Elke dag worden er online en offline nieuwe termen, zowel vaktaal als taal die in gewone conversaties wordt gebruikt, geproduceerd. Neuroplezier is een van die termen die mij onlangs opviel. Neuroplezier wil als vernieuwend concept de unieke seksuele beleving van autistische mensen, en neurodivergente personen in het algemeen, verklaren. Het legt de nadruk op duidelijke communicatie, toestemming en aanpassingsvermogen, en bevordert zelfontdekking en betere relaties door gepersonaliseerde ervaringen. Maar hoe waardevol is dit concept echt? Als autistische volwassene en ervaringsdeskundige voelde ik de behoefte om kritisch te reageren op het concept van neuroplezier zoals beschreven door de Amerikaanse filosoof James Samuel Kizer, die erop promoveerde.

Wat is Neuroplezier?

James Samuel Kizer, een (eerder onbekende) Amerikaanse filosoof gespecialiseerd in gender en feminisme van Minnesota State University, introduceerde in zijn recente studie “Doing It Differently?” het concept van “neuropleasure”. Het is volgens hem geen nieuw begrip maar afgeleid van begrippen als neurojoy, neurosexuality en neuroqueer, en past binnen het grote woordenboek van de neurodiversiteitsbeweging.

Kizer presenteert in zijn studie een theoretisch kader dat helpt om de seksuele ervaringen en verlangens van autistische individuen beter te begrijpen. Met de term neuroplezier beschrijft hij hoe autisten seksualiteit op een unieke manier ervaren, los van maatschappelijke verwachtingen. Het begrip probeert de flexibiliteit en contextafhankelijkheid van hun seksuele verlangens en gedragingen te plaatsen en biedt een kader om deze beter te begrijpen en accepteren.

Neuroplezier vs. Neurovreugde

Een begrip dat sterk aanleunt bij neuroplezier is neurovreugde (of “neurojoy”). Hoewel beide termen de unieke ervaringen van neurodivergente individuen beschrijven, zijn ze op verschillende aspecten gericht:

• Neuroplezier: Richt zich specifiek op seksuele ervaringen en verlangens van autistische individuen. Het benadrukt de rol van duidelijke communicatie, toestemming en aanpassingsvermogen in seksuele interacties. Neuroplezier biedt een kader om autistische seksualiteit te begrijpen en te navigeren, met als doel seksuele bevrediging en plezier.
• Neurovreugde: Breder georiënteerd dan neuroplezier en omvat het algemene welzijn en geluk van neurodivergente individuen. Neurovreugde richt zich op hoe neurodivergente mensen vreugde en voldoening vinden in verschillende aspecten van het leven, zoals werk, hobby’s, sociale interacties en persoonlijke ontwikkeling. Het benadrukt de positieve ervaringen en het vinden van geluk op manieren die uniek zijn voor elk individu.

De Ontwikkeling van Neuroplezier in het Autismeonderzoek

De introductie van neuroplezier markeert een verschuiving in hoe autistische seksualiteit wordt benaderd binnen het autismeonderzoek. Traditioneel werd autistische seksualiteit vaak gepathologiseerd of vereenvoudigd. Autistische individuen werden vaak gezien als passieve of afwijkende seksuele subjecten, met weinig aandacht voor hun eigen ervaringen en verlangens.

Kizer’s onderzoek benadrukt echter dat autistische mensen hun seksualiteit actief vormgeven en dat hun ervaringen rijk en divers zijn. Door verhalen en ervaringen van autistische individuen te verzamelen, toont hij aan hoe zij creatieve en innovatieve manieren vinden om seksuele bevrediging te bereiken, ondanks maatschappelijke beperkingen en vooroordelen.

Kenmerken van neuroplezier

1. Eigen regels: De term Neuroplezier laat toe onze eigen regels te stellen over hoe we seksualiteit ervaren. Dit betekent dat mijn partner en ik ons ​​niet hoeven te conformeren aan de maatschappelijke normen van wat als ‘normaal’ wordt beschouwd. Spontane seksuele ontmoetingen werken bijvoorbeeld vaak niet voor ons; Wij geven de voorkeur aan geplande intimiteit waarin we ons kunnen voorbereiden.
2. Communicatie en toestemming: Duidelijke communicatie en toestemming zijn cruciaal. Als ik met mijn partner praat over onze seksuele behoeften, ben ik heel expliciet over wat ik wel en niet leuk vind. Dit voorkomt misverstanden en zorgt ervoor dat we allebei kunnen genieten van onze tijd samen.
3. Aanpassen aan situaties: Wat op het ene moment goed voelt, heeft op een ander moment misschien niet hetzelfde effect. Dit aanpassingsvermogen is essentieel in mijn relatie. Soms kan een bepaalde aanraking te veel zijn, terwijl het op andere momenten juist prettig kan zijn. Het vermogen om flexibel te zijn en zich aan te passen is een belangrijk onderdeel van neuroplezier.

Voorbeelden uit ons leven

1. Intimiteit plannen: Mijn partner en ik plannen vaak onze intieme momenten. Dit geeft ons zowel rust als duidelijkheid. We besluiten bijvoorbeeld om vrijdagavond samen te gaan wandelen, een film te kijken en daarna te knuffelen. Deze structuur helpt ons allebei te ontspannen en te genieten van onze tijd samen.
2. Duidelijke afspraken: Toen we daten en in onze relatie maken we duidelijke afspraken over (fysieke) grenzen. Toen mijn partner en ik voor het eerst op date gingen, bespraken we wat voor ons prettig was. Dit gaf ons de zekerheid dat we ons allebei op ons gemak voelden en elkaars grenzen respecteerden.
3. Zintuiglijke overbelasting vermijden: Ik ben gevoelig voor felle lichten en harde geluiden, die mijn partner begrijpt en respecteert. Als we intiem willen zijn, dimmen we de lichten en maken we het onszelf zo comfortabel mogelijk. Deze aanpassingen zorgen ervoor dat we ons meer ontspannen voelen en genieten van het moment.
4. Seksualiteit en intimiteit verkennen: Ik gebruik online forums en educatieve video’s om meer over seksualiteit te leren, over wat het wle en niet is. Deze bronnen bieden gedetailleerde informatie die ik met mijn partner kan bespreken. Dit helpt ons om nieuwe dingen te proberen op een manier die voor ons allebei werkt.
5. Duidelijke communicatie: Bij het verkennen van nieuwe seksuele activiteiten is communicatie essentieel. Als we iets nieuws willen proberen, praten we eerst over onze verwachtingen en grenzen. Dit zorgt ervoor dat we allebei een positieve ervaring hebben.

Praktische toepassingen van neuroplezier

1. Sexuele educatie Neuropleasure kan helpen bij het ontwikkelen van seksuele voorlichting die specifiek is afgestemd op autistische mensen. Traditionele modellen schieten vaak tekort, dus het is essentieel dat scholen en ouders informatie verstrekken die rekening houdt met onze unieke behoeften.
2. Ruimte voor zelfontdekking: Neuropleasure stelt mij in staat mijn eigen verlangens en voorkeuren te ontdekken. Door zelfstudie en gesprekken met mijn partner kan ik beter begrijpen wat ik leuk vind en hoe ik dat kan uiten.
3. Relaties verbeteren: Duidelijke communicatie en wederzijds begrip, zoals benadrukt door neuroplezier, helpen mijn partner en mij een gezonde en plezierige seksuele relatie op te bouwen. Dit model kan ook nuttig zijn voor andere relaties, autistisch of niet.

Een Kritische Blik

Hoewel neuroplezier een goedbedoeld concept is dat tracht een nieuw licht te werpen op autistische seksualiteit, zijn er enkele fundamentele problemen en tekortkomingen die niet genegeerd mogen worden.

1. Simplificatie en Overgeneralisatie: Het concept van neuroplezier heeft de neiging om de diverse en complexe ervaringen van autistische individuen te simplificeren, mogelijks ten koste van hun unieke individuele belevingen van seksualiteit.
2. Pathologisering in een Nieuw Jasje: Kizer neemt afstand van traditionele pathologiserende benaderingen, maar neuroplezier blijft een theoretisch kader dat autistische seksualiteit probeert te categoriseren en te analyseren. Dit kan ertoe leiden dat de seksualiteit van autistische mensen nog steeds als een afwijking wordt gezien, in plaats van als een normaal en natuurlijk onderdeel van het menselijk spectrum. De nadruk zou moeten liggen op de normalisering van autistische seksualiteit zonder het te plaatsen in een apart theoretisch vakje. Bijvoorbeeld: In plaats van te kijken naar wat “anders” is aan de seksuele beleving van autisten, zouden onderzoekers kunnen focussen op wat autistische mensen voldoening geeft in hun intieme relaties, net zoals bij iedereen.
3. Richten op Seksualiteit Boven Breder Welzijn Het is eenzijdig om zoveel nadruk te leggen op neuroplezier zonder aandacht te besteden aan andere aspecten van welzijn die voor iedere autistische persoon een andere plaats en betekenis hebben in hun leven, zoals persoonlijke ontwikkeling, hobby’s, sociale contacten, ontspanning en werk. Ik vind het belangrijk om die andere cruciale aspecten niet over het hoofd te zien.
4. Gebrek aan Praktische Toepasbaarheid De theorie van neuroplezier, hoewel interessant, mist volgens mij concrete en praktische richtlijnen voor autistische individuen en hun partners. Het is een theoretisch concept dat niet direct vertaald kan worden naar dagelijkse realiteit en praktische handvatten biedt voor mensen die hun seksuele leven willen verbeteren. De nadruk op gestructureerde en gecommuniceerde seksuele afspraken is een goed begin, maar blijft vaak abstract en theoretisch zonder concrete voorbeelden en praktische toepassingen
5. Potentieel voor Stigmatisering: Het labelen en apart behandelen van autistische seksualiteit kan bijdragen aan verdere stigmatisering, waardoor het risico bestaat dat autistische mensen nog steeds als ‘hopeloos anders’ worden gezien. Het doel zou moeten zijn om autistische mensen volledig op te nemen en als gewone mensen binnen de bredere samenleving te zien, zonder ze voortdurend te onderscheiden op basis van hun seksuele beleving. Bijvoorbeeld: In plaats van te focussen op wat anders is aan autistische seksualiteit, zou de nadruk moeten liggen op inclusieve voorlichting die alle seksuele diversiteiten omvat en normaliseert.

Conclusie

Neuroplezier is een goedbedoeld concept dat probeert om de unieke seksuele beleving van autistische mensen te erkennen en te begrijpen. Echter, het concept lijdt onder overgeneralisatie, blijft hangen in pathologisering, legt te veel nadruk op seksualiteit ten koste van breder welzijn, biedt onvoldoende praktische toepassing en loopt het risico bij te dragen aan verdere stigmatisering. Als autistische ervaringsdeskundige pleit ik voor een benadering die de volledige mens in al zijn facetten erkent, zonder hen te reduceren tot theoretische concepten en labels. Integratie en normalisering, met oog voor de diversiteit van ervaringen, zouden centraal moeten staan in ons streven naar een inclusieve samenleving.