Als kind hoorde ik vaak dat ik, als ik een portie taart aangeboden kreeg, altijd het kleinste stuk moest kiezen. Als er niet genoeg bleek voor anderen, moest ik het beleefd afwijzen.  Ook al had ik trek en honger, en kon er altijd wel een stukje taart in bij mij.

Toen ik als achttienjarige op schoolreis door Duitsland reisde, bleek het daar helemaal anders aan toe te gaan. Als Duitse leeftijdsgenoten een stuk taart wilden, zeiden ze dat gewoon. Als ze een stuk aangeboden kregen, grepen ze vaak het grootste stuk. Als er daarna niets overbleef, was dat maar zo. De anderen hadden maar vroeger moeten toehappen.

Die manier van doen leek me beter, directer maar als het erop aan kwam, bakte ik er niets van. Door scha en schande heb ik geleerd dat ik op vragen als ‘Vind je dat dit kleedje mij past?’ beter niet in ging zonder eerst nagedacht te hebben over de gevolgen van een eerlijk antwoord.

Onverbloemd je mening geven blijkt duidelijk geen goede reactie op zulke vragen, die vooral bedoeld zijn om instemming te krijgen. Ik heb ook geleerd tegenover vriendinnen niet langer opmerkingen te maken als ‘Ben je zwanger of zo?’ . Net zoals een kind ook niet luidkeels ‘Waarom is die man zo dik?’ hoort te vragen aan zijn moeder of vader.

Toen een goede vriend op een keer aan mij vertelde dat er bij hem net kanker was vastgesteld, vroeg ik hem ‘Zal je eraan dood gaan?’. Hij leek er toen beledigd door te zijn maar op dat moment leek het voor mij een volstrekt zinnige vraag.

Tom Cutler, auteur van bizarre maar verhelderende zelfhulpboeken en persoon met autisme, in ‘Keep Clear: My adventures with Asperger’s‘ (Scribe, 2019). Vertaling door Sam Peeters.