Hoe mensen zonder beperking naar mij kijken, vraagt de sympathieke en beeldschone maar wellicht zeer intelligente jonge vrouwelijke studente op de laatste rij van de aula van de universiteit waar ik een lezing geef over autisme en ‘in de wereld staan’. Die dag had ik liever gezeten dan gestaan, zeker de twee uur voor de aula. Toch antwoordt ik nog met plezier op de laatste vraag van die middag, van Julie op de laatste rij, die in de verlengingen toch nog haar smartphone kon loslaten om een vraag te verzinnen.

Het is vanzelfsprekend om dat aan hen te vragen, liefste Julie, eerder dan aan mij, omdat ik moeilijk kan zeggen hoe ze naar mij kijken. Ik kan hoogstens vermoeden hoe zij kijken naar mij vanuit de indruk die ik van hen krijg, vanuit mijn interpretatie van hun gedrag. Terwijl die interpretatie misschien meer zegt over hoe ik mezelf bezie dan over hoe zij naar mij kijken.

Het is ook moeilijk voor mij om te weten wie je bedoelt met mensen zonder beperking. Mijn eerste indruk is dat er geen mensen zonder beperking(en) zijn. Iedereen heeft wel een of meerdere beperkingen, begrenzingen waar ze moeten mee leven. Niet iedereen heeft een handicap, maar ik denk niet dat er iemand is die werkelijk alles kan en ongeremd is door beperkingen.

Daarnaast wil ik liever niet veralgemenen hoe mensen zonder beperking naar mij, als autistische volwassene met meerdere beperkingen en een handicap, in de ene situatie al meer dan in de andere kijken. Ook mensen zonder beperking zijn uniek en hebben verschillende perspectieven, ook al is dat vaak niet merkbaar omdat ze zo nauw bij elkaar aansluiten. Sommige mensen zonder beperking kennen misschien iemand met autisme en hebben een positieve ervaring gehad, terwijl anderen misschien onbekend zijn met de aandoening en het moeilijk vinden om contact te maken met iemand die anders functioneert.

De voorbije jaren is er meer aandacht gekomen voor autisme en met veel positieve wil zou je zelfs kunnen denken dat er meer begrip is gekomen voor sommige soorten van autistische volwassenen. Mensen zonder beperking realiseren zich steeds meer dat autisme geen ziekte of onmenselijk lijden is die moeten worden ‘genezen’ of weggenomen. Sommigen zien autisme nog als een individueel tekort dat met hulp en goede wil kan rechtgetrokken worden, terwijl een beperkte beroep ook de maatschappelijke verantwoordelijkheid ziet in het mensvriendelijke maken van omgevingen waar autistische mensen opgroeien, leven, wonen en werken. Een heel kleine fractie, tot slot, is voorstander van de idee dat autisme deel uitmaakt van een neurodiversiteit die moet worden geaccepteerd en ondersteund. Dat zijn zeker niet alleen mensen met autisme. Integendeel, heel wat autistische mensen zijn zelfs bevreesd, soms wel en soms niet terecht, over het neurodiverse ‘optimisme’.

Ook al zijn ze nog in de minderheid, er zijn volgens mij zeker wel mensen zonder beperking waarderen de unieke perspectieven en talenten die autistische volwassenen kunnen bijdragen aan de samenleving, zoals een sterke focus op details, creativiteit en logisch denken. Als ze werkelijk autistische mensen dagelijks meemaken, erkennen ze ook, op een constructieve manier, de uitdagingen waarmee autistische volwassenen worden geconfronteerd, zoals communicatieproblemen, overprikkeling en het ervaren van intense emoties.

Kortom, er zijn mensen ‘zonder beperking, die mij naar mij kijken als enigszins merkwaardig maar waardevol individu met een eigen unieke persoonlijkheid, talenten en uitdagingen. Net zoals er zulke mensen zijn die met veel plezier subtiel agressief zijn, mij uit of zeker niet in hun wereld willen, en voorstander zijn van beperking van het bestaan van soortgelijke mensen zoals ik. Toch ben ik niet de enige die zo bejegend wordt, verre van. In die zin ben ik gelukkig te behoren tot die grote groep van mensen met beperkingen, met bewustzijn van die beperkingen en met respect voor de individuele ervaringen van ieder ander mensvriendelijk mens.