaal niet weet waar het over gaat en toch zou die via volmacht moeten stemmen. Nu heeft hij daar dus ook gehoord dat als je niet stemt je bewindvoerders en boetes riskeert. Ik weet niet wat er van aan is het was goed zo als het was. Maar ik wil geen boetes of verschijningen in de rechtszaal riskeren en al zeker geen bewindvoerder. Dus moet ik dan zelf gaan terwijl persoonlijk contact voor mij onmogelijk is. Het stemmen zelf op scherm is geen probleem het is die papieren afgeven aan een tafel met mensen, spreken is onmogelijk. In die rij staan aanschuiven pure horror is het zo iets doe je toch geen autist aan. Ik heb een doktersbriefje in het rusthuis gaan mensen die geen kinderen hebben ook niet stemmen met volmacht. Wat moet ik nu doen waarom heb ik altijd van die vreemde toestanden.
LikeLike