Voor mij als autistische persoon is verhuizen meer dan alleen het verplaatsen van spullen van de ene plaats naar de andere. Het is veeleer een tumulteuze expeditie met verandering, aanpassing en een stortvloed aan emoties, sociale en zintuiglijke prikkels. Het betekent veranderen van een ene toevluchtsoord, waar alles bekend en voorspelbaar is geworden, naar een andere vertrouwde omgeving-in-spé, waar voorlopig alleen een diep van onrust heerst.

Voor een duo-lezing voor de Vlaamse Vereniging Autisme dacht ik na over welke tips ik zou kunnen geven aan anderen die hen zouden kunnen helpen bij deze uitdaging als geen ander. Zelf zou ik niet goed weten welke tips ik aan anderen zou kunnen geven behalve dan het niet te doen tenzij het echt écht nodig is, en te blijven waar je bent, tenzij het echt een heel slechte omgeving is om te wonen.

Verhuizen blijkt niet enkel voor autistische mensen zeer stressvol.

Zo is verhuizen onderdeel van de ‘Holmes en Rahe stressschaal’, een lijst van de meest stressvolle levensveranderende gebeurtenissen die een mens kan meemaken. De dood van een geliefde staat volgens Holmes en Rahe op de eerste plaats. Als je in het voorbije jaar verschillende gebeurtenissen heb meegemaakt die in deze lijst hoog scoren, kan dat je kwetsbaarheid voor laag welbevinden en ziekte verklaren. Verhuizen wordt beschouwd als een significant levensveranderende gebeurtenis die aanzienlijke stress kan veroorzaken, afhankelijk van de context en de individuele omstandigheden van een persoon. Factoren die de stress van verhuizen het meest zouden bepalen zijn afstand, reden en betrokkenheid. Het heeft vooral impact op lichamelijke gezondheid, emotioneel en sociaal welbevinden.

Mijn standpunt tegenover verhuizen is vrij eenvoudig: doe het niet

Wat ik voorstel is: probeer een zo goed mogelijke woning te vinden, en doe er dan alles aan om daar te blijven. Helaas is dat vaak niet mogelijk, of veranderen de omstandigheden zodanig dat wonen sneller dan je zou willen ongezond, onveilig of ongelukmakend wordt. Ik ben zelf nog niet vrijwillig verhuisd, het was telkens van moeten, ofwel omdat ik uit huis werd gezet, omdat het op een of andere manier onbewoonbaar was geworden, of omdat het flatgebouw waar ik woonde opgekocht werd om er een nieuw op te zetten.

De voorbereidingen voor verhuizen: een calvarietocht

De voorbereidingen voor verhuizen vind ik vaak overweldigend. Elke doos die wordt ingepakt, elk meubelstuk dat wordt gelabeld, voelt als het inpakken van een een deel van mijn zekerheid, mijn routine, mijn wereld. De chaos, het lawaai, de onvoorspelbaarheid van het hele proces ervaar ik als vijandig. Al snel voel ik me verloren in een zee van taken die voltooid moeten worden, contracten die moeten worden ondertekend, nieuwe gezichten die ik absoluut moet ontmoeten.

Verhuizen gaat voor mij vaak samen met zintuiglijke overprikkeling, verandering in routine, sociale uitdagingen, organisatorische vraagstukken en veranderingen in emotionele hechting.

• Een nieuwe omgeving betekent nieuwe geluiden, geuren, en visuele prikkels, wat overweldigend kan zijn. Het proces van verhuizen, dat vaak rommelig en chaotisch is, vergergt deze sensorische overprikkeling, waardoor ik me gedurende enkele maanden ongemakkelijk en overweldigd voel.
• Verhuizen verstoort daarnaast ook routines en brengt een zee van onvoorspelbaarheid met zich mee. Deze verstoring leidt tot verhoogde angst en stress, omdat het mij veel tijd kost om me aan te passen aan nieuwe routes, routines en omgevingen.
• Verhuizen brengt ook nieuwe sociale interacties en verwachtingen met zich mee. Opbouwen van relaties met nieuwe buren en het aanpassen aan nieuwe ondersteuners zoals een nieuwe huisarts, is vaak een bron van angst.
• De organisatorische aspecten van verhuizen, zoals plannen, inpakken en uitpakken, zijn ook bijzonder uitdagend. Als autistisch persoon heb ik vaak moeite met het organiseren van taken, het stellen van prioriteiten en het aanpassen aan onverwachte veranderingen die onvermijdelijk zijn tijdens het verhuisproces. Niet in het minst is er ook een verandering op vlak van emotionele hechting, zowel aan mijn vroegere woning, die ik vaak net nog maar was gewoon geraakt, als aan de vroegere omgeving. Dat loslaten kan emotioneel meer belastend zijn dan ik vaak zelf kan inschatten.

Verhuizen is dan ook niet zomaar een ervaring van dozen inpakken, vervoeren en hupakee, we zijn verhuisd. Verhuizen is voor mij een levensgebeurtenis, een reeks taken, een economische beslissing, een culturele ervaring en uiteindelijk ook een verandering van locatie.

• Verhuizen is een belangrijke mijlpaal of levensgebeurtenis. Het markeert vaak een significante verandering, zoals een nieuwe baan, het begin van een studie, of het streven naar een nieuwe levensfase. Voor mij heeft verhuizen steeds een bijzondere betekenis gehad, waarbij aanpassing en overgang centraal stonden.
• Verhuizen is een taak die planning, organisatie en uitvoering vereist. Het omvat verschillende stappen, zoals het inpakken van spullen, het regelen van transport, en het inrichten van de nieuwe woonruimte. Deze taakgerichte aspecten zijn voor mij uitdagend omdat ik vaak moeite heb met organisatorische vaardigheden.
• Verhuizen is ook een economische beslissing, gedreven door overwegingen zoals huisvestingskosten, werkgelegenheid en levensonderhoud.Deze economische aspecten brengen extra stress en onzekerheid met zich mee, gezien de mogelijke gevoeligheden rond financiële stabiliteit en zekerheid.
• Verhuizen kan ook worden gezien als een culturele ervaring. Elke verhuizing brengt een verandering met zich mee tussen verschillende culturele achtergronden en levensstijlen. Dit heeft invloed op ik me aanpas en integreer in de nieuwe omgeving en op mijn sociale interacties en relaties.
• Ten slotte is verhuizen, in zijn meest basale vorm, een verandering van locatie. Dit brengt een fysieke overgang met zich mee, maar ook een verandering in de dagelijkse omgeving, routines en sociale kringen.

Verhuizen betekent voor mij niet alleen persoonlijke maar ook praktische uitdagingen

De persoonlijke uitdagingen bestaan uit overweldigende prikkels, onderbrekingen in routines, uitdagingen op vlak van communicatie en informatieverwerking. De praktische uitdagingen omvatten juridische overwegingen, administratieve overwegingen, en financiële overwegingen

Het belang van Routine en Planning

Als persoon met autisme vind  routine van essentieel belang. Verhuizen echter, ontwortelt significant de dagelijkse gewoonten, wat kan resulteren in een toename van angst en onzekerheid. Het inplannen en opbouwen van nieuwe routines in een onbekende omgeving is een proces dat tijd en aandacht vraagt. Het is eveneens belangrijk om te zorgen voor gedetailleerde planning, zoals het bijhouden van administratieve taken, financiële budgettering en het naleven van wettelijke verplichtingen.

Juridische en Administratieve Overwegingen

Er zijn vele juridische aspecten die aandacht vereisen tijdens een verhuis, zoals huurcontracten, eigendomsdocumenten en diverse andere wettelijke verplichtingen. Ook administratieve taken, zoals adreswijzigingen, het regelen van nutsvoorzieningen, en coördinatie met verschillende serviceproviders zijn cruciaal. Een gestructureerde tijdlijn en vroege planning kunnen helpen om deze processen gestroomlijnd en georganiseerd te houden.

Emotionele en Sensorische Aanpassingen

Emotionele overwegingen, zoals het omgaan met angst, verdriet en verwarring, mogen niet over het hoofd worden gezien. De nieuwe omgeving brengt nieuwe sensorische ervaringen met zich mee; daarom is het noodzakelijk om te zorgen voor zintuiglijke aanpassingen en het creëren van een veilige, comfortabele ruimte. Dit omvat rekening houden met licht, geluid en de algemene inrichting van de nieuwe woonruimte, rekening houdend met gevoeligheden vanuit autisme.

Sociale Interacties en Communicatie

Communicatie kan ook een grote uitdaging vormen. Sociale interacties, zoals het ontmoeten van nieuwe buren en het omgaan met verhuizers, kunnen extra inspanning en aanpassing vereisen. Een ondersteuningssysteem dat bestaat uit de omgeving en professionals is essentieel in deze fase, en kan aanzienlijk bijdragen aan het verzachten van de overgang.

Tot een slot deze bedenking

Verhuizen is meer dan enkel een fysieke transitie; het is een reis gevuld met persoonlijke groei en zelfontdekking. Het vraagt om flexibiliteit, aanpassingsvermogen, en de vrijheid om jezelf de tijd te geven om te wennen en aan te passen aan de nieuwe omgeving. Met de juiste ondersteuning en strategieën, is het mogelijk om de uitdagingen te navigeren en een nieuwe routine en comfort in de nieuwe omgeving te vinden.

Tijdens mijn vele verhuizingen  heb ik toch ook momenten van groei en zelfontdekking ervaren. Het werd duidelijk voor mij hoe essentieel het is om hulp te zoeken, mijn gevoelens en behoeften uit te drukken, en mezelf de noodzakelijke tijd en ruimte te gunnen om aan te passen. Ik heb ingezien dat het acceptabel is om soms niet in orde te zijn en dat het cruciaal is om aandacht te besteden aan mijn welzijn, zelfs tijdens veranderingsperiodes. In mijn nieuwe omgeving ben ik geleidelijk begonnen met het herbouwen van een gevoel van routine en stabiliteit. Het is een constant aanpassingsproces, maar met de nodige ondersteuning, geduld en begrip, maak ik vorderingen.