‘Als azijnplassers alleen maar kritiek kunnen uiten op je uitzicht en je anders-zijn, voelen ze zich in het nauw gedreven. Dan weet je dat jij het bij het rechte eind hebt’. Zo begint Greta Thunberg, de 16-jarige Zweedse klimaatactivist haar reactie op sommige tegenstanders die niet verder kijken dan haar autisme. ‘Zelf ben ik met mijn diagnose autisme niet in het openbaar gekomen omdat ik mij erachter wil verschuilen maar omdat ik weet dat veel onwetende mensen het nog altijd zien als een ‘ziekte’, of iets negatief’, schrijft Thunberg op haar Instagram. Een bericht dat intussen zo’n 840.000 keer een hartje kreeg.

Dat Greta Thunberg ook toegeeft dat haar autisme het haar ook flink lastig maakt, en hoe ze daarmee probeert om te gaan, dat komt gelukkig ook aan bod. ‘Geloof me, mijn autisme beperkt me,. Voor ik begon aan mijn klimaatactie, mijn schoolstaking, had ik geen moed, geen vrienden, en sprak ik tegen niemand. Ik zat gewoon thuis met een eetstoornis. Sinds ik een doel heb gevonden in mijn leven, in een wereld die voor zoveel mensen zinloos lijkt, is dat allemaal anders geworden’, besluit Thunberg. En ze voegt er de hashtags #aspiepower en #neurodiverse aan toe.

Of autisme of neurodiverse ook een superkracht moet genoemd worden, is natuurlijk maar de vraag. Het betekent in elk geval anders zijn dan de norm. ‘In de juiste omstandigheden kan anders-zijn een superkracht zijn’, schrijft Thunberg op Twitter. Typisch aan Twitter komt daar een stormvloed aan zowel mierzoete als snoeiharde reacties op. Samengevat komt de kritiek erop neer dat Thunberg zich laat gebruiken, voor de meest uiteenlopende maatschappelijke en politieke doelen, en dat ‘wie wat van autisme kent, weet dat autisten niet kunnen twitteren, laat staan dit soort boodschappen de wereld zouden insturen.’

Haar bericht, dat er komt nadat ze wat stuntelig overkwam tijdens een persmoment na de lange reis naar de VS, heeft intussen veel weerklank gekregen in de media. Onder andere De Morgen schreef er vandaag een artikel over, ‘Greta Thunberg toont de sterktes van haar autisme zonder de moeilijkheden te verbloemen’ . In het artikel komen zowel prof. Ilse Noens (Parenting and Special Education professor aan de KU Leuven), als Stephanie Dehennin, (ervaren in autisme, kids & science illustrator en nerdland podcaster) de reactie van Great Thunberg toelichten.

Vier jaar geleden zou Greta Thunberg een diagnose autisme hebben gekregen. Sinds haar stakingsacties om mensen bewuster te maken voor klimaatverandering is dat ze daar relatief open over geweest. Ze wordt er regelmatig over aangesproken, en haar boodschappen worden door een bepaalde groep mensen met autisme en hun omgeving gedeeld.

Lang niet iedereen met autisme is daar zo enthousiast over. ‘Waarom moeten media daar telkens dat autisme bij sleuren? Alsof dat enig verband heeft met wat ze doet’, klinkt het regelmatig op fora. Ook onder twitterende ouders van mensen met autisme zijn er gemengde reacties. Sommigen onder hen zijn eerder positief, anderen veel minder. ‘Ik zie mezelf of mijn dochter op zo’n zeilboot de oceaan niet over varen, of het soort dingen doen die zij doet, een echte autist kan dat toch niet.’

Wat Greta Thunberg doet, vind ik natuurlijk lovenswaardig, en dat zou niet meer of minder zijn mocht ze geen autisme hebben. Als je weet dat ze autisme heeft, wordt de verleiding wel groter om bepaald woorden of daden van haar te interpreteren vanuit haar autisme.

Ik probeer dat bij mezelf te remmen, omdat ik het zelf ook niet graag zou hebben. Als ik iets goed kan, en goed doe op de manier dat ik het doe, krijg ik liever niet te horen dat dit dankzij of ondanks mijn autisme is.

Ongetwijfeld heeft autisme er iets mee te maken, maar evengoed zoveel ander invloeden. Het geeft wel een positieve dynamiek als ik zie dat ook iemand met autisme erin slaagt om een aanjager te zijn op vlak van maatschappelijke bewustwording van klimaatontwrichting, zonder daarbij autisme te bagatelliseren.

Het zou wel jammer zijn mochten er mensen zijn die beginnen denken dat alle mensen met autisme zich voluit inzetten voor of andere sociale actie. Zoals er na Rain Man mensen waren die dachten dat elke autist op het zicht tandenstokers kon tellen. De meeste mensen met autisme zijn verbazend gewoon, in de zin dat ze niet noodzakelijk iets opvallend goed kunnen.

Zonder al te veel kleerscheuren de dag doorkomen is voor veel mensen met autisme waarschijnlijk al een hele opdracht. Er zijn veel meer mensen met autisme die een negen tot vijf-leventje hebben dat op het eerste gezicht weinig verschilt met dat van mensen die op het eerste gezicht geen beperkingen hebben. Laten we hopen dat de positieve acties van Greta ertoe aanzetten van dat eerste gezicht af te stappen en verder te kijken dan onze neus lang is. Bij wijze van spreken dan.