Ik ben Warre. Vorige lente kreeg ik eindelijk de bevestiging die ik al jaren miste: ik ben autistisch. Op mijn 38ste – niet bepaald jong meer – maar het voelde alsof ik opnieuw begin. Al die jaren had ik rondgelopen met dat knagend gevoel van “ik hoor er niet helemaal bij,” zonder te weten waarom. Nu heeft het een naam. De wereld om me heen bleef even chaotisch en onvoorspelbaar, maar ik begrijp eindelijk waarom ik er zo moe van wordt. Mijn autistische brein geeft me een andere kijk op dingen – soms lastig, soms verrijkend. Stap voor stap heb ik geleerd er een goed leven mee op te bouwen.

Voor mij is autisme geen zwart-wit diagnose, maar meer een palet aan eigenschappen. Mijn manier van voelen en verwerken wijkt af van wat “normaal” is. Toen ik de diagnose kreeg, dacht ik eerst: dus daarom ben ik zo’n emotionele kneus? Ik benader alles met mijn hoofd in plaats van mijn hart. Terwijl anderen “aanvoelen” wat iemand bedoelt, moet ik het analyseren als een wiskundig vraagstuk. Het blijft lastig om hierover te praten met mensen die weinig weten over autisme. Ze kennen meestal alleen de extremen – Kees, Bianca, Sheldon of “we zijn allemaal een beetje autistisch.” Daarom vertel ik mijn verhaal liever op mijn eigen manier, zodat je echt snapt hoe het is.

Het gebied van gevoelens en verwachtingen is voor mij als een veld vol landmijnen, vooral als het om liefde gaat. Ik heb mezelf liefde aangeleerd door het in categorieën op te delen, als een soort handleiding. Er is de vriendschapsliefde – die snap ik wel, die is logisch. Dan heb je die diepe, universele liefde – lastiger, maar te doen. En dan is er die vluchtige verliefdheid waar iedereen het over heeft – daar snap ik geen bal van. Waar anderen overspoeld worden door hormonen en vlinders, zie ik liefde meer als een langzame rivier: diep, rustig, betrouwbaar.

Mensen zeggen weleens dat autisten geen liefde kunnen voelen. Bullshit. Ik voel het gewoon anders. Die hele “love at first sight” en “chemie” waar mensen over zweren? Voor mij klinkt dat als collectieve waanzin. Liefde is voor mij een bewuste keuze. Zoals je kiest voor een baan of een huis – je weegt de voor- en nadelen af, je kijkt of het bij je past. Klinkt niet romantisch? Voor mij is het de eerlijkste vorm van liefde die er is. Geen spelletjes, geen drama, gewoon commitment.

Het beste wat me ooit overkomen is, is mijn huwelijk met Lise. Ze is ook autistisch, al heeft ze nooit de officiële papieren gehaald. Toen we elkaar ontmoetten – op een boekenmarkt, hoe cliché – voelde het voor het eerst alsof iemand dezelfde taal sprak. Ze is niet alleen mijn partner, maar mijn vertaler in een wereld die we allebei niet helemaal snappen. We hebben een relatie gebouwd op eerlijkheid in plaats van hints, op duidelijkheid in plaats van romantische verrassingen. Bij Lise hoef ik niet te doen alsof. Ik kan gewoon mezelf zijn, inclusief alle eigenaardigheden.

We hebben behoorlijk wat meegemaakt samen – familiedrama’s waar je series over kunt maken, gezondheidsproblemen die je agenda maandenlang bepalen, geldstress, advocaten. Die shit heeft ons niet gebroken, maar juist gesmeed. We begrijpen allebei dat stress betekent: meer structuur nodig, niet minder. Als het leven chaotisch wordt, maken we onze wereld kleiner. Eetschema’s, slaaptijden, vaste routines – het zijn onze reddingsboeien. Mensen denken dat autisme betekent dat je geen emotionele steun kunt geven. Onzin. We steunen elkaar gewoon praktisch: ik maak lijstjes als zij overweldigd is, zij neemt de telefoon op als ik dat niet aankan.

We accepteren elkaars tics volledig. Lise sorteert haar eten op kleur voor ze begint te eten. Ik tik met mijn vingers op tafel als ik nadenk – altijd hetzelfde ritme. Zij neuriet dezelfde melodie als ze zenuwachtig is. Ik orden de boeken in de kast op hoogte als ik onrustig ben. Voor anderen lijkt het misschien gek, voor ons is het zo normaal als ademhalen. Die acceptatie geeft ons de ruimte om onszelf te zijn zonder maskers.

Romantiek zoals je die in films ziet? Vergeet het maar. Verrassingsuitjes zijn mijn ergste nachtmerrie. Kaarslight dinners? Die kaarsen flakkeren te veel. Spontane omhelzingen? Eerst even waarschuwen graag. Onze liefde draait om voorspelbaarheid en vriendschap, niet om passie en drama. Mensen vinden dat zielig voor ons. Wij vinden het heerlijk. Geen verwachtingen waar we niet aan kunnen voldoen, geen sociale dansen die we niet kennen. Gewoon wij twee, in onze eigen bubble.

Ons huwelijk is het levende bewijs dat autisme en een goede relatie prima samengaan. Juist omdat we allebei autistisch zijn, snappen we elkaar. We hoeven niet uit te leggen waarom we dingen doen zoals we ze doen. Het is een relatie waarin we allebei kunnen ademen.

Als ik terugkijk op mijn reis tot nu toe, zie ik autisme niet als een superpower (ugh) of een handicap. Het is gewoon hoe mijn brein werkt. Ja, sociale situaties blijven uitputtend. Ja, ik zal nooit de ster van het feestje zijn. Maar ik heb mensen gevonden die me accepteren zoals ik ben. Ik heb werk gevonden dat bij me past. Ik heb mijn dagen gevuld met dingen die me blij maken. Moet ik me aanpassen aan een wereld die niet voor mij gemaakt is? Soms. Maar steeds vaker kies ik ervoor om de wereld aan te passen aan mij.

Mijn autistische brein is dol op systemen en patronen, dus ik val vaak in rabbit holes over religie en politiek. Niet omdat ik gelovig of politiek actief ben, maar omdat ik gefascineerd ben door hoe mensen zich organiseren. Waarom geloven miljarden mensen in een onzichtbare man in de lucht? Hoe komt het dat we allemaal accepteren dat een stuk papier “geld” is? Het zijn puzzels die ik graag probeer te ontrafelen, niet om mensen te overtuigen maar om te begrijpen hoe de wereld in elkaar steekt.

Soms vraag ik me af: stel dat er morgen een “genezing” voor autisme zou zijn, zou ik het nemen? Het antwoord verschuift met de jaren. Vroeger: meteen. Nu: ik weet het niet. Mijn autisme heeft me gevormd tot wie ik ben. Het wegpoetsen zou voelen als mezelf uitwissen. Ik heb geleerd dat acceptatie niet betekent dat je alles geweldig moet vinden. Het betekent dat je erkent wat is, en vanaf daar je weg vindt.

Na al dit zware gepraat: ik haal ook gewoon plezier uit het leven. Koken is mijn meditatie – recepten volgen geeft me rust. ’s Avonds lees ik Rilke in het Duits, ook al begrijp ik maar de helft. Die gedichten over eenzaamheid en schoonheid – die snapt het. En zo kan ik nog uren doorgaan over mijn verzameling theeblikken of waarom de volgorde van de vaatwasser wel degelijk uitmaakt. Maar dat bewaar ik voor een andere keer.