Ondernemers met een beperking, in deze tijd worden ze wel eens vergeten. Nochtans zijn er heel wat. Van disability consultants en therapeuten, over creatieve doe-het-al’s die op zelfstandige basis werken, tot heuse multinationals gerund door mensen met een of meerdere beperkingen. Waarvan ze zich al dan bewust van zijn.

Ook mensen met autisme zijn actief als ondernemer. Soms is dat als winkelier, technisch deskundige of ict-analyst. Soms is dat op een andere wijze, via mond-aan-mond reclame of via een online tool (website, sociale media, …).

A-typist is daar een mooi voorbeeld van. In haar webshop legt ze haarfijn uit wat u mag verwachten: een gedetailleerde blik in fotografie, een dagelijkse of tijdelijke gebeurtenis of onderwerp tot iets bijzonder maken, een stem bieden in schriftelijke en online communicatie.

Haar referenties getuigen in elk geval van grote tevredenheid: ‘Leergierigheid, oprechtheid en stipheid zijn haar sleutelwoorden’. En wie droomt er niet van deze aanbeveling: ‘Anne is een soort Dreft: een klein beetje van haar heeft een groot effect.’

Een hele tijd terug mocht ik haar interviewen over die andere deskundigheid van haar, in de film – en televisiewetenschappen. Ze bleek toen al veel in haar mars te hebben. Het is al die tijd later dan ook een grote eer mijn vijf vragen aan haar te mogen stellen.

Ik ken je via je thesis rond de beeldvorming van autisme in een aantal films (en het interview daarover), maar hoe zou je jezelf voorstellen, voor wie je nog niet kent?

Toen we elkaar ontmoetten was ik net klaar met mijn opleiding Film- en Televisiewetenschappen. Na verschillende werkervaringsplekken heb ik toen besloten een eigen bedrijf op te starten in fotografie en schrijven. Dat is wat ik nu doe. Ik schrijf vanuit mijn ervaring met o.a. autisme en ik fotografeer de wereld, zoals ik die waarneem.

Maar laten we bij het begin beginnen: ik ben 27 en heb sinds mijn negentiende een autismediagnose. Daarnaast heb ik chronische migraine en vooral de combinatie vind ik erg lastig, want die migraineaanvallen komen compleet onverwacht en gooien mijn planning overhoop.

Vanuit het autisme is het een grote uitdaging om daar mee om te gaan. Naast mijn bedrijf, en ook door middel van mijn bedrijf, ben ik dus heel hard aan het zoeken naar een manier om mijn leven de moeite waard te maken en om me goed te voelen.

Je bent onder andere actief op sociale media (twitter, …). Welke rol spelen sociale media in jouw leven? Helpen ze jou op een of andere manier?

Leuke vraag. Ik ben inderdaad vrij actief op social media en dat heeft voornamelijk positieve effecten. Toen ik net mijn diagnose had was ik veel te vinden op fora (dat was toentertijd gangbaarder dan sociale media om contact te maken met gelijkgezinden). Ik ontmoette daar andere mensen met autisme (ging ook naar meetings) en ik leerde er, door de ervaringen van anderen, zeer veel over mezelf.

Later werd ik actiever op Twitter en Facebook. Aan de ene kant is er het sociale aspect: ik kan wel zeggen dat ik op internet heb geleerd te communiceren. Ik werd er goed in. Ik maakte online contacten, zette die in real life voort en ging verder met het onderhouden ervan. In het weekend zie ik mijn vrienden, maar door de weeks hebben we voornamelijk contact door te chatten.

Naast het maken van contact zit er voor mij een ontspannend effect aan sociale media. Een twitterlijst van duizenden berichten lezen, kost mij minder energie dan een gesprekje van vijf minuten. Het is veel voorspelbaarder. Ik ben iemand die continu snakt naar nieuwe informatie en sociale media zijn voor mij het ideale middel om die informatie binnen te krijgen. Plaatjes zoeken op Pinterest gebruik ik als ik tekst niet meer kan verwerken, want dat gebeurt ook weleens. Dan zijn plaatjes nog simpeler voor mijn hersenen blijkbaar.

Stel dat ik je als persoon met autisme vraag wat je mij vanuit jouw ervaring met autisme zou willen meegeven, hoe ik mijn/het leven met autisme aangenamer te maken, wat zou je me dan zeggen?

Ik zou zeggen dat acceptatie een belangrijk punt is. Jezelf leren kennen mét het autisme en van jezelf accepteren dat je soms even nee moet zeggen (tegen een feestje bijvoorbeeld). Acceptatie wil overigens niet zeggen dat je je erbij neerlegt, of dat je niet meer wil leren. Dat is iets anders. Ik denk dat je altijd nieuwsgierig moet zijn naar hoe sociale interactie in elkaar steekt. Vroeger was ik vrij passief in contact. Ik wilde wel meedoen, maar ik wist niet goed hoe. Ik nam nauwelijks initiatief. Ik heb enorm veel geobserveerd voor ik ging echt deelnemen aan het sociale verkeer. Nu kan ik, als ik me goed voel, wel initiatief nemen tot het maken van contact.

Naast werken aan jezelf, denk ik dat het belangrijk is om een prettige omgeving te vinden. Bijvoorbeeld een prikkelarme woonomgeving of mensen om je heen die je laten zijn wie je bent. Dat scheelt zoveel energie! De tijd dat ik op een kantoor werkte, had ik collega’s om me heen die met me mee dachten. Dat kwam overigens van twee kanten: ik was open en gaf mijn grenzen aan, waarop zij die grenzen accepteerden. Binnen die grenzen kreeg ik de kans om mijn talenten te ontwikkelen, waardoor het uiteindelijk weer mogelijk was met die talenten een eigen bedrijf op te zetten.

Er is al heel wat geschreven en gesproken over en rond autisme, zowel van academici als ervaringsdeskundigen. Welke criteria hanteer jij om informatie te selecteren, welke boeken of artikelen hebben voor jou een verschil gemaakt, en vooral: over welke thema’s vind je volgens jezelf nog te weinig?

Ik selecteer de informatie eerlijk gezegd gewoon op wat me interessant lijkt; voor mezelf of voor mijn werk. Ik wil graag leren van informatie, dus ik let voornamelijk op wat ik herken bij mezelf, zodat ik mezelf beter leer kennen. Herken ik me er niet in, dan zegt dat in principe nog niks. Andere mensen met autisme zouden zich er wel in kunnen herkennen. Elke representatie is EEN representatie en niet DE representatie. Ik denk dat dat belangrijk is om te beseffen.

De boeken die voor mij een verschil hebben gemaakt zijn PAAZ en UP van Myrthe van der Meer. Het is non-fictie in romanvorm opgeschreven, waardoor je echt een kijkje krijgt in de denkwijze van iemand met autisme. Ik vind dat dat heel goed naar voren komt in die boeken.

Hoe zie je toekomst tegemoet van (mensen met) autisme in de samenleving, op vlak van acceptatie, ondersteuning, … ? Eerder positief, of eerder negatief? Wat is voor jou een grote wens voor de toekomst?

In de nabije toekomst zie ik de acceptatie en ondersteuning van mensen met autisme vooral negatiever worden. Door de bezuinigingen van de overheid ontstaat het beeld dat iedereen maar geld voor zorg gekregen heeft de laatste jaren en dat er bovendien gefraudeerd werd met dat geld. Dat doet het beeld geen goed en heeft direct gevolg op hoe mensen met autisme zich geaccepteerd voelen in de maatschappij.

Veel ondersteuning valt weg, waardoor veel mensen met autisme niet de kans krijgen zich te kunnen ontwikkelen. Het is moeilijk te verkroppen dat je niet dezelfde kansen krijgt als mensen zonder autisme, of dat je enorm veel geld kwijt bent aan zorg die je niet kunt missen. Gelijkheid betekent wat mij betreft niet dat iedereen hetzelfde krijgt. Gelijkheid betekent dat iemand soms wat meer ondersteuning nodig heeft om hetzelfde te kunnen bereiken als die ander.

Ik zou willen dat autisme in eerste instantie gezien wordt als een serieuze beperking. Je krijgt niet voor niks een diagnose. Dat is omdat je op een bepaalde manier vastloopt in het leven. Maar vanuit die diagnose is een heleboel mogelijk! Mijn wens is dat er goede ondersteuning beschikbaar is, zodat mensen met autisme ondanks hun beperkingen over het algemeen het gevoel hebben dat ze een goed leven hebben.