Aan de buitenkant kan je niet zien dat ik autisme heb, maar je merkt het wel aan mijn gedrag. Zo ben ik teruggetrokken. Daarnaast kan ik heftiger, onhandig of vertraagd reageren op gebeurtenissen, dichtklappen of juist helemaal uit mijn dak gaan. Ik kan niet goed tegen onverwacht en hard geluid. Ook kan ik lang gefocust zijn op één ding, waardoor het moeilijk is om hiermee te stoppen. Zoals naar het nieuws kijken. Verder heb ik moeite met plotse veranderingen, waardoor ik veel structuur en regelmaat nodig heb. Daarbij vind ik het moeilijk om in stressvolle situaties om hulp te vragen. Ik weet wel wat ik wil vragen Maar ik vind het moeilijk om mijn vraag te formuleren. Dan word ik onzeker en vind ik het spannend omdat ik niet weet hoe de ander daarop reageert.

Mensen om mij heen reageren wisselend op mijn autisme. Sommigen begrijpen en herkennen het. Anderen niet. Ik word gelukkig niet behandeld als iemand met een beperking zodra mensen het weten. Een van de grootste misvattingen is dat alle mensen met autisme zich afzonderen, niet praten, je niet aankijken en geen contact maken. Alsof alle mensen met autisme het denkniveau van een kleuter hebben. Of dat ze maar één ding goed kunnen en de rest niet. Dat is niet zo. Mijn coach helpt mij om structuur aan te brengen in mijn activiteiten. Ook leert hij mij omgaan met onverwachte situaties door een plan klaar te hebben, zodat ik niet in paniek raak. En hoe ik mijn grens kan bewaken, waardoor ik minder heftig reageer. En samen formuleren we hulpvragen die ik bijvoorbeeld kan stellen in de supermarkt.

Als buitenstaander of vriend(in) kan je heel wat dingen doen om mij bij te staan. Wees geduldig en toon begrip. Wat je absoluut niet moet doen, is alle problemen voor de ander willen oplossen. Of doen alsof het autisme er niet is. Het is belangrijk te beseffen dat iedere persoon anders is. Zo ben ik creatief in het bedenken van oplossingen voor problemen, al lukt het niet altijd om die oplossingen uit te voeren. Daarnaast speel ik harp en doe graag kaart- en bordspelen. Ondanks mijn autisme ben ik een sportieve winnaar of verliezer. Verder ben ik een goede luisteraar en kan ik de sfeer goed aanvoelen als ik ergens binnenkom.

Arjan Lammers (53), autistische man in Het Laatste Nieuws van 15 jui 2023