Hoe de ‘Instagram-isering’ van autisme begrip ervan uitholt. Waarom een infographic nooit het hele verhaal vertelt en hoe we in een tijdperk van snelle likes stilaan terug verlangen naar ‘trage kennis’.

We leven in het tijdperk van de snippet. Scroll door je tijdlijn en je wordt gebombardeerd met hapklare brokken informatie. “5 tekenen dat je autistisch bent,” “Waarom maskeren uitputtend is,” of in pastelkleuren gegoten quotes die beweren dat autisme geen stoornis is, maar een superkracht.

Deze snippets gedijen goed in de vruchtbare grond van sociale media. Ze zijn ontworpen voor maximale impact en minimale wrijving. Maar er schuilt een gevaar in deze esthetische vereenvoudiging. De ‘snippet-cultuur’ vertrekt vanuit te slordig of te snel gelezen of vertaalde teksten in kranten en tijdschriften en vlakt de complexiteit van autisme af. Het ruilt vitale context in voor virale mythes en beschadigt zo, ironisch genoeg, het begrip dat het probeert te kweken.

De Anatomie van een Snippet

Snippets zijn krachtig omdat ze emotionele resonantie combineren met categorische zekerheid. Neem nu een veelgedeeld statement als: “Autistische mensen voelen juist heel veel empathie.”

Deze zin bevat een kern van waarheid en dient als een noodzakelijke correctie op het verouderde, kille stereotype van de ‘robotachtige’ autist. Maar wanneer zo’n zin wordt losgetrokken uit zijn bredere kader, verwordt het tot een slogan die debat smoort in plaats van opent. Het laat geen ruimte voor de weerbarstige realiteit.

De werkelijkheid is eerder een complex samenspel tussen cognitieve en affectieve empathie:

• Cognitieve empathie (het intellectueel begrijpen van andermans perspectief) kan voor sommige mensen met autisme een aanzienlijke uitdaging blijven.
• Affectieve empathie (het meevoelen met andermans emoties) kan daarentegen soms overweldigend intens zijn.

De snippet wist deze nuance uit en vervangt het door een bevredigend, maar incompleet nieuw beeld. Op deze manier nodigen deze fragmenten niet uit tot diepere reflectie, maar tot onmiddellijke instemming, een snel delen op een ‘informatiemuur’, en vervolgens vergetelheid.

“Wanneer context verloren gaat, degradeert kennis tot ruis.”

De Dictatuur van het Algoritme

De gevolgen van deze cultuur zijn niet alleen cognitief, maar ook structureel. Sociale mediaplatforms zijn geen neutrale doorgeefluiken; hun algoritmes zijn geoptimaliseerd voor engagement. Content die snel te verwerken is, emotie oproept en leidt tot likes, krijgt voorrang. Complexe, genuanceerde of dubbelzinnige boodschappen worden systematisch weggeconcurreerd door heldere oneliners.

Dit creëert een snel groeiende monocultuur van populaire (on)waarheden. In de context van autisme betekent dit dat bepaalde aspecten overbelicht raken terwijl andere in de schaduw blijven.

Verhalen over autisme als een ‘gave’ of verhalen over het creatieve genie van autistische individuen doen het goed. De minder ‘sexy’ of meer confronterende kanten krijgen aanzienlijk minder aandacht, zoals:

• De hoge prevalentie van bijkomende aandoeningen zoals angst en depressie.
• De hardnekkige uitdagingen op de arbeidsmarkt.
• De lastige realiteit van overbelasting door sociale en zintuiglijke prikkels
• De noden van autistische mensen met een meerdere beperkingen en zorgnoden..

De snippet fungeert zo als een selectiemechanisme dat vooroordelen versterkt

“Wat vaak genoeg herhaald wordt, begint belangrijk te voelen. Wat goed scoort in de aandachtseconomie, krijgt een vernislaag van autoriteit.”

De Illusie van Kenbaarheid

Een diepgaander probleem is dat de snippet-cultuur de illusie wekt dat autisme volledig kenbaar is via definities, checklists en infographics. Formats als “5 Tekenen van Autisme bij Vrouwen” of “3 Mythes Ontkracht” zijn populair omdat ze controle en helderheid bieden. Ze zijn nuttig als startpunt, een toegankelijke ingang tot een complex veld. Maar ze worden verraderlijk wanneer ze worden gezien als eindbestemming.

De essentie van autisme verzet zich tegen dergelijke uniformiteit. Het is geen afgebakend object dat je onder een microscoop kunt leggen en vangen in een checklist. Autisme grijpt in op neurologie, psychologie, sociologie en zelfs filosofie. Het is een diepgaande manier van informatieverwerking en zijn in de wereld. Deze veelvormigheid wordt slecht bediend door de platte, tweedimensionale formats van onze swipe-cultuur.

Het Tweesnijdende Zwaard

Voor autistische mensen zelf speelt deze cultuur een ambigue rol. Enerzijds biedt het taal en erkenning. Een meme over ‘maskeren’ kan een schok van herkenning teweegbrengen en de eerste stap zijn naar zelfacceptatie.

Anderzijds dreigt deze zelfde cultuur die ervaringen te standaardiseren tot een set kant-en-klare labels. De unieke, persoonlijke en soms ambigue realiteit van een leven met autisme wordt omgevormd tot iets deelbaars, iets dat past in de esthetiek van het platform.

Dit leidt tot een nieuwe vorm van sociale druk: de druk om te voldoen aan het online beeld van ‘de authentieke autist’, waarbij de individuele zoektocht naar identiteit wordt ingeruild voor een voorverpakt script. Wees niet bang dat je daar als autistisch persoon niet aan beantwoord, dat betekent dat je in ontwikkeling bent, en minstens met een been in de samenleving staat.

Naar een Rijkere Kennis-Ecologie

Hoe keren we dit tij? De oplossing is niet om snippets te demoniseren of te verbannen. Ze zijn een onvermijdelijk deel geworden van ons communicatielandschap. De uitdaging is om ze te verankeren in structuren die diepgang aanmoedigen.

1. De Quote als Poort, niet als Punt

Een quote mag niet het einde zijn, maar het begin. Het moet dienen als een toegangspoort die consequent leidt naar een rijker achterland: een diepgaand artikel, een wetenschappelijke bron, een podcast of een uitgebreide persoonlijke getuigenis. Als je een quote zelf post of er een deelt, geef dan ook aan wat je ermee bedoelt. Weet je dat niet, deel ze dan niet en stel de vraag aan de maker wat ermee bedoeld wordt. Er is veel kans dat die het zelf niet weet.

2. Het Omarmen van Traagheid

Ik vind dat we meer ruimte moeten maken voor ‘trage kennis’ — kennis die tijd vraagt om te verwerken, reflectie vereist en niet bang is voor complexiteit en tegenstrijdigheid. Dit vraagt een bewuste keuze van zowel makers als consumenten om formats te steunen die voorbij de snelle kick van herkenning gaan.

3. Een Kritische Blik Cultiveren

Nu meer dan ooit is het goed om kritisch te kijken naar quotes en memes. Wie spreekt hier? Vanuit welk perspectief? Welke belangen spelen mee? En vooral: welke stemmen en ervaringen ontbreken in dit populaire plaatje?

Iedereen die autisme werkelijk wil begrijpen — of het nu een ouder, een professional of een autistisch persoon zelf is — moet volgens mij leren lezen voorbij de snippet. Het vereist toewijding aan het volledige verhaal, aan de betrouwbare bron, en bovenal aan de onherleidbare mens achter de quote.

“Autisme laat zich niet samenvatten in een infographic of een virale tweet. En misschien is dat wel de belangrijkste les die het ons te leren heeft in dit vluchtige tijdperk.”

Dit artikel verscheen eerst op 17 augustus 2025 in het Engels op Tistje op Medium.com als Snippets, Scrolls and Pseudo-knowledge