‘Eén van de medestudentes in onze studentenresidentie is duidelijk autistisch’, mailt Leandro, masterstudent rechten. ‘Zij maakt er geen geheim van, ze weet het ook nog maar pas. Het verwondert ons eigenlijk ook niet. Ze is ok, maar toch duidelijk anders dan anders. Van vrienden die psychologie studeren, hoorde ik dat autistische mensen zelfs al volwassene altijd meer kind blijven.

Je merkt dat wel aan onze ‘huisautiste’, om het even oneerbiedig te zeggen, in haar onschuld, haar inzicht in de motieven van anderen, maar ook in meer speels gedrag, en dramatische reacties als iets niet loopt zoals zij het wil. Soms maakt dat haar heel aantrekkelijk en geliefd, maar soms ook niet. Toen ik haar dat onlangs vertelde, viel dat echter enorm slecht. Hoe zou jij daarop reageren mocht je zoiets horen, terwijl het toch wetenschappelijk aangetoond is?

Het verbaast me eigenlijk niet, Leandro, dat de studente waarover je het hebt, jouw woorden niet in dank aanvaardde. Ook al weet ik niet meteen de context en wat de exacte bewoording was, toch krijg ik de indruk dat het voor haar neerbuigend overkwam. Ik zou ook vraagtekens plaatsen naast wat je hebt gehoord van je vrienden die psychologie studeren, en wat dan precies ‘wetenschappelijk’ ‘bewezen’ zou zijn. Voor mij zou het overkomen dat ik naïever was, gebruiksvriendelijker en minder volwassen, en dat zou ik niet leuk vinden. Of het nu zo is of niet.

Je zou kunnen zeggen dat bepaalde eigenschappen die met kinderen geassocieerd worden langer voortdurend in autistische volwassenen, in de zin dat ze zich minder snel of minder gemakkelijk aanpassen aan de mondaine verwachtingen van de samenleving en zo hun oorspronkelijkheid langer bewaren.

Sommigen beweren ook dat mensen met autisme op die manier lange in contact blijven met hun ‘innerlijke kind’, en zo creatiever, nieuwsgieriger, meer onderzoekend, bevragend en met meer fantasie de wereld en de mensenmaatschappij bekijken. Dat wordt soms verklaard door de ongelijke rijping of ontwikkeling van ons brein, door bepaalde delen van ons sociaal-emotioneel functioneren dat anders en niet gelijk met ons cognitief functioneren ontwikkeld, of andere theorieën over bewust en onbewust informatie verwerken. Wat meer en wat anders ontwikkeld is, wisselt volgens mij van persoon tot persoon, en maakt iemand tot een unieke persoon.

Zijn mensen met autisme kinderachtiger en dus minder volwassen, in de zin van ‘minder flink’? Ik denk dat je dit niet kan veralgemenen en enkel toeschrijven aan autistisch denken. Als ons ontwikkelingsprofiel een streepjescode is, zijn bepaalde elementen minder ontwikkeld, en andere sterker ontwikkeld. In beide gevallen kan dat aan autisme toegeschreven worden, maar ook aan andere invloeden, zoals begaafdheid, karakter, opvoeding persoonlijkheid, enzovoort. Ook heel wat niet-autistische mensen kunnen trouwens kinderachtig zijn, kijk bijvoorbeeld naar het al dan niet dragen van mondmaskers of de eenvoudige handeling van handen ontsmetten vooraleer een winkel binnen te komen.

Meestal is het eerder kinderlijk gedrag dat toegeschreven wordt aan bepaalde mensen met autisme. Maar je kan volgens mij kinderlijker zijn, in de zin van onbevangen en creatief, of beter om kunnen met jongere mensen, en toch heel volwassen zijn, in de zin van het leven relatief zelfstandig aan te pakken of begeleiding toe te laten waar nodig. Er zijn ook behoorlijk wat mensen met autisme die zoveel ervaringen hebben opgedaan of veel reflecteren dat ze meer maturiteit hebben en ‘wijzer’ zijn dan hun leeftijd doet vermoeden. Anderzijds zijn er ook mensen met autisme die zich ook niet al te veel vragen lijken te stellen, en al zeker niet over hun eigen gelijk.

Uw ‘huisautiste’ is, zoals je haar beschrijft, vermoedelijk een vrouw die haar emoties toont zoals ze is, eerder dan te maskeren, en de moed heeft te zijn zoals ze is. Ik vind het ook moedig van haar om haar autisme te delen met jullie. Het is volgens mij haar bedoeling dat je haar aanspreekt over bepaald gedrag dat je eventueel stoort, tot een dialoog komt, en dat dus niet ‘misbruikt’ om haar onvolwassen te noemen. Zowel jij als de studiegenoten kunnen op die manier waarschijnlijk nog veel van haar leren.