Al ruim zes jaar wandelen mijn liefste en ik (bijna) elke avond hetzelfde parcours in onze tuinwijk. Af en toe kiezen we, in een zotte bui, ons traject te variëren, af en toe in omgekeerde richting te wandelen. Hoewel we houden aan onze gewoontes, geeft dat, anders dan we eerst dachten, nauwelijks verschil.

Wat we wel merkten, is dat mensen die ongeveer op hetzelfde tijdstip en dezelfde weg hun hond uitlaten, joggen of wandelen, raar opkijken. Sommigen wijzen ons er op dat we ‘verkeerd bezig’ zijn. Een enkeling vraagt zelfs of er misschien ergens een straat versperd is. Alsof er een reden zou moeten zijn om eens iets anders te doen.

Dat het voor ‘gewone’ mensen lastig is om relatief ‘banale’ gewoontes te veranderen, heb ik het afgelopen jaar gemerkt. Dat dit allerlei vormen van weerstand oproept, zelfs bij mensen waarvan je het tegendeel zou verwachten, was het voorbije jaar pijnlijk duidelijk. Voor wie houdt van psychologisch onderzoek was het een geweldig jaar.

Je kon zomaar op straat of in een van de vele rijen bij wildvreemden een catalogus van afweermechanismen observeren die je anders enkel in een besloten psychotherapeutische context zou zien.  De kwetsbaarheden van de ‘normale’ mens werden dit jaar zomaar op straat blootgelegd: afhankelijkheid van sociaal en fysiek contact, verankerd in gemakkelijk controleerbare uitlaatkleppen en enkel energie vinden door binnen spuug – of plasafstand met elkaar te communiceren. En dan heb ik het nog niet over de vele tekenen van onderhuidse weerzin tegen zowat iedereen die om een of andere reden economisch of sociaal niet hetzelfde profiel heeft. ‘Het bevolkingsoverschot wordt erdoor weggewerkt’, was een veel gehoorde uitspraak dit jaar. 

Al die agressie en dat afweergedrag leidde niet alleen tot duizend-en-één analyses over covid-19 en gevolgen voor de levenskwaliteit van mensen (met en zonder autisme). In mijn geval is dit min of meer gelijk gebleven of lichtjes verbeterd.  

Ik merkte het ook als veel bevraagd online panellid, van meerdere organisaties en bedrijven die aan opinie – en marktonderzoek doen, dat bijna alle enquêtes gingen over gedragsverandering door Covid-19. Terwijl anderen vrolijk gratis hun gal spuwden op sociale media, heb ik er een mooi kerstcadeau mee verdiend.

2020 zorgde wel voor een bewustwording: anderhalve meter afstand houden, online communicatie, beeldbellen, een betere hygiëne, overal waar nodig een mondmasker dragen, minder mensen aanraken, … viel eigenlijk best mee. Ook al behoor ik niet tot de happy few, leef ik in een betrekkelijk kleine flat zonder tuin, heb ik een klein netwerk, en val ik medisch gezien in de meest kwetsbare doelgroep. 

Anders dan bij veel mensen om ons heen, is het bij ons gelukkig gebleven bij een aantal negatieve testen. Ook al doet dat er eigenlijk niet toe, en heeft het mij bewust gemaakt van nood aan meer (hand)hygiëne, de waarde van echte (fysieke) nabijheid en niet te snel denken dat een ‘onschuldige’ ziekte zomaar vanzelf overgaat.