Er zijn nog heel wat mensen met autisme die we vandaag niet detecteren. En die als gevolg daarvan in onze maatschappij tegen allerlei problemen en moeilijkheden aanlopen, onder meer in ons onderwijs.

We zien dat onder meer bij mensen met een etnisch andere achtergrond of bij mensen met een lagere sociaaleconomische status. En ook geslacht speelt mee: bij meisjes wordt autisme nog steeds vaak over het hoofd gezien. Enerzijds omdat we autisme te lang door een mannelijke bril hebben bekeken. Anderzijds omdat meisjes met autisme er heel goed in slagen hun gedrag te camoufleren, waardoor we niet opmerken dat ze het intussen heel erg moeilijk hebben, hun plek in de maatschappij niet weten te vinden. En dat is toch ook zorgwekkend.

Op autisme kleeft immers nog steeds een stigma. Je riskeert dat mensen met deze diagnose minder kansen krijgen. Denk aan het vooroordeel dat wie autisme heeft niet geschikt zou zijn voor een job in de sociale sector of niet in team zou kunnen werken.

Autisme wordt vandaag nog steeds te veel bekeken als een stoornis die opgelost moet worden. We zien het nog te weinig als een vorm van neurodiversiteit, die we in feite moeten trachten te omarmen, net zoals we vandaag ook rond genderdiversiteit – de man-vrouwverhouding in onze samenleving – stappen vooruitzetten. Dat betekent dat je als samenleving nadenkt over hoe je omgaat met kinderen die informatie op een andere manier opnemen, die gedragsmatig of emotioneel anders reageren dan dat de meerderheid van de samenleving normaal vindt.

We zouden uiteraard niet liever willen dan dat we tot een onderwijsomgeving kunnen komen waarin alle kinderen, ook kinderen met autisme, goed gedijen. Heel wat kinderen – met én zonder autisme – zijn inderdaad gebaat bij rust, stabiliteit en voorspelbaarheid. Maar dat zal zeker niet volstaan.

Sommigen hebben extra ondersteuning bij het leren nodig, anderen worstelen met stress of met de sociale verwachtingen op school. Een voorbeeld: de schoolpauzes. Veel leerlingen zullen niet liever doen dan op een speelplaats een kwartier lang al gillend achter een bal aanhollen, of met de vriendjes kletsen.

Wil je tot een zogenaamd inclusieve schoolomgeving komen, dan moet je ook erkennen dat voor sommige leerlingen zo’n pauze een sociale jungle is en dat sommigen liever tijdens zo’n pauze een rustig plekje opzoeken om te ontprikkelen, door bijvoorbeeld een boekje te lezen, of door rustig met enkele anderen een spelletje te spelen.

Prof. Ilse Noens, hoogleraar orthopedagogiek aan de KU Leuven, in het artikel ‘Vooral meisjes worden nog vaak over het hoofd gezien’ van Werner Rommers in Het Nieuwsblad van 28 april 2022