Of autistische mensen anders zijn, of net niet, en wat dat ‘anders’ dan precies mag betekenen, is nog vaak onduidelijk. Het anders-zijn zien sommige autistische mensen als de hoeksteen van hun identiteit. Meer zelfs, ze zien zichzelf als van een andere cultuur, beschaving of zelfs planeet.  Andere autisten daarentegen, vinden het net een belediging als je over hun anders-zijn begint. Waarin zouden ze dan wel anders zijn, als niet iedereen anders is?

De meeste autistische mensen, zijn daar, zoals ik, niet mee bezig. In de eerste plaats zijn we bezig met dezelfde behoeften als mensen met meer typische hersenen. De manier hoe we dit organiseren, en wat autistische mensen gelukkig maakt, verschilt wel vaker, zowel van niet-autistische (of meer typisch ontwikkelde) mensen als van andere autistische mensen.

Met enige overdrijving, zou ik zelfs durven beweren dat de eigenheid van autistische mensen vaak groter is dan die van niet-autistische mensen, die hun doen en laten meer laten bepalen door sociale invloeden. Dat heeft als gevolg dat het moeilijk is iets met stelligheid te beweren over autisme, zeker als het gaat over ervaring met autistische mensen. Zelfs al heb je één persoon met autisme ontmoet, dan heb je vaak nog maar een momentopname, en weet je nog weinig over autistische mensen, laat staan over autisme in het algemeen.

Een goede tip, gevonden op de blog van Peter Vermeulen van Autism in Context, goed om eigen ideeën te nuanceren, is zoveel als mogelijk, en minstens een keer per maand, verschillende autistische mensen te ontmoeten, buiten je gewoonlijke omgeving, en van hen te leren. Ik merk dat mensen, zowel autistische als niet-autistische, vaak een te eng beeld hebben hoe verschillend de drijfveren van autistische mensen zijn, hoe verschillend hun opvattingen zijn en hoe groot de verscheidenheid is in wat hen (on)gelukkig maakt.

Maak het jezelf daarbij eens niet te gemakkelijk, zou ik eraan toe voegen. Ook al denk je al veel autistische mensen te kennen, of leef je er al jaren mee same, en denk je wel te weten hoe het zit. Probeer eens iets anders dan te lezen of te luisteren, en kom uit je comfortzone. Vraag een autistische persoon die ver van je af staat, of mezelf, een keer per maand uit voor een activiteit die h/zij graag doet. Sta ervoor open dat zowel niets bijzonder als ongewoon, saai als veel te prikkelend, vertrouwd of zeer vreemd kan zijn. Verwacht geen aanpassingen, geen maskeren of camoufleren, misschien zelfs geen gemeenschappelijke communicatiemethode of taal.

Wat het ook is, of het gewoon of ongewoon is, en hoe je ook bij mensen met autisme bent betrokken, stap er eens uit, en toon interesse in een andere manier van een momentje van geluk en goed voelen ervaren. Dat kan niet zoveel gevraagd zijn, toch? Het kan bepaalde veronderstellingen gebaseerd op ervaringen van dezelfde aard helpen nuanceren. Je leert er beslist meer over autistisch welbevinden dan je uit social media memes of stukjes, films, trainingen, boeken of lezingen. Om het even of je leek, buitenstaander, autismedeskundige, hulpverlener, student, ouder of familielid van een autistisch kind, autistisch persoon of persoon met autisme bent.