Een recent artikel in Wired stelt dat ChatGPT (van het bedrijf OpenAI) niet enkel een zeer waardevol hulpmiddel is voor de meeste autistische mensen maar voor velen ook een levenslijn is om te communiceren en zichzelf uit te drukken. Autistische mensen zouden erin het vaak ontbeerde brainstormmaatje vinden om te oefenen in hun communicatieve -, sociale – en creatieve vaardigheden. Wired stelt dat ChatGPT niet alleen een inclusieve manier is voor autisten om hun interesse mee te delen, waar anderen afhaken. Ze kunnen er ook hun sociale scripts voor hun dagelijks leven of voor bepaalde grensverleggende projecten mee uitwerken en niet meteen uit hun comfortzone hoeven te komen.

Hoewel er nog enkele beperkingen zijn, en ook privacy soms een issue kan zijn, spreekt Wired van een vooruitgang. ChatGPT kan volgens Wired in bepaalde aspecten van autistisch leven immers beter helpen dan vooraf ingestelde chatbots en beter bereikbaar zijn dan veel professionele hulp. Klassieke hulpverleners hebben immers veel nadelen waar ChatGPT op inspeelt.

In online-gesprekken over Chat-GPT op autismefora en in sociale media-groepen rond autisme zijn deze de tien meest genoemde voordelen van ChatGPT voor autistische mensen: laagdrempelige communicatie, oefenen van sociale interactie, virtuele brainstormpartner, mogelijkheid om ongeremd info dumps te doen, instrument om sociale scripts te ontwikkelen, non-stop emotionele feedback mogelijkheid, stimulans tot zelfexpressie, zorgen voor structuur en consistentie, en een aanzet tot het vergroten van zelfvertrouwen

Er worden echter ook vaak belangrijke nadelen genoemd, zoals gebrek aan menselijke (non-verbale) signalen, beperkt aanpassingsvermogen, onvoorspelbare en vaak volstrekt foute antwoorden, geen directe fysieke ondersteuning, moeilijkheden met het begrijpen van taalgebruik, bezorgd om privacy – en beveiligingszekerheid , vrees voor afhankelijk van grotendeels nieuwe technologie, beperkt contextueel begrip in communicatie, vrees dat het als vervanging wordt gezien voor menselijke verbondenheid, en soms te goedkope en ‘woke’ antwoorden op ernstige vragen.

Hoewel veel hulpverleners al hard hun best doen om creatief vraaggericht mee te denken met autistische mensen, blijven de meeste hulpverleners slechts bereikbaar via telefoon of email. De meeste therapieën gebeuren bovendien voornamelijk overdag (en bijvoorbeeld niet ’s nachts of tijdens feestdagen), vooral verbaal, in een ruimte die de hulpverlener (of diens organisatie) kiest, en op afspraak (niet steeds wanneer problemen zich stellen).

Voor ernstiger psychische, sociale en emotionele problemen is ChatGPT echter niet de beste oplossing, waarschuwt Wired. Toch zou ook daaraan gewerkt worden. Hoewel de eerlijkheid gebiedt dat het nog wel enkele generaties zal duren vooraleer generatieve artificiële intelligentie typisch menselijke vormen van expressie zoals menselijke verbondenheid en intiem inlevingsvermogen zal kunnen simuleren.

Toen ik Chat-GPT om een reactie vroeg, stelde het AI-instrument dat het niet als levenslijn mag beschouwd worden voor autistische mensen. “Mensen met autisme hebben een ernstige neurologische aandoening die zich kenmerkt door ernstige uitdagingen op het vlak van communicatie, sociale interactie en gedragspatronen. Zij hebben meer hulp nodig dan ik kan bieden”, klinkt het. “Ik kan misschien wel communicatie, het oefenen van sociale interacties en het bieden van eerstegraads emotionele ondersteuning vergemakkelijken maar heb belangrijke beperkingen die professionals niet hebben”.

Volgens ChatGPT is het belangrijk dat autistische personen, ondanks de vele beperkingen van de hulpverlening zoals ze nu is, blijven proberen terecht te kunnen bij professionele hulpverleners, therapeuten, ondersteuningsgroepen en sociale omgang met andere (autistische) mensen. Volgens de AI-machine bieden deze een holistischer benadering en kunnen ze beter soelaas bieden bij ernstiger problematieken bij autistische personen. Het moet duidelijk zijn, stelt ChatGPT, dat technologische en menselijke interactie elkaar kunnen aanvullen en partners zijn in ondersteuning van autistische mensen. Ook al moeten beiden nog wat aan elkaar wennen.