Maandagochtend. Terwijl de rest van de wereld zich met frisse tegenzin in een nieuwe werkweek stort, zit ik aan de keukentafel. Een eivolle pillendoos en een tiental pilletjes op mijn bord. Mijn liefste, Roos, is al vertrokken – zij start haar werkdag rond kwart voor acht. Zodra ze daar aankomt, krijg ik een sms. Dat is ons sein: vanaf dan communicatiestilte, tenzij het leven in complete chaos uitbreekt. Ondertussen start ik mijn eigen ritueel: de weekplanning overlopen en verdiepen.

Want als er één ding is dat Roos en ik op de been houdt, is het wel overzicht. En voorspelbaarheid. Zonder dat wordt het een ongeleid projectiel van stress en overprikkeling. Dus neem ik, zonder haast maar met een helder doel, deze tien vragen door. Niet omdat het een hippe efficiëntiestrategie is, maar omdat het bittere noodzaak is. Maar het stopt niet bij een lijstje: we verruimen ons perspectief, verbreden ons begrip en verhelderen onze aanpak, zodat we onze week zo soepel mogelijk laten verlopen.

📝 1. Wat staat er op de planning?

📅 De eerste halte: de gedeelde (online) agenda. Geen verrassingen. Geen onverwachte toevoegingen op het laatste moment. Alles moet erin staan. Een helder overzicht is de basis van een stressvrije week.

🔄 Plannen die onverwacht wijzigen, kunnen ons volledig uit evenwicht brengen. Veranderingen in afspraken betekenen extra mentale verwerking en kunnen een domino-effect veroorzaken op onze mentale rust en algehele functioneren. Dit vraagt om een strategie: proactief plannen, open communiceren en flexibel reageren zonder de structuur te verliezen.

💡 Een concreet voorbeeld: als een afspraak, bij de psychiater of autismecoach of kinesist, verplaatst wordt, nemen we direct de tijd om ons nieuwe energiebeheer daarop af te stemmen. Dit voorkomt stress op het laatste moment en helpt ons grip te houden op onze week.

📅 “Overzicht van tijdsbesteding geeft rust, chaos en onvoorspelbaarheid kosten energie!”

📊 2. Welke dagen zijn druk, welke rustig?

Sommige dagen zijn een aaneenschakeling van werk, sociale verplichtingen en administratie. Andere dagen bieden ademruimte en herstel. Door op voorhand te analyseren waar de piekmomenten zitten, kunnen we onze energie efficiënter verdelen en uitputting voorkomen.

📅 Een concreet voorbeeld: als we zien dat woensdag en vrijdag drukke dagen zijn, plannen we bewust extra rustmomenten op dinsdag en donderdag. Zo voorkomen we dat we onszelf voorbijlopen en behouden we een betere balans.

📌 Tip: Maak gebruik van kleurcodes in je agenda om een duidelijk onderscheid te maken tussen intensieve en rustmomenten. Dit helpt bij het visueel plannen en vermindert mentale belasting.

🔄 Balans in je week: werk slim, herstel op tijd! 💡📅

🔄 3. Zijn er veranderingen in de routine?

⚠️ Een plots veranderende planning? De ultieme nachtmerrie. Als een afspraak verschuift of er een onverwachte verplichting bijkomt, moet dat zo snel mogelijk in de agenda. Hoe eerder we het weten, hoe beter we ons kunnen aanpassen.

📌 Veranderingen kunnen impact hebben op ons mentale evenwicht en energiebeheer. Het is essentieel om proactief te blijven en een buffer te creëren voor onverwachte gebeurtenissen.

💡 Een concreet voorbeeld: als een werkafspraak last-minute verplaatst wordt, kijken we meteen welke taken of rustmomenten we kunnen herplannen. Dit voorkomt overbelasting en helpt ons om grip te houden op de situatie.

📌 Tip: Gebruik een flexibele planningsmethode, zoals time-blocking, waarbij je ruimte laat voor aanpassingen zonder dat het hele schema in elkaar stort

“🔄 Flexibel plannen, grip behouden! 📅✅”

🌦️ 4. Wat doet het weer?

Het weer lijkt misschien een bijkomstigheid, maar heeft een diepgaande invloed op ons dagelijks functioneren. Voor een autistisch koppel kan het weer het verschil maken tussen een beheersbare dag en complete overprikkeling. Hitte kan ons uitputten, regen kan zorgen voor sensorische ongemakken door natte kleren en kou, terwijl wind extra auditieve prikkels geeft die onze concentratie verstoren.

🌡️ Hitte: Bij hoge temperaturen plannen we activiteiten vroeg in de ochtend of later op de avond. Luchtige kleding, koele ruimtes en voldoende hydratatie zijn essentieel om overprikkeling en vermoeidheid te voorkomen.

🌧️ Regen: Vochtige stoffen kunnen een oncomfortabel gevoel geven en afleiden van dagelijkse taken. We houden rekening met aangepaste kleding en waterdichte schoenen, zodat we ons comfortabel blijven voelen.

💨 Wind: Lawaai van de wind kan ons zenuwstelsel overbelasten. In zulke gevallen gebruiken we oordopjes, oorwarmers, een muts, pet of plannen we activiteiten binnenshuis om prikkels te beperken.

💡 Praktische aanpak: Elke ochtend checken we het weerbericht en ons weerstation, en passen we onze planning aan. Dit kan betekenen dat we een binnenactiviteit verkiezen boven een buitenactiviteit, of dat we zorgen voor extra hulpmiddelen zoals een zonnebril, regenkleding of een rustiger ingerichte ruimte.

📌 Tip: Gebruik (betrouwbare) weer-apps zodat je niet onverwacht geconfronteerd wordt met omslaande weersomstandigheden, als dat iets is waar je stress van krijgt.

🌦️ “Het weer bepaalt de dag, wij bepalen de aanpak!”

🛑 5. Waar zitten de rustmomenten?

😴 Rust is geen luxe, maar een noodzaak. Zonder voldoende herstelmomenten dreigen we te verdrinken in prikkels en uitputting. We plannen deze bewust in en reflecteren op hun effectiviteit.

💡 Waarom rust cruciaal is: Rustmomenten helpen ons om mentale helderheid te behouden, stress te verminderen en onze productiviteit op peil te houden. Zonder pauzes raken we sneller overbelast, wat leidt tot verminderde concentratie en verhoogde prikkelbaarheid.

📌 Concreet voorbeeld: We plannen niet alleen een avond zonder verplichtingen, maar creëren ook actieve rustmomenten zoals een korte wandeling in de natuur, een ademhalingsoefening of een rustige koffiepauze zonder afleiding.

🔄 Praktische strategieën:

• 📅 Plan rustmomenten in je agenda alsof het afspraken zijn.
• 🧘‍♂️ Experimenteer met verschillende ontspanningstechnieken zoals meditatie of mindfulness.
• 🚶‍♂️ Zorg voor een fysieke onderbreking na intensieve taken.

📌 Tip: Gebruik een timer om jezelf eraan te herinneren om op gezette tijden even te pauzeren. Dit helpt om je energie beter te verdelen over de dag.

😴 “Rust is geen luxe, maar de tweede belangrijkste handeling in ons leven!”

✅ 6. Wat móet en wat kán?

Een eindeloze to-dolijst zonder prioriteiten? Doodvermoeiend. Daarom maken we een onderscheid tussen taken die absoluut noodzakelijk zijn en taken die kunnen wachten. Dit voorkomt verlamming door keuzestress en helpt bij het behouden van overzicht en energie.

📌 Waarom prioriteren belangrijk is: Wanneer alles even dringend lijkt, kunnen we overweldigd raken en niets gedaan krijgen. Door bewust prioriteiten te stellen, verminderen we stress en verhogen we onze effectiviteit.

💡 Concreet voorbeeld: We hanteren een aantal criteria om onze taken in te delen:

• Belangrijk & Dringend: Onmiddellijk aanpakken (bijvoorbeeld een spoedafspraak met een arts, een dutje of rustmoment, details van een afspraak in onze agenda zetten, een vergadering voorbereiden, een hoogdringende behoefte doen op het toilet, mijn liefste kussen en knuffelen).
• Belangrijk & Niet Dringend: Inplannen op een later tijdstip (bijvoorbeeld terugbellen naar iemand die ons gebeld en niet gemaild heeft, bepaalde administratie, aankopen van iets dat ons aangeraden is).
• Niet Belangrijk & Dringend: Delegeren indien mogelijk (zoals iemand helpen wat een ander ook kan afhandelen, een snelle vraag beantwoorden waarvan het antwoord op internet of in de bibliotheek staat).
• Niet Belangrijk & Niet Dringend: Elimineren of uitstellen (zoals klantenbevragingen invullen, een spelletje spelen, onnodige aankopen doen, doelloos scrollen op sociale media).

📌 Tip: Gebruik een takenlijst met drie prioriteitsniveaus en zorg ervoor dat er voldoende tijd is voor rustmomenten tussen de essentiële taken. Dit voorkomt dat de dag als een eindeloze aaneenschakeling van verplichtingen aanvoelt en helpt ons om meer grip te krijgen op onze planning.

✅ “Prioriteiten scheppen rust in de chaos!”

🍽️ 7. Wat eten we deze week?

Last-minute beslissen wat er op tafel komt? Rampzalig. Een vast weekmenu biedt rust, structuur en energiebehoud. Door te kiezen voor een vaste cyclus van vertrouwde maaltijden, verminderen we mentale belasting.

🍏 Voedingsimpact: De juiste voeding helpt bij energiebeheer en voorkomt schommelingen in concentratie en stemming. We streven naar evenwichtige maaltijden die voedzaam zijn en waarvan de bereiding en het eten elk niet meer dan een kwartier vraagt.

💡 Concreet voorbeeld: Op vrijdag maken we een weekmenu, waarin we gerechten kiezen bij onze maaltijdverzorger op basis van energiebehoefte en planning. We houden ons in de meeste gevallen aan dat menu. Kan dat niet, dan zijn er ook nog altijd ‘restjes’ als joker. Drukke dagen vragen om eenvoudige maaltijden, terwijl rustige dagen ruimte laten voor uitgebreid koken.

📌 Tip: Gebruik een boodschappenlijst per maaltijd en bekijk kook vanuit je energieschema. Wij koken zelf bijna nooit, maar weten toch een gezond budget en gezond eten met elkaar af te stemmen. Zo weinig mogelijk weggooien is voor ons bovendien heel belangrijk.

👫 8. Wanneer zijn er sociale momenten?

Zelfs de fijnste sociale contacten kosten energie. Daarom plannen we die zorgvuldig in, met voldoende hersteltijd ertussen. We selecteren bewust de contacten die ons energie geven in plaats van uitputten.

💡 Sociale balans: Het is niet alleen belangrijk wanneer we sociale interacties hebben, maar ook hoeveel en met wie. Overprikkeling kan optreden als er te weinig rustmomenten tussen afspraken zitten.

📌 Concreet voorbeeld: We spreiden sociale afspraken over de week, zodat er voldoende hersteltijd tussen zit. We kiezen eerder voor een diepgaand gesprek met een goede vriend dan voor een drukke bijeenkomst waar energie verloren gaat.

📌 Tip: Stel duidelijke grenzen en communiceer je behoeften. Durf een afspraak af te zeggen als het niet past binnen je energiebudget.

👫 “Energie geven en nemen: sociaal met mate(n)!”

🎧 9. Welke prikkels kan ik verwachten?

Fel licht, lawaai, sterke geuren: prikkels kunnen een dag maken of breken. Overzicht en voorspelbaarheid helpen ons om ons mentaal voor te bereiden en de impact te verkleinen.

🔍 Waarom prikkelmanagement cruciaal is: Sensorische overbelasting kan leiden tot stress, uitputting en verminderde productiviteit. Het identificeren van mogelijke prikkels helpt bij preventieve maatregelen.

💡 Concreet voorbeeld: We vermijden felle TL-verlichting, gebruiken noise-cancelling koptelefoons in drukke omgevingen en nemen geursensitiviteit mee in onze keuze voor verzorgingsproducten.

📌 Tip: Stel een ‘prikkelplan’ op waarin je alternatieven hebt voor onvoorziene sensorische uitdagingen, zoals een rustruimte, zonnebril of comfortabele kleding.

🎧 “Voorbereid op prikkels, klaar voor de dag!”

🚧 10. Mag ik grenzen aangeven?

Het antwoord is ja. Maar in de praktijk? Niet overal even gemakkelijk. Grenzen bewaken is geen luxe, maar een kwestie van overleven. We ontwikkelen strategieën om onze grenzen duidelijk en consistent te communiceren zonder onnodige weerstand op te roepen.

🛑 Waarom grenzen stellen noodzakelijk is: Zonder heldere grenzen riskeren we overbelasting en verlies van controle over onze eigen tijd en energie. Grenzen zijn een vorm van zelfzorg.

💡 Concreet voorbeeld: Wanneer we sociale afspraken maken, geven we van tevoren aan hoe lang we aanwezig kunnen zijn en wat we nodig hebben om comfortabel te blijven. Hierdoor vermijden we uitputting en behouden we een positieve ervaring.

📌 Tip: Gebruik assertieve communicatietechnieken, zoals ‘ik’-boodschappen, om grenzen helder en respectvol aan te geven zonder schuldgevoel.

🚧 “Grenzen stellen is zelfzorg, geen egoïsme!”

💡 Om af te ronden…

🎯 Dit lijstje is geen tijdverdrijf. Het is het verschil tussen een werkbare week en een totale crash. Het vormt ons fundament waarop we bouwen, zodat we onze energie niet verspillen aan chaos.

Wil je dit proberen? Wees kritisch, verruim je inzicht, verdiep je in jezelf, verbreed je strategieën en verhelder je aanpak. En vooral: wees mild voor jezelf.