Er zijn boeken die je een lesje willen leren. En dan heb je Ons Pad van Natacha Michiels — een boek dat niks wil bewijzen. Geen programma, geen prestatie, geen perfectie. Gewoon een verhaal. Over twee mensen die België achterlaten en in Portugal een ander ritme zoeken. Geen exotisch avontuur, geen grote ommezwaai, maar een geleidelijke, bewuste vertraging. Eén die begint bij een diagnose, en eindigt tussen tomatenplanten, hittegolven en een andere manier van aanwezig zijn.

Van burn-out naar bodem

Wat Natacha vertelt, herken ik. Mijn jongere broer vertrok jaren geleden, na omzwervingen tussen Firenze en de Galapagos eilanden, naar het uiterste Westen van de VS. Het leverde tal van reacties van zijn ouders en omgeving die Natacha en haar partner ook kregen, en die voor mij onbegrijpelijk overkwamen.

Ik herken zelf ook de onderstroom. Dat gevoel dat het leven dat je leeft eigenlijk niet het jouwe is. Dat je scripts afloopt die je nooit zelf geschreven hebt. En dat het systeem waar je je in beweegt, steeds harder knarst in je lijf.

Bij Natacha begon het met overprikkeling, met niet meer kunnen landen na een werkdag, met zinnen die goed klonken maar geen grond meer hadden. Dan volgt er een diagnose: autisme. Geen etiket, maar een bril. Waardoor je eindelijk ziet waarom alles altijd zo intens was. Waarom je verlangt naar overzicht, naar eenvoud, naar stilte die geen straf is.

Een vertrek zonder heldhaftigheid

Wat ik mooi vind aan Ons Pad is dat het vertrek niet groots wordt opgeklopt. Geen “we gooiden alles overboord”, maar: we verkochten het huis, we namen afscheid van spullen, we reden richting zuiden. Geen grote vlucht, maar een kleine verschuiving. Geen droom die eindelijk werkelijkheid werd, maar een stap richting eerlijker leven.

Natacha en haar partner kiezen voor Portugal. Niet voor de Insta-idylle of de goedkoopste bouwgrond, maar omdat het daar kan: leven met minder. Leven met de seizoenen. Leven buiten. En dus ook: leven zonder buffer, zonder netwerk, zonder zekerheden.

Portugal is geen oplossing, maar een ruimte

Ze romantiseren het niet. Portugal is bureaucratisch, heet, eenzaam op dagen dat de moed even op is. Maar het biedt ruimte. Letterlijk. Voor stilte. Voor struikelen. Voor ritme. En voor iets wat in België moeilijker lukte: ademen.

Die adem voel je ook in het boek. Geen drukke stijl, geen overvolle pagina’s. Gewoon: zinnen met lucht. Hoofdstukken met tijd ertussen. Als lezer mag je meelopen, even naast hen gaan zitten, onder de bomen, en voelen hoe het is om even niet te moeten.

Wat raakt

Wat mij het meest raakte, waren de stiltes. De momenten waarop Natacha beschrijft dat ze niet wéét of dit de juiste keuze is. Dat er geen draaiboek is. Geen ‘daarom’. Alleen een vaag maar hardnekkig gevoel van: dit klopt meer dan wat er was.

En dat is misschien ook de kern van het boek. Het biedt geen recepten. Geen ‘doe dit ook’. Maar wel herkenning. In twijfel. In verlangen. In die diepe hunkering naar een ander tempo — een ander pad.

En autisme dan?

Het boek is geen autismeboek. Maar het raakt er wel aan. Natacha beschrijft hoe haar autisme verklaart waarom ze zich vroeger zo vaak uitgeput voelde. Waarom prikkels, drukte, verwachtingspatronen haar onderuithaalden. En waarom rust niet zomaar een luxe is, maar een noodzaak.

Tegelijk blijft het op persoonlijk niveau. Dat is mooi, maar ook wat gemiste kans: het zegt weinig over de bredere context van autisme en zorg, van privilege en toegang, van wie zo’n keuze kan maken en wie niet. Dat maakt het verhaal warm voor wie zich herkent, maar minder toegankelijk voor wie zoekt naar systeemkritiek of structurele reflectie.

Wat blijft hangen

Wat ik meeneem? Dat eenvoud niet betekent dat iets makkelijk is. Dat vertragen niet altijd ontspanning oplevert, maar wel ademruimte. Dat je mag kiezen voor iets wat je niet helemaal kunt uitleggen. En dat vertrekken soms geen breuk is, maar een thuiskomst.

Ons Pad is een boek dat je niet dwingt om iets te doen. Maar wel uitnodigt om te voelen: waar wringt het? Wat verlangt er in jou naar minder? Naar trager? Naar eerlijker?

En misschien, heel misschien, hoef je daar niet voor naar Portugal. Misschien begint het gewoon met het durven stellen van de vraag.

Of met dit boek. Dat niks belooft, maar veel opent.

Ons Pad van Natacha Michiels is uitgegeven bij Best of Books (ISBN 9789493402294) en bestelbaar bij de uitgeverij zelf of via een boekhandel. Er is ook een ebook beschikbaar. Natacha Michiels heeft ook een mooie website:: Onderdebomen.be en heeft Instagram.