Tussen de vragen die ik krijg, via mijn blog of langs andere wegen, zijn er, behalve praktische, ook veel vragen bij die ik minder vanzelfsprekend vind en waarvan ik ze überhaupt wel moet, kan of wil beantwoorden. Omdat ze bijvoorbeeld gaan over levensgebieden waarop ik (nog) geen ervaring heb, of waarvan ik geen weet heb. Of het gaat om eigenschappen die ik niet meteen met autisme associeer.

Zo vraagt Andrée mij in een mail hoe ik sta tegenover de stelling dat autistische mensen puur van hart zijn, meer voeling zouden hebben met het grondbewustzijn, zachtmoedig en essentieel oprecht en zonder slechte bedoelingen zijn.

Andrée kreeg enkele maanden geleden haar diagnose en toen ze, vanuit haar interesse voor het bovennatuurlijke, naar een voordracht ging van een spiritueel ziener over spirituele dimensies bij autistische mensen kreeg ze dat te horen. ‘Ik schrok wel even toen ik hoorde dat autisten lichtengelen met een ongezien puurheid van hart zijn die de onreinen kwamen verlossen van een duizendjarig juk van materialisme. Ik voel me namelijk maar gewoontjes, aards en niet zo puur of rein van hart. Weet je daar mee over en hoe sta je tegenover deze inzichten?’

Ik moet bekennen, Andreé, dat ik weinig weet van spiritualiteit, en al zeker geen ervaring heb met spiritueel zieners. Ik voel me er ook niet meteen toe aangesproken. Toch is wat je schrijft voor mij niet helemaal onbekend. Af en toe zijn er mensen die na een voordracht naar mij komen en vertellen over soortgelijke ervaringen en zich daarbij vragen stellen. Verder lees ik af en toe in blogs en op fora getuigenissen van mensen die zich autistisch noemen die beweren dat autistische mensen puur van hart en rein van geest zijn.

Zelf heb ik de indruk dat heel wat autistische mensen een sterk gevoel hebben voor wat zij als rechtvaardig aanzien, en een diepgewortelde neiging hebben om wat zij ervaren als waarheid te volgen en te verdedigen. Sommige autistische mensen denken ook van zichzelf dat ze in hun streven minder of niet beïnvloed worden door sociale druk, statusangst of andere invloeden waar niet-autistische mensen gevoeliger voor zouden zijn.

Ik kan me voorstellen dat er heel wat mensen met autisme zijn die principieel een allergie hebben voor elke vorm van individuele of maatschappelijke oneerlijkheid en corruptie en minder geneigd zijn anderen zomaar te kwetsen of pijn te doen, ook niet speels. Bij de ene is dat al wat meer verbleekt of afgestompt door negatieve ervaringen of trauma’s dan bij de andere. Sommigen zijn daar nog heel gevoelig voor, of zo lijkt het toch als ze er over blijven drammen, terwijl anderen daar eerder cynisch over zijn.

Volgens mij zijn autistische mensen dus niet immuun voor wrok, ideologieën, trauma’s, verknipte seksuele verlangens. Veel autistische mensen zijn volgens mij verbitterd geraakt, en vinden, bijvoorbeeld, dat niet-autistische mensen inherent inferieur zijn en dat een mooie toekomst alleen kan worden bereikt in contacten met autistische mensen. Wat volgens mij niet strookt met de idee dat autisten puur van hart zouden zijn.

Autistische mensen zijn evenmin anders dan andere mensen als het gaat om fouten maken of misstappen begaan. ‘We’, voor zover er een ‘we’ is als het gaat over autistische mensen, hebben een eigen opvoeding, eigen ervaringen, eigen standpunten en ideologische ideeën, eigen persoonlijkheden, eigen waarden en normen, eigen benaderingen van relaties en communicatie … Daarnaast bemoeilijkt de manier hoe we vanuit ons autisme omgaan met verschillende soorten informatie het maken van de ‘juiste’ overwegingen. En dan heb ik het nog niet over bijkomende beperkingen, zoals op vlak van sociale of verstandelijke ontwikkeling, psychische beperkingen of een anders gevormde persoonlijkheid, karakter, temperament …

Kortom, de menselijkheid van autistische mensen mag zeker niet onderschat worden. We zijn geen ‘Engelen’ (of ‘Duivels’). We zijn niet foutloos of onschuldig van aard (of andersom), we zijn eerst en vooral mensen. Mensen met levenservaringen die onze opvattingen en keuzes beïnvloeden, en, in min of meerdere mate, een verantwoordelijkheidsgevoel met zich meebrengen.

Als ik hoor dat autistische mensen ‘puur van hart’ zijn, doet me dat dus een beetje huiveren. Het doet me denken aan mensen die vinden dat autistische mensen als kinderen (of zelfs als dieren) zijn die door hun wereldvreemdheid weinig voeling hebben met ‘de realiteit’, maar des te meer met de ‘goddelijke goedheid’. Misschien zijn er veel autistische mensen die een groot hart hebben en meelevend zijn, maar ze zijn toch vooral aards, menselijk, een tikkeltje ondeugend ook, en feilbaar op hun eigen manier.