‘Mensen met autisme kijken letterlijk anders naar de wereld’ … autisme en onderzoek
Psychologie is nog altijd een black box: er is input en er is output, maar wat daartussen zit, is verborgen. Nieuwe technieken maken het mogelijk om met experimenten die black box iets beter te begrijpen. We werken met hersenscans en computermodellen waarmee we simulaties kunnen doen, we tracken oogbewegingen en we doen onderzoek met mensen met hersenaandoeningen, daaruit kan je ook veel afleiden. Ik werk al meer dan tien jaar met mensen met autisme. Zij kijken letterlijk anders naar de wereld. Dat voorspellen waar ik het daarnet over had, ligt bij hen veel moeilijker. Ze zien eerst alle details. Het grotere geheel komt bij hen vaak later en niet zo automatisch.
Johan Wagemans, prof. experimentele psychologie (KU Leuven), in ‘Ik wil voorspellen wat iemand mooi gaat vinden’ in De Tijd van 27 augustus 2022
Tistje 
@Peter Je hebt volledig gelijk. Ik ben in het buitenland professioneel bezig met autismeonderzoek, en het slorpt heel wat tijd op om met dit soort gewauwel om te gaan. Kritiek mag er zeker zijn, maar wel vanuit kennis en ervaring en met een constructieve houding.
Wij ervaren dat dit door het rigide denken van een aantal autisten (die ook nog vaak andere problematieken hebben) niet altijd mogelijk blijkt. Ons geduld is niet eindeloos.
In die mate zelfs dat ik niet altijd het enthousiasme van collega’s in participatie van ‘de doelgroep’ deel. Uiteindelijk moeten we ook denken aan de samenleving, die ons betaalt, en de ouders die met gehandicapte kinderen thuis zitten, soms in schrijnende situaties.
LikeLike
natuurlijk had ik graag het plaatje hier gezet:
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:The_Debate_Pyramid_v2_Detailed_Default_Medium_Text.svg
LikeLike
Wat een enorme frustratie komt er voort uit deze tsunami van namedropping. Het siert je Sam dat je deze vrouw überhaupt aan het woord laat, en haar reacties door jouw spamfilter zijn geraakt. Zo zien we ook eens een andere kant van het autismespectrum, het deel dat in hun achterkamertje tot de rand van waanzin toe grossiert in patronen en systemen.
LikeLike
In 2018 haalde ik op advies van een vriend mijn ASSdiagnose, ik vond het geen diagnose maar een gebreksdiploma, maar al jaren klaagt niemand daarover.
Dus ben ik ASS gaan bestuderen. VdCruys ken ik dus ook, heet bij mij de HIPPEAkerk. De benadering maakt echt behoorlijk school, maar het is mijn kerk niet.
Ik moet altijd aan Daphna Joel’s heerlijke kreetje denken (Bahai keynote): Ja de feiten kloppen, maar de verklaring niet.
Ten eerste omdat ik ASS zie als een complexiteitsprobleem (net als het weer) en niet een Newtoniaans oorzaak-gevolg-probleem vanuit reductionistisch materialistisch denken. [zie Cynefin op Wikipedia.]
Complexiteitsproblemen hebben geen begin en geen einde. De enige toets is in de werkelijkheid. Je modelleert (dynamisch/epigenetisch) en zoekt first-priorities, de belangrijkste factoren die een rol spelen.
Bij ASS vond ik er 2:
A: de epigenetische cognitieve ontwikkeling. (Ja soms is het een Simple probleem zoals Down, maarASS niet.) [ook “epigenetica” kan je opzoeken op Wikipedia] en
B: het trauma. De verschijnselen van stress en in Ned. hebben we Bessel vd Kolk net de “hurtlocker” zien uitleggen.
Bij de de epigenetische cognitieve ontwikkeling denk ik sterk aan de diepe ervaring van de “intense wereld”, wat trauma kan geven. Maar ook misschien, omdat Temple Grandin zegt dat we beelddenkers zijn (nou ja ruimtelijk, niet allemaal plaatjes volgens mij) en Martine Delfos zegt dat we leren door begrijpen (itt tot leren door herhalen), ook Heylighen komt tot een soortgelijke conclusie, omdat het gaat over totaal andere verwerking en hersen-opbouw. En dat in dit heel gevoelige proces (ook prenataal) iets niet helemaal is afgestemd op elkaar wat stress geven kan (en stress kan dan weer meer verstoring geven, etc/loop.).
Het is ook heel interessant evolutionair te kijken. Dat er altijd, vergeleken met de mainstream, sprake is van een percentiel HoogSensitieve mensen. In veel native culturen woont b.v. de sjamaan niet in het dorp, maar erbuiten (in het bos), gewoon omdat hij anders in elkaar zit en niet afgeleid wil worden door het dagelijkse dorpsleven. [hier ga ik even niet verder op in. Daar kan ik colleges over vullen]
Terwijl de oude volken nog beelddenkers waren (of zoiets), kwam in de Monotheistische en Newtoniaanse tijden het denken gebaseerd op taal op. Taal is lineair, beeld/ruimtelijk is holografisch dynamisch. Sommige mensen zeggen dat dat nieuwe denken – met Complexiteiten zien – opkwam doordat we de NASAfoto van onze aarde zagen en dus zagen dat we deel waren van een groter geheel, maar het van taaldenken naar ruimtelijk denken gaan is al langer aan de gang, Einstein werd al in 1879 geboren en ook David Bohm (intrinsic order) en anderen dachten al zo.
Maar in onze academia leiden helaas nog steeds Newtonians Newtonians op (en ook onze cultuur draait nog zo). Met akelige gevolgen, b.v. dat een pandemie wordt aangepakt/gestuurd vanuit het aantal IC-bedden.
Het denkgereedschap van denken in complexiteit is nog in ontwikkeling. (En de subsidiegevers ZonMW en NWO, die zijn blind en doof , maar ze dienen 80% uit te geven aan Complexiteits benaderingen volgens mij en te zorgen dat de wetenschap verandert). Op b.v. het artikel van Laurent Mottron & Danilo Bzdok – Autism spectrum heterogeneity-fact or artifact zie ik weinig commentaar, lekker in je silo-denken-putje blijven zitten. Niet communiceren, wat essentieel is in complexiteit.
ASS is dus een Complexiteit .
Daarom zitten we met die doorgeroerde container waaruit geen conclusies zijn te trekken. En met diepzinnige (blah) opmerkingen als: geen Autist is hetzelfde. Ja, ze hebben allemaal de sporen van trauma, dat hebben ze gemeen. En daar is wat aan te doen, gelukkig werken in de echte werkelijkheid, de praktijk, steeds meer therapeuten trauma informed, resp. trauma sensitief. En helpen hun client liefdevolle zelfbeelden te ontwikkelen.
Maar als we autisten echt willen helpen dienen we aan te sluiten bij hun zone van naaste ontwikkeling. Grofweg zie ik in het onderste percentiel mensen die geen grote lijn kunnen ontdekken, bij de grote Gauss-top speelt differentiatie en specialisatie. In het bovenste percentiel tref ik HSPers met ruimtelijke gebouwde mind-sets aan.
Martine Delfos geeft aan dat er vaak sprake is van vertraging en het missen van de rijpheidsfase van de peers, niet van ontbreken. En “leren” kan alleen plaatsvinden als de stress is verdwenen !
Zeker het over de muur gooien van Psycho-educatie kan goed bedoeld zijn, maar is schadelijk en draagt weinig vrucht als niet genoeg rekening wordt gehouden met de ontwikkelingsfase, de ecologie !
En dat brengt me bij het laatste probleem wat ik met dit artikel heb: wat ik genoemd heb NT-centrisme, iedereen kent zo het begrip ethno-centrisme [wikipedia].
Terwijl het om een totaal ander product/brain gaat, worden we toch afgemeten langs de lat van de NTers. In google hebben de NTers de kaart en wij de satelliet. En de uitleg is altijd: wij NTers zijn normaal en de norm en de ASSer is gestoord. Nee, de ASSers hebben hun eigen norm, de epigenetische ontwikkeling tot het ASSbrein. (Zo hebben veel ASSers geen “ikke-ikke-Toren van Babel-ego”, maar een “ik-als-deel van het geheel-ego”en dat noemen we dat weer “zwak”. Niet altijd, velen zijn gehersenspoeld tot NTdenken)
En ja, dat is anders. En des te complexer het organisme, des te langer duurt de kwetsbare fase van naaktheid, waar zorg nodig is. Gun ons de norm van onze eigen ontwikkeling.
En het vreselijke is, dat mensen met een taal-denkwijze (Newtonian) zich geen enkele voorstelling kunnen maken van de dynamisch ruimtelijke verwerking van het beelddenkers-brein. Zo blijft het NT-centrisme de norm. Je ziet dat in het verhaal van de flatlanders en ook in het mooie verhaal (ook over de ASS- en HSP-pijn) van HG Wells: the valley of the blind ( https://verbodengeschriften.nl/html/het-land-der-blinden.html )
We zitten in een prachtige culturele overgang. Van het Newtoniaanse lineaire wereldbeeld naar het Complexiteitsbeeld van ons en onze wereld (al denk ik zelf veel met en over Kwantum).
Dat we als cultuur nu, in de meaning-crisis – waar we niet meer met elkaar kunnen praten doordat er geen gezamenlijke mindmap meer is-, in dezelfde stress zitten die ASSers ook al doormaakten als minderheid tussen de NTers.
Pas als het traumadeel gezien en ge-adresseerd wordt
èn de (cognitieve) ontwikkeling/zone van naaste ontwikkeling in kaart is gebracht, kunnen we echt een cultuur hebben die goed is voor wat de ASSers echt zijn en de wereld hebben te bieden.
Gelukkig kom ik steeds meer boeken tegen die impliciet het Complexiteitsbrein hanteren. Ik denk b.v. aan Jo Boaler – Het grenzeloze brein Leren, leiden en leven zonder belemmeringen , de scoutmindset van Julia Galef of James Bridle – Ways of Being.
Maar het stoort me bijzonder dat de wetenschap bij haar Newtoniaanse vetpotten blijft zitten. En niet eens “Autisme als a-typische ontwikkeling” van Martine Delfos hebben gelezen. Het gaat niet om kerkjes bouwen, het gaat om communiceren, alleen dan komen we verder. Mij mag je altijd bellen.
LikeLike
Ik kende het artikel al een tijdje maar voor anderen kan het interessant zijn, dankjewel
LikeGeliked door 1 persoon
extra info over onderzoek Wagemans , volledig artikel te downloaden hier, zie knop rechts bovenin https://lirias.kuleuven.be/2355540?limo=0
LikeGeliked door 1 persoon
Opm Wagemans: Met kunstenaars samenwerken is voor mij sowieso verrijkend. Zij zijn bezig met dezelfde vragen als wij: hoe kijken mensen? Wat doet een beeld met iemand? Alleen is het bij hen intuïtief, terwijl ik in mijn labo werk.’
reactie inge:
Nou als ik Arts & Physics van Leonard Shlain op Youtube bekijk hoor ik toch echt wat anders. Of zoals Maya Angelou zegt (dat geldt voor alle kunsten, niet allen de beeldende): ik hoor het over de bergen aan komen rollen en ik moet naar binnen rennen om pen en papier te pakken, anders rolt het verder.
Bij mij is het ook zo, alleen pak ik geen pen en papier alleen, maar volg de instructie van wat aan komt rollen: laat dit 100 % diep door je heen gaan of schrijf dit op (om de ervaring later uit te diepen).
Maar ja, zeker de visuele kunst is geen kunst meer, dat is marketing en ja, dat valt onder eye-tracking (ik heb als bedrijfskundige toevallig ook veel commerciële psych in mijn pakket).
LikeLike
Het zijn dit soort teksten waar ik zo droevig van wordt.
Ik werk juist vanuit “oversight” (de helicopterview), ik ben een patroonherkenner altijd op zoek naar de hoogste meta-programma’s/modellen.
Ik ben een beelddenker, ik loop altijd een associatief circuit (zoals Temple Grandin dat noemt) en een ecologische epigenetische cirkel (zoals ik dat noem). Ik heb een veel beter kwalitatief beeld, ook al duurt dat misschien wat micro-micro seconden langer. Ook kan ik het beeld (nou ja beeld, het is een ruimtelijk sterk interconnected netwerk van conceptuele netwerkjes) draaien en als in een simulatie onderzoeken. Kom daar eens om bij die lineaire taaldenkers die alleen maar geïsoleerde eilandjes kunnen waarnemen, zonder relaties. En alles snel vergeten zijn omdat die info niet in second-loop learning verbonden is aan de unieke uitgebreide nodes/knooppunten in ons voorspellend brein. En dat terwijl we erachter komen dat alles juist gevormd wordt volgens de epigenetische principes/omgeving.
Laatst hoorde ik (in een 5×15 podcast) Brian Eno nog zeggen tegen James Bridle: alles is omgeving.
Misschien kloppen de tests, dat zal wel, maar de verklaring is echt onjuist.
Newtoniaanse napraters zullen het eindeloos weer voor je oplepelen, maar wie echt kijkt, ziet zoals Martine Delfos aangeeft: wij leren door begrijpen (ik ben daarom op elke school mislukt omdat de verouderde onderwijs mindset nog altijd scoort op leren door herhaling).
Misschien moet je het boek van Jo Boaler eens lezen: Het grenzeloze brein – Leren, leiden en leven zonder belemmeringen, waarin ze o.m. beschrijft hoe schadelijk dit soort teksten zijn.
Ik denk steeds vaker, dat het voor taaldenkers (2D) onmogelijk is zich het 3D denken van de beelddenkers voor te stellen. En dat we daarom zoveel akelige verklaringen (over gestoord) vanuit NT-centrisch perspectief zien..
Daarom zie ik ons beelddenkersbrein (die dus helemaal niet allemaal plaatjes zien, maar dat ruimtelijk 3D is) als het denken van de toekomst omdat we nu ook in de dynamische complexiteit kunnen denken (behalve de Newtoniaanse wetenschap die nog steeds Newtonians opleidt, die in hun reductionistisch materialisatisch denken – en hun ”Het Wetenschappelijk Paradigma”, in hun silodenken schuttersputje alleen nog maar lineair oorzaak-gevolg zoekt en beschrijft.)
Ik zie inderdaad een andere wereld, rijker, veelkleuriger en over meerdere modaliteiten.
Nee ik ben geen professor, zelfs geen PhD.
Maar ik denk zelf, – multi/trans paradigmatisch, multi-domain, multi perspectivisch en epigenetisch.
LikeLike