Onlangs kreeg ik van Eveline, een (niet-autistische) vrouw die mijn blog leest, de vraag of ik in een verhitte discussie (op de werkvloer bijvoorbeeld) ten koste van de goede sfeer of relatie voor mijn gelijk ga, of dat ik een ander wel eens de eer laat? Eveline werkt in een groot bedrijf dat actief is op de markt van ‘social media-marketing en hybride cross-culture content’.

Af en toe raakt ze via sociale media of mail berichten in manklopende discussies met mensen waarvan ze vermoed dat ze autistisch zijn of die zelf aangeven autistisch te zijn. ‘Ik vind dat jij dat als autistische deskundige op jouw social media-platform en blog goed aanpakt, en dat je meestal op tijd, zonder dat de sfeer eronder lijdt, ingrijpt. Zo blijft je merk opvallend sterk. Nochtans kan dat niet eenvoudig zijn, met moeilijke mensen die soms de gekste dingen schrijven.’

Het is inderdaad niet steeds eenvoudig om ervoor te zorgen dat de sfeer goed blijft, dat iedereen zijn zegje krijgt en dat zo weinig mogelijk mensen gefrustreerd raken omdat ze geen gelijk krijgen. Er gebeurt dan ook heel wat achter de schermen. Het is zeker geen luxe om een apart mailadres te gebruiken als je een blog schrijft, of social media platform actief houdt. Zeker als je weet dat autistische mensen uit zichzelf vaak het laatste of het hoogste woord willen. Ook al overschrijden ze daarmee, vaak zonder zich daarvan bewust te zijn, de grenzen van welvoeglijkheid, privacy of wetten.

Natuurlijk gebeurt dat niet alleen bij autistische mensen, maar ook op publieke fora waar niet meteen duidelijk is of iemand neuro – of biodivergent is, neuro – of omnitypisch. Ook mensen die op het eerste gezicht geen link hebben met autisme, kunnen immers opvallend rigide of zelfs star communiceren. Dat kan eventueel te maken hebben met een andere psychische of psychiatrische aandoening, of gewoon een culturele houding, maar dat is moeilijk te weten. Ik beschouw iedereen in de eerste plaats als mens, en mijn voornaamste parameter is menselijkheid. Social media tonen dagelijks aan hoe verkeerd het is te stellen dat autistische mensen beter kunnen communiceren of meer empathie zouden hebben met andere autisten.

Vanuit mijn ervaring met autistische mensen, valt het volgens vooral op social media op dat autisten definitiedenkers met principes zijn die het vaak moeilijk hebben met de context van wat er geplaatst wordt. Zeker als het gaat om een stokpaardje, is het moeilijk om tot een harmonieus gesprek te komen. Dan wordt het eerder een uitwisseling van standpunten, wordt er van alles geponeerd eerder dan uitgewisseld, laat staan geluisterd. In zo’n geval kan je het alleen nog eens worden over wederzijdse onenigheid, dat we er voorlopig niet uit komen. Ook al zal degene die gelijk wil halen, altijd wel beweren dat h/zij ‘de waarheid’ aan zijn/haar kant heeft, en dat het ‘zwart op wit’ bewezen is dat h/zij gelijk heeft.

Tot het uiterste gaan om gelijk te halen, leidt volgens mij in zo’n geval nergens toe en is alleen maar verkwisting van energie. De ander gelijk geven, terwijl je het er niet mee eens bent, helpt volgens ook weer niet, omdat je vaak met een wrang gevoel achterblijft. Op zo’n moment is degene die afstand kan nemen, en kan overwegen of het wel de moeite waard is om dit soort onzinnige activiteiten verder te zetten, het slimst. Als dat niet het geval is en het conflict sleept aan, zoals op social media vaak gebeurt, geef ik eerst een waarschuwing en blokkeer vervolgens één van de haantjes (of kipjes) of beiden, en wis ook elke nieuwe aanleiding of opflakkering. Daarmee wil ik niet censureren maar wel duidelijk maken dat ik degene ben die het forum in goede banen probeer te leiden, en niemand anders. Er is voldoende ruimte om elders reclame te maken voor bepaalde ideeën. Gelukkig blijft niemand lang geblokkeerd of zien zelfs de meest rigide autisten in dat verder blijven aanmodderen geen zin heeft.

Het lastige aan dit soort situaties, waarin verhitte discussies gevoerd worden met iemand die absoluut zijn of haar gelijk wil halen, is dat ze veel energie kosten terwijl je eigenlijk nog heel wat ander werk hebt liggen dat veel dringender is. Het komt er volgens mij vooral op aan te zorgen dat dit soort discussies zich niet als een vuurtje verspreiden en niet als een molensteen op de goede sfeer op je platform begint te wegen. Op zich is hat wel interessant te lezen welke argumenten de ander gebruikt, ook al is het vaak met vooringenomenheid of vooroordelen, stigmatiserende generalisaties of typeringen. Met als risico dat het, voor je het goed en wel beseft, weet, meer over een thema of interesse of vraagstuk gaat, maar over jou, en krijg je te horen wat je bent en wat je moet.

Volgens mij gaat het in dit soort situaties om prioriteiten stellen en niet voluit te willen gaan in elk ‘gevecht’. Als het gaat om een situatie op het werk, hangt veel af van de hiërarchie, en hangt alles af van machtsverhoudingen, niet van gelijk hebben of gelijk krijgen. Als het gaat om het behouden van een goed product of dienst, zoals op social media, is het belangrijk een goed uitgebouwde missie en visie, en goede afspraken voorop te stellen, en van daaruit mensen de toegang tot bijvoorbeeld een forum op tijd te ontzeggen.

In andere situaties zou ik me afvragen wat het belangrijkste is. Wil ik iets leren? Wil ik de ander iets leren? Wil ik erop vooruitgaan? Of wil ik samen met anderen in mijn omgeving het beste ervan maken? Ik probeer in veel situaties niet gelijk te halen maar er wel op vooruit te gaan en er het beste van te maken. En zuinig te zijn met de gevechten die ik voer en de energie die ik erin steek. Er zijn immers nog zoveel belangrijker uitdagingen in het verschiet dat ik het jammer zou vinden mijn kruit al te verschieten met wat achteraf bezien onbenulligheden zijn.