Een vaste gewoonte van mij tijdens de zomer is enkele boeken te lezen die mij tijdens de voorbije jaren door meerdere mensen in mijn kennissenkring zijn aangeraden. Een van de vaakst aangeraden boeken is Letters to my Weird Sisters: on Autism and Feminism van Joanne Limburg. Het boek is helaas (nog) niet vertaald.

Joanne Limburg’s boek Letters to my Weird Sisters: on Autism and Feminism biedt een intrigerende kijk op de boeiende wereld van autisme en feminisme. Door middel van vier brieven aan historische vrouwen neemt Limburg ons mee op een reis naar het verleden, waarin ze de ervaringen van deze vrouwen interpreteert vanuit haar eigen autistische perspectief. Het zijn vier vrouwen die de auteur identificeert als “weird sisters”, die werden buitengesloten vanwege hun ongewone gedrag. De auteur is zelf autistisch en in plaats van te proberen deze vrouwen te diagnosticeren, vertelt ze over hun leven en ervaringen en hoe zij dit interpreteert door een autistische lens.

De auteur, die zelf autistisch is, heeft een sterke verbondenheid met deze vrouwen gevonden. Ze voelt empathie en biedt excuses aan voor het onrecht dat ze hebben ervaren. Het is fascinerend om meer te leren over vrouwen zoals Virginia Woolf, maar ook om kennis te maken met minder bekende vrouwen en te ontdekken hoe de samenleving met hen omging.

In het begin moest ik wennen aan de schrijfstijl, waarbij elk hoofdstuk een brief is aan een andere vrouw met autisme uit de geschiedenis. Maar al snel kon ik het boek niet meer wegleggen. Limburg weet op een verfrissende manier de complexe relatie tussen autisme en feminisme te belichten. Ze weeft haar persoonlijke ervaringen op meeslepende wijze samen met diepgaande reflectie en onderzoek, wat mij aangenaam heeft verrast. Haar openhartige, kwetsbare en krachtige beschrijving van haar worstelingen en triomfen maken het boek uitnodigend en toegankelijk.

Een van de belangrijkste punten die Limburg in haar boek naar voren brengt, is het verband tussen de marginalisering en discriminatie waarmee autistische mensen, vooral vrouwen, te maken hebben, en de strijd voor vrouwenrechten in een patriarchale samenleving. Ze onderzoekt hoe maatschappelijke verwachtingen, genderstereotypen en validisme samenkomen en het leven van autistische vrouwen beïnvloeden. Door een frisse kijk op feminisme toe te passen, onderzoekt Limburg kritisch conventionele verhalen over vrouwen en autisme, en slaagt ze erin om inspirerende en verhelderende inzichten te bieden.

Een oordeel gebeurt vaak onbewust en in een oogwenk, maar zodra het is gebeurd, wordt je als persoon stevig in de derde persoon geplaatst. Zodra je buiten de ‘wij’-positie wordt geduwd, kan er van alles met je gebeuren, kan alles gebeuren.

Joanne Limburg in Letters to My Weird Sisters

Wat dit boek echt bijzonder maakt, is dat het niet beperkt is voor een vrouwelijk publiek. Limburg weet persoonlijke anekdotes op een boeiende manier te combineren met wetenschappelijk onderzoek, en complexe ideeën begrijpelijk over te brengen zonder aan diepgang in te boeten. Of je nu houdt van verhalen of juist analytische inzichten, dit boek zal je van begin tot eind geboeid houden. Limburg legt ook sterk de nadruk op diversiteit en inclusie. Ze erkent en benadrukt regelmatig de diverse ervaringen binnen de autismegemeenschap en de feministische beweging. Het boek biedt ruimte voor verschillende stemmen en verhalen, en heeft mijn perspectief op autisme en feminisme zeker verbreed.

Behalve inzicht, biedt ‘Letters to my Weird Sisters’ ook een oproep tot actie.  De auteur pleit gepassioneerd voor de rechten en empowerment van autistische vrouwen, en benadrukt de nood van meer bewustziijn, begrip en acceptatie van neurodivergente mensen in de samenleving. Ze moedigt lezers van het boek ook aan om hun eigen veronderstellingen en verwachtingen ter discussie te stellen, maatschappelijke normen die te vanzelfsprekend zijn geworden uit te dagen en te streven naar een inclusievere samenleving. Zo reflecteert ze ook waarom de manier waarop we praten over mensen met een verstandelijke beperking schadelijk is, vooral het concept van mentale leeftijd. En ze vraagt ons eens stil te staan bij onze dwangmatige bezigheid om voortdurend normaliteitsexamens af te leggen.

‘Letters to my Weird Sisters’ is niet vertaald naar het Nederlands, maar verdient zeker bredere erkenning. Ik zou dit boek aanraden aan iedereen die geïnteresseerd is in autisme vanuit een persoonlijk perspectief en wil reflecteren op opgroeien als een autistisch meisje of vrouw in onze samenleving. Het is ook een aanrader voor lezers die graag meer willen weten over de fascinerende dynamiek tussen gender, identiteit en neurodiversiteit. Bovenal is het een oprechte oproep tot dialoog en een uitnodiging om de prachtige diversiteit van de menselijke ervaring te vieren.

Letters to My Weird Sisters van Joanne Limburg is uitgegeven bij Atlantic Books (2022)