Wat volgt is geen troosttekst, geen theorie, maar een echte vraag. Het is geen grap. Geen ironische knipoog. Geen existentiële metafoor. Het is een vraag die meermaals terugkomt in mijn mails. Het is een vraag die echt leeft, vaak stil en ongehoord: Hoe word ik een leuke autist? Niet leuk voor iedereen, niet universeel charmant. Gewoon… leuk genoeg om niet vergeten te worden. Leuk genoeg om erbij te horen. Leuk genoeg om eens het berichtje te krijgen in plaats van altijd degene te zijn die het eerst stuurt.

Dat die vraag vaak voorkomt, is veelzeggend. Het zegt dat er een kloof is — niet enkel tussen autisten en niet-autisten, maar ook binnen de autist zelf. Een kloof tussen wie je bent en wie je denkt dat je zou moeten zijn om graag gezien te worden. Het zegt dat veel autistische mensen diep vanbinnen voelen dat hun manier van zijn niet vanzelf als ‘leuk’ of ‘aangenaam’ gelezen wordt. Dat ze leren dat ze te veel, te vreemd, te stil, te direct, te intens, te traag of te afwezig zijn — maar zelden: gewoon goed zoals ze zijn.

De vraag verraadt in veel gevallen een geschiedenis van afwijzing. Of subtiele uitsluiting. Of het permanente gevoel buiten de groep te vallen, zelfs wanneer je er fysiek middenin staat. Het zegt dat ‘leuk zijn’ geen vanzelfsprekendheid is, maar iets waarvoor je moet vechten. Iets waar je misschien zelfs op oefent, alleen, in je hoofd, voor een spiegel. En het zegt ook dat veel autistische mensen géén genoegen nemen met alleen maar “geaccepteerd” worden. Ze willen niet gewoon getolereerd worden. Ze willen geliefd zijn, gewaardeerd, grappig gevonden worden, aantrekkelijk zelfs. Zoals iedereen. En dus duikt die vraag op, telkens weer: Hoe moet ik zijn om echt mee te tellen? En daaronder, nog een diepere: Zou ik, ooit, gewoon leuk kunnen zijn zonder mezelf te verliezen?

Sommigen zeggen dan: “Je hoeft niet leuk gevonden te worden.” Of “Je bent al leuk”. Dat zeggen mensen die geen ruimte laten voor de vraag of die het privilege hebben al leuk gevonden te worden. Of die er zich bij hebben neergelegd dat ze nooit zullen passen, en dat dan filosofisch zijn gaan inkleden. Alsof het verlangen om erbij te horen een gebrek aan zelfrespect is. Terwijl het gewoon een bewijs is dat je mens bent. Een mens die snakt naar nabijheid. Naar wederkerigheid. Naar gewoon eens iemand die niet wegkijkt als je oprecht probeert.

Wat betekent het dan, leuk zijn als je autistisch bent? Niet dat je je masker perfect draagt, je lichaam precies aanpast, je stem timet tot in de milliseconde. Het betekent voor mij alvast  geaccepteerd worden zonder uitleg, herinnerd worden, ruimte te krijgen zonder oordeel, gezien worden in mijn humor of passie, wederkerigheid voelen (hoewel dat nauwelijks lukt), erbij mogen horen vanuit mijn voorwaarden en (letterlijk of figuurlijk) aangeraakt worden op een manier die veilig voelt.

Het betekent ook vaak dat je tegen alles in toch weer probeert. Toch weer denkt: misschien lukt het deze keer. Dat is voorlopig nog niet het geval geweest. Maar ja, vaak betekent het ook dat je iets leert. Een sociale code. Een nuance. Niet om jezelf te verraden, maar omdat je hoopt dat het de kloof overbrugt.

En als het niet lukt – wat meestal het geval is – dan doet dat pijn. Geen abstracte, existentiële pijn. Gewoon echte pijn. De pijn van iemand die iets van zichzelf liet zien, en niets terugkreeg. “Je bent al leuk, alleen zien ze het nog niet,” zeggen ze dan. Maar daar heb je dus echt níéts aan als je elke dag voelt dat je gemist wordt, zonder ooit aanwezig te zijn geweest. Dus ja, ik wil leuk gevonden worden. Niet omdat ik mezelf niet graag zie, ook al zo’n dooddoener die vaker terugkeert dan het weerbericht. Maar omdat ik besta. Met een verlangen naar verbondenheid.