Boektitels doen ertoe. Ze openen een ruimte, geven richting aan de lezing, beloven een toon. De titel AutismeKRACHT is compact, uitnodigend en bedoeld als positief statement. Toch blijft het woord ‘kracht’ bij mij schuren. Niet omdat ik Mollinks intentie wantrouw — verre van — maar omdat kracht in de context van autisme vaak een geladen begrip is. Wat bedoelen we precies als we spreken over ‘kracht’? En: wie mag dat woord gebruiken, wanneer en waarom?

Céline Mollink, psycholoog én autistische vrouw, schreef een boek dat in vele opzichten troostrijk, informatief en richtinggevend is. Haar verhaal, en dat van andere vrouwen die in het boek aan het woord komen, doorbreekt een pijnlijk hardnekkig stereotype: dat van de ‘klassieke’ autist, mannelijk, afstandelijk, rationeel. In plaats daarvan krijgen we een inkijk in een leven dat lang onbegrepen bleef, en pas veel later woorden kreeg.

Het boek opent met een voorwoord waarin Mollink haar diagnose beschrijft als “in zekere zin een opluchting”, maar ook als het begin van “verwarring, verdriet en verbazing.” Dat ambivalente startpunt zet de toon. Wat volgt is een persoonlijke en tegelijk systematische gids, opgebouwd in vier delen:

1. Mijn leven voor de diagnose – over het voortdurende gevoel van anders zijn, het sociaal camoufleren, en het lichaam dat steeds luider protesteerde. “Ik voelde me vaak dom, anders, onzeker. Ik voelde me anders, maar wist niet waarom.”
2. De diagnose – over de opluchting, maar ook de pijn van jarenlange miskenning. “Waarom heeft niemand dit eerder gezien?”
3. Na de diagnose – over zelfbeeld, relaties, werk, moederschap en het zoeken naar balans. “Maar je vond het toch gezellig?” is hier een hoofdstuktitel die boekdelen spreekt.
4. Tools – van planners en balansschema’s tot advies aan hulpverleners. “Duidelijkheid does the magic.”

Ook als autistische man herkende ik veel: het maskeren, het sociaal ‘copy-pasten’, de vermoeidheid na het proberen normaal te doen. Mollink schrijft niet enkel voor vrouwen met autisme, ze schrijft vanuit autisme — en dat maakt het verschil.

Tussen machteloosheid en kracht

En toch: dat woord, kracht. Het stoort me niet per se, maar het wringt. Want wat bedoelen we met autismekracht? Is het de kracht die je moet opbrengen om te blijven functioneren in een wereld die jou structureel overvraagt? Is het veerkracht na trauma? Is het het vermogen om je autistische zelf te herontdekken ondanks een jarenlange aaneenschakeling van verkeerde labels en behandelingen?

Mollink bedoelt het vermoedelijk in die laatste zin. Ze schrijft over autonomie, zelfkennis, regie nemen.

“Een juiste classificatie – met andere woorden: begrijpen wie je bent en hoe je kunt navigeren in de wereld – kan je levenskwaliteit enorm doen toenemen.”

En dat klopt. Herkenning is een vorm van verlichting. Begrip van binnenuit is een vorm van kracht.

Maar de druk om ‘krachtig’ te zijn kan ook een valkuil worden — zeker in een samenleving die succes en autonomie als norm ziet, en kwetsbaarheid vaak tolereert zolang het iets oplevert. Als kracht een voorwaarde wordt om als waardevol autistisch mens gezien te worden, dan zitten we in een nieuwe kramp.

De keerzijde van empowerment

Ik wil hiermee niet suggereren dat Mollink haar lezers met een valse belofte opzadelt. Integendeel, ze is genuanceerd, realistisch en mild. Maar het gevaar zit in de ontvangst. AutismeKRACHT is een boek dat op het eerste gezicht emancipeert, maar dat ook gelezen kan worden als: zie je wel, als je maar genoeg wil en de juiste tools hebt, dan kun je meedoen. Dan functioneer je. Dan ben je ‘krachtig’. En dat is precies waar de samenleving ons al zo vaak op heeft afgerekend: dat we niet ‘sterk genoeg’ waren.

Wat ik mis, is een diepere reflectie op de maatschappelijke betekenis van ‘kracht’ als norm. Wie mag kwetsbaar zijn? Wie hoeft zich niet te bewijzen? Kracht klinkt mooi, maar vraagt energie. En energie is vaak net wat ontbreekt — niet uit luiheid, maar omdat het brein voortdurend aan het overcompenseren is.

Mollink raakt dit thema af en toe wel. Bijvoorbeeld als ze schrijft over overprikkeling:

“Mijn brein is altijd bezig. Altijd aan. Soms zelfs midden in de nacht, als ik eigenlijk moet slapen.”

Of over fysieke symptomen:

“Ik kreeg last van duizeligheid, hoofdpijn, mijn bloeddruk was vaak verhoogd, ik had last van mijn maag, mijn bloedsuiker schommelde.”

En over sociale uitputting:

“Na een dag werken heb ik absoluut geen energie meer om ook ’s avonds nog iets te doen. Soms ben ik zelfs niet meer in staat om te koken.”

Dat is geen kracht. Dat is overleven. En misschien moeten we het daar vaker over hebben.

Zorgvuldige handvatten

Het vierde deel van het boek bevat praktische tools: het balansplan, signaleringskaarten, energiegevers versus energieslurpers, een ‘babyplanner’. De titels klinken vriendelijk, de inhoud is doordacht. Mollink biedt geen magie, maar methodes. Ze schrijft:

“Het helpt als je inzicht krijgt in hoe jouw energie werkt. Wat slurpt energie? Wat laadt je op?”

Voor wie visuele overzichten nodig heeft om het hoofd boven water te houden — en dat geldt voor velen onder ons — is dit waardevol. Zelf gebruik ik al jaren een eigen variant van zo’n balansplan. Het verschil? Mollink legt helder uit waarom je dit zou doen, niet enkel hoe.

Een boek dat bruggen bouwt

In zijn geheel is AutismeKRACHT een interessant, geslaagd boek. Het schrijft geschiedenis vanuit de marge, en herstelt perspectieven die lang ontkend zijn. Mollink is niet de eerste die schrijft over autisme bij vrouwen en al evenmin over kracht, maar ze doet het wel met een zeldzaam evenwicht tussen persoonlijke eerlijkheid en professionele diepgang.

Toch zou ik haar — en vooral haar lezers — willen uitnodigen om het begrip ‘kracht’ kritisch te blijven bekijken. Niet omdat we geen kracht nodig hebben, maar omdat we onszelf tekort doen als we vergeten hoeveel die kracht ons kost. En dat kracht ook betekent: mogen leunen. Mogen stilstaan. Mogen zeggen: vandaag niet.

Mijn leeservaring:

AutismeKRACHT is een warm, intelligent en toegankelijk boek over hoe het is om als vrouw met autisme te leven, te zoeken en jezelf te hervinden. Mollink geeft taal aan ervaringen die lang onbenoemd bleven en reikt bruikbare strategieën aan zonder belerend te worden.

Maar de titel nodigt ook uit tot kritische reflectie. Want kracht is geen vanzelfsprekendheid. En zeker voor autistische mensen mag het ook eens voldoende zijn om níét sterk te hoeven zijn — om gewoon te mogen zijn.

📘 AutismeKRACHT – Jouw gids naar balans als vrouw met autisme, Céline Mollink, Kosmos Uitgevers, 2024
📍 Meer info: Autismekracht.com