Sommige mijlpalen in je leven kan je niet voorbij zonder ze te vieren. Ik heb het dan over werkelijk belangrijke, speciale gebeurtenissen.

Grenzen die je verlegd hebt voor jezelf. Wendingen die jouw leven (weer) kleur hebben gegeven. Momenten die de moeite waard waren. Waarvan je in meer of mindere mate de invloed nog steeds ervaart.

Iets waar je bijzonder fier op bent

Het kunnen zowel eerste als laatste keren zijn. De eerste kus of het afscheid van een destructief mens. Het begin van een positieve gewoonte, het einde van een slechte routine. Het kunnen ook levensrituelen zijn: geboortes, een diploma, je rijbewijs, twee ringen, feestelijke inhuldiging van een eigen plekje, en ga zo maar door.

Maar het kan ook iets zijn waarvan je nooit dacht dat het je zou gelukt zijn en je bijzonder fier bent. Over het meeste wat ik heb gedaan in mijn leven dacht ik nooit dat het me zou gelukt zijn en ben ik bijzonder fier. Stiekem weliswaar.

Het maakt een mens immers heel erg kwetsbaar door te tonen dat je fier bent over wat je gedaan hebt, heb ik ervaren. Er zijn al meteen mensen die zeggen: maar dat kan ik ook, dat kan iedereen, dat stelt heus niet veel voor. Of die twijfelen of ik dat wel zelf gedaan heb.

Toch zou iedereen af en toe eens een realisatie, een verwezenlijking, een overwinning vieren. Hoe klein en vanzelfsprekend die ook lijkt. Maar zoals het spreekwoord zegt: wie het kleine niet eert, is het grote niet waard.

Ruim een jaar huishoudhulp in mijn woning

Zo ben ik op dit moment vooral fier dat ik erin geslaagd ben al ruim een jaar een huishoudhulp toe te laten in mijn woning.

Niet omdat ik het erg vindt dat iemand anders het poetswerk doet of om toe te geven dat het mij minder goed lukt. Wel door eerdere slechte ervaringen met poetsdames, en omdat ik last ervaar met vreemden in mijn woning.

Bovendien heb ik ook wel last van de geuren en de sfeer van een gepoetste en opgeruimde woning. Het zit gewoon niet lekker. Wellicht ben ik daar niet de enige in. Een huishoudhulp is wellicht voor iedereen lastig maar voor mij is dat toch op de rand van te invasief.

Toch heb ik op een bepaald moment besloten dat ik klaar was voor een huishoudhulp. Tijdens mijn proces om ‘van straat ‘ geraken’ had ik immers ondervonden dat een netjes gepoetst huis aantrekkelijk overkomt voor meisjes en vrouwen. Met het spreekwoord ‘Ce que femme veut, Dieu le veut’ in het achterhoofd, wist ik wat mij te doen stond.

Tien jaar geleden start de zoektocht naar een goede huishoudhulp

Ongeveer tien jaar geleden ben ik dus aan een zoektocht begonnen naar een geschikte huishoudhulp.

Samen met de psychologe die mij toen begeleidde, besloten we het te proberen met enerzijds vaardigheden aanleren (via een vorm van opleiding) en anderzijds ons licht op te steken bij diensten die thuiszorg verlenen voor mensen met een ondersteuningsbehoefte.

Zowel een opleiding poetsen voor mensen zoals ik als een dienst die open stond voor mijn vorm van anders-zijn, bleek heel wat moeilijker te vinden dan gedacht. Het rigide zorg-denken van zowel opleidingscentra en diensten voor thuiszorg bleek telkens in de weg te zitten.

Een zoekertje in de krant

Er waren centra die een opleiding poetsen verzorgden, maar dan moest de cursist wel aan de slag als poetshulp. Er waren ook centra die huishoudelijke vaardigheden aanleerden, waaronder poetsen, maar dan moest je een ernstig psychisch probleem hebben en heel wat therapeutische sessies erbij nemen.

Uiteindelijk besloten we een zoekertje in het plaatselijke gratis huis-aan-huis-blad te zetten: ‘PMH zkt poetshulp die wil poetsen aanleren. Vergoeding besprkbr.’ We hebben er geen enkele reactie op mogen ontvangen.

‘Heeft mijnheer iemand die hem opvangt bij een crisis tijdens onze sessie?’

Uit onze ontmoetingen met mensen van diensten voor thuiszorg kwam een heel ander, niet minder triest verhaal.

De meeste poetsvrouwen die met hun ‘diensthoofd’ mee waren, stonden niet echt te trappelen om bij mij te komen poetsen. Ze vreesden dat ik agressief zou zijn als er gepoetst werd. Of dat ze een onoverzichtelijke ‘varkensstal’ zouden aantreffen. Ze wilden dat mijn moeder erbij was terwijl zij er waren, of een vertrouwenspersoon die mij in bedwang kon houden mocht het tot een conflict komen.

Enkele poetsvrouwen die het wel zagen zitten, kwamen samen met mijn psychologe op bezoek bij mij thuis. Ze vonden dat het daar nog best meeviel en snapten niet goed waar mijn vraag naar ondersteuning vandaan kwam. Ik kon ook een gezelschapsdame huren, vond de een, of een oppas, zei de andere, en volgens nog een andere moest ik gewoon wat meer buiten komen.

Eén van die poetsvrouwen, die vroeger naar eigen zeggen in een interieurwinkel had gewerkt, had al meteen een heuse ‘extreme make-over’ in haar hoofd. Sommigen kennen misschien het gelijknamige programma.

Vijf jaar later … een praktisch boekje over poetsen

Uiteindelijk hebben we het plan voor een huishoudhulp opgeborgen. Intussen kwam mijn moeder af en toe poetsen, met allerlei conflicten als gevolg. Later poetste mijn vriendin af en toe, maar dat voelde niet goed.

Vijf jaar later kwam ik terecht bij mijn huidige autismecoach. Die schreef onder andere een praktisch boekje over poetsen, dat mij helpt om zoveel mogelijk zelf te doen. Op basis daarvan maakte ik een schema om af en toe het meeste te poetsen.

Een dienstenchequebedrijf

Een jaar of vier jaar leerde ik via mijn vriendin echter ook een bedrijf kennen dat open bleek te staan voor mijn vraag naar poetshulp. Een dienstenchequebedrijf meerbepaald. Een dienstencheque is in België een waardebon die door een individu aangekocht wordt bij de overheid om laaggeschoolde mensen aan het werk te stellen.

Mijn ervaringen met dit bedrijf zijn tot op nu positief. Zo heb ik ervaren er een slechts een beperkte wachtlijst is. Na amper een week had ik al een poetshulp.

Een positieve, ‘niet-agogische’ attitude

Nog positiever vond ik de attitude van de organisatie. Ik heb alles kunnen regelen zonder dat er iemand aan huis kwam of dat ik me verplaatste. Dit kon ik ofwel per mail ofwel telefonisch doen.

Ze hadden volgens mij ook een betere attitude tegen mijn vorm van anders-zijn dan thuiszorgorganisaties verbonden aan mutualiteiten.

Er waren bijvoorbeeld geen ‘agogische ambities’ of initiatieven om me tegen mijn wil te veranderen of mijn omgeving grondig te willen aanpassen. Zogezegd ‘in functie van mijn welzijn’. Ze willen mij ook niet absoluut leren poetsen zoals zij dat zouden willen zien.

Er is ook nog niet echt kritiek gekomen op mijn levensstijl of contact geweest met anderen buiten mij wil. Er wordt gewoon gedaan wat er gevraagd wordt. In mijn geval is dat poetsen, strijken en licht boodschappenwerk, twee keer per maand vier uur.

Toch even deze tips lezen vooraleer je er aan begint

Toch zijn er ook een aantal belangrijke aandachtspunten. Beschouw het als een gebruiksaanwijzing of een aantal tips.

Een eerste is de keuze van het dienstenchequebedrijf belangrijk. Er schijnt erg veel verschil te zijn tussen de kwaliteit tussen de verschillende bedrijven, maar anderzijds is dit ook het geval bij de diensten die afhangen van mutualiteiten of thuiszorgorganisaties.

Mijn indruk vanuit andere ervaringen is bij voorkeur een grotere onderneming te kiezen of je licht op te steken op een forum van lotgenoten (zoals de community van de Vlaamse Vereniging Autisme) of in de omgeving waar je woont.

Het moeilijke systeem van dienstencheques

Ook het systeem van dienstencheques vergt enige aandacht.

Behalve dat het iets duurder is dan thuiszorg via de ziekteverzekering, is het ook iets minder gebruiksvriendelijk. Vooral hoe de site werkte, was toch even uitzoeken. De site kan haar naam ‘So Easy’ (zo gemakkelijk) zeker niet waarmaken. Gelukkig hielp het dienstenchequebedrijf waarmee ik werk mij wel goed bij de opstart, en hoefde ik bijna niets te doen.

Het is ook opmerkelijk dat wie kiest voor dienstencheques eigenlijk een meerkost betaalt voor het nalaten van de bemoeizorg die bij thuiszorgdiensten inbegrepen is.

Een belangrijk aandachtspunt en ook wel minpunt is het mogelijks verloop van poetsvrouwen. Hoewel elke nieuwe poetsvrouw een verandering was (nieuwe persoon, nieuwe dag), was het wel een verbetering.

Al bij al hangt dat ook af van hoe goed het personeel gescreend wordt bij het dienstenchequebedrijf. Bij het begin is het dus goed na te vragen hoe zij selecteren en wat de vereisten zijn om bij hen te komen werken.

Vertrouwen balanceren en waardering geven

Een laatste aandachtspunt is dat een poetsvrouw een vreemde in huis blijft. Zo heb ik moeten zoeken naar het evenwicht in vertrouwen en eraan moeten wennen dat er af en toe dingen verplaatst en teruggezet worden.

Vertrouwen beperken, niet te dicht komen, niet te loslippig zijn en alles van waarde of drank goed wegsteken is dus belangrijk. Even veel als een dankjewel, voor de feestdagen een kleine attentie en een woordje van aandacht af en toe. Zolang het geen therapeutische sessie wordt.

Zoals elke poetsvrouw verplaatst ook de mijne af en toe wat om te kunnen poetsen. De emoties die dat losweekt heb ik onder controle moeten leren houden.

De beste manier is volgens mij in een andere ruimte te zitten dan waar de poetshulp bezig is. Of van het moment gebruik te maken om boodschappen te doen, even de hond uit te laten, naar de glascontainer te wandelen, naar de bibliotheek te gaan, …

Tot slot: het geluk van de anderen, daar doe je het voor …

Na ruim een jaar poetshulp merk ik nog steeds dat het ontzettend veel energie van mij kost om iemand vier uur in mijn woning binnen te laten. Ook al heb ik intussen redelijk wat vertrouwen in haar en ben ik ruim twee uur buitenshuis, grotendeels in de plaatselijke bibliotheek, mijn favoriete plek. Het is soms dus wel slopend.

Toch doet het ook deugd achteraf te merken dat dit zoveel mensen gelukkig(er) kan maken. Zoveel dat het af en toe aanstekelijk werkt.

Zoals mijn vriendin die blij is dat er gepoetst is en de was gewassen, gestreken en opgeborgen is. Zoals mijn moeder die nu niet meer klaagt, geruster is, en als ze langs komt zelfs weer naar het toilet durft gaan, Zoals mijn psychiater en autismecoach die blij zijn om deze inspanning van mij.

Het is misschien een grote inspanning, het kost veel moeite, en soms een ongemakkelijk gevoel achteraf (een gepoetst huis is niet zo aangenaam), maar uiteindelijk kan ik ’s avonds met de glimlach in slaap vallen en zeggen: als jullie maar gelukkig zijn, dan ik ook. En daar ben ik fier op.