Bij vrijwel elke presentatie over autisme duikt op een gegeven moment wel een lijstje op van inspirerende, bekende, beroemde of beruchte autistische mensen. Ik krijg dan de indruk dat dit mensen zijn die meestal ver tot zeer ver van mijn beleving staan. Het zijn dan ook vaak buitenlandse acteurs of wetenschappers of mensen die al lang overleden zijn. Geen mensen ‘van bij ons’.

Dat ‘van bij ons’ is natuurlijk relatief. Het is een uitdrukking die vaak bol staat van retoriek. Wat van bij ons is, zou ons inspireren, om ons heruit te vinden, gesteund op tradities. Het zou verwijzen naar de goesting om er voluit voor te gaan, om de kennis die we hebben met elkaar te delen. Wat en wie van bij ons is, telt echt mee.

Natuurlijk zijn er ook Belgische of Vlaamse autistische mensen ‘van bij ons’, die af en toe in de pers komen en zelfs enige bekendheid hebben verworven. Toch blijven die toch vooral binnen de autistische gemeenschap bekend. Ze blijven ‘onder ons’.

Het zijn namen of gezichten die voorbijgangers in een drukke winkelstraat weinig zouden zeggen mocht een reporter van een televisieprogramma hen erom vragen. Als er al namen van Belgische autistische mensen worden genoemd, zijn het vooral bekende mensen (acteurs, regisseurs, comedians, wetenschappers, autisme-onderzoekers, theatermakers) die van zichzelf niet erkennen dat ze autistisch zijn. Vijf Nederlandse, Duitse of Engelse bekende autistische mensen opnoemen die er ook zelf openlijk mee naar buiten komen, dat lukt veel beter.

Toch zou er, volgens een Duitse lezeres van mijn blog, één naam alvast niet mogen ontbreken in dat lijstje van vijf bekende Belgische autistische mensen. Een zanger die internationaal is doorgebroken en in Duitstalige gebieden nog steeds ‘hot’ is volgens haar. Ik kon niet meteen op een naam komen. Tot ze mij een groot artikel in een bekende Duitse krant mailde.

‘Autismus! So lebt Helmut Lotti mit er Schock-Diagnose’, kopte de Berliner Kurier van enkele dagen geleden. Zo, dat kan tellen op vlak van beeldvorming. Het artikel in mijn mail was de samenvatting van een interview met Helmut Lottigiers, de pianist en tenor van het levenslied die enige bekendheid heeft verworven als ‘Helmut Lotti’.

“Ik lijd onder mijn autisme”, aldus de Vlaamse zanger. Dat relativeert hij meteen, want wat eerst overkwam als een enorme shock, is langzaam geëvolueerd naar een opluchting. Volgens het artikel leven tegenwoordig ongeveer 80.000 mensen met autisme in Duitsland. Dat is niet helemaal zeker, want autisme is erg moeilijk vast te stellen en wordt vaak niet herkend, schrijft de krant.

“Het is voor autisten moeilijk om contacten met anderen te behouden en anderen te verstaan. Autisme is in de eerste plaats een stoornis in de verwerking van waarnemingen. Daarnaast worden autistische mensen voortdurend overprikkeld door omgevingsruis voor ogen, oren of tastzin” staat er verder te lezen.

Intussen heeft Lotti geen geheim gemaakt van zijn autisme. De 51-jarige zanger blijft, ‘ondanks zijn aandoening’, optreden maar zou naar eigen zeggen veel over autisme spreken. “Ik doe dat omdat er zoveel verschillende aspecten aan de stoornis zijn. Het is niet zo dat autisten overeenkomen met de karikaturen die geschetst worden. We hebben elk een eigenheid.” Het lukt Lotti ook niet om zich op oppervlakkige en inhoudsloze gesprekken te concentreren. “Ook in sociale situaties heb ik het moeilijk” verklaart de zanger. “Grenzen duidelijk maken is een uitdaging. Ik maakte wel eens vreemde keuzes die op dat moment de juiste leken maar nadien gewoon belachelijk bleken. En toch bleef ik nadien overtuigd dat ik het bij het juiste eind had.” Volgens Lotti zou het ook de reden zijn geweest dat zijn vorige relaties op de klippen liepen.

In zijn interviews geeft Lotti niet alleen aan dat hij autisme heeft, maar daarnaast ook nog een “ADHD-syndroom” zou hebben. “Het positieve daarvan is de hyperfocus” zou de zanger gezegd hebben. “Dat heeft mij tijdens mijn carrière al veel geholpen, omdat ik daardoor goed teksten en talen kan leren.”

Naar verluidt zou Lotti op het spoor zijn gekomen van zijn autisme en adhd toen hij een aantal jaren pauze nam van zijn werk om te reflecteren hoe het kwam dat het in zijn privéleven steeds weer misliep, en of dat iets met zijn carrière kon te maken hebben. “Vandaag weet ik dat dat niet het geval is”, besluit de zanger. “Ook als ik vuilnisman was geweest, zouden mijn huwelijken op de klippen zijn gelopen. Ook dan zou ik de verkeerde beslissingen hebben genomen.”

Tot zover de enige bekende Belgische autist van het moment. Mochten er mensen zijn die van anderen weten, die misschien ook in de pers hebben getuigd over hun levenskeuzes, mogen die mij zeker laten weten. Voorwaarde is uiteraard wel dat ze het zelf erkennen, en ook buiten de autismegemeenschap bekend zijn.