Aidra is beroepshalve bezig met spraak en stemcoaching. Ze volgt mijn blog en stuurt me via mail de vraag of ik zou kunnen verwoorden hoe ik praat als autistisch persoon. ‘Wat vind je zelf opvallend aan je spraak en hebben mensen al iets erover opgemerkt? Ik kom af en toe in contact met autistische mensen en zou het interessant vinden mocht je mij het een en ander over je stem en hoe je spreekt zou kunnen vertellen.’

Als je bedoelt of mijn stem iets bijzonders heeft, vind ik dat moeilijk van mezelf te zeggen. Natuurlijk gebruik ik net als iedereen mijn lippen, tong, strottenhoofd en longen om te praten. Of dat denk ik toch. Ik heb wel eens, op vraag van dramaleerkracht, mijn stem op band opgenomen, en ernaar geluisterd. Het heeft me wel geholpen om mijn stem te gebruiken door deeltijds kunstonderwijs woord te volgen, zowel op vlak van zelfvertrouwen als op vlak van emoties verwoorden.

Toch vind ik het nog steeds moeilijk om mijn eigen stem in een opname te horen, ik zie dat als de stem van een ander en voel daar weinig band mee. Dat is in de loop der jaren wel verbeterd. Het blijkt dat er vrij veel mensen zijn die het moeilijk hebben met hun stemgeluid, in de zin dat ze die liever niet horen op een opname.

Ik hoor wel af en toe van mensen dat ik soms wat te monotoon of te stil praat. Het lukt me al beter dan vroeger om mijn stem te verheffen, maar echt luid praten vind ik nog steeds een uitdaging. Ik probeer zo duidelijk mogelijk te praten, goed te articuleren, en zo weinig mogelijk dialectische tonen te gebruiken. Toen ik een keer op VRT Radio 1 was, kreeg ik wel een schouderklopje, een complimentje over mijn stem, dat ik mooi sprak en dat er weinig aan moest worden geschaafd.

Als het meer gaat over de manier waarop ik iets zeg, hangt dat volgens mij ook af van hoe anderen dat interpreteren. Ik ben me bewust dat mijn autisme toch wat beperkingen oplegt als het gaat om sociaal-emotionele communicatie. Ik heb de neiging om ofwel heel beleefd en stil te zijn, of met pittig sarcasme, soms wat te direct, openhartig commentaar te geven. Als iets me irriteert kan ik behoorlijk scherp uit de hoek komen, en dan besef ik niet altijd hoe dat overkomt. Soms kan mijn stem ook grappig overkomen, ook al is wat ik zeg niet grappig bedoeld.

Ik denk dat het ook van de situatie, en van mijn vermoeidheid afhangt hoe mijn stem klinkt en hoe ik verwoord wat ik wil zeggen. Als ik voldoende energie heb, denk ik niet dat ik zo afwijkend overkom. Als ik vermoeid ben, wordt het wel duidelijker dat ik moeilijker praat, denk ik. Maar meestal ben ik dan thuis.

In het algemeen heb ik niet de neiging veel te zeggen. Ik ben van nature meer een observerend persoon, die veel tijd en energie besteed aan het verwerken van wat ik waarneem, eerder dan te reageren en opinies te verkondigen. Vroeger was ik zelfs helemaal stil, en sprak ik in heel wat situaties nauwelijks. Vroeger had ik last om medeklinkers uit te spreken, door logopedie is dat veel verbeterd maar nog steeds vormt de ‘r’ een uitdaging.

Dat ik nu nog vaak stil blijf, is niet omdat ik stil wil zijn, maar omdat ik niet goed weet of ik wel wat moet zeggen, wat ik precies kan zeggen en wanneer ik het zal zeggen. Ik ben door veel workshops en vormingen rond taal en communicatie expressiever geworden, wat ik belangrijk vind omdat het in veel situaties doorslaggevend is hoe verbaal je bent. Soms ben ik echter te verbaal, in de zin dat ik teveel praat, en dat is natuurlijk ook niet altijd goed. Ik vind het moeilijk een goed evenwicht daarin te vinden, maar voorlopig hou ik het bij meer luisteren dan praten.

Als ik praat, gebruik ik vaak lange zinnen en minder bekende woorden, volgens sommige mensen omdat ik meer lees dan met mensen praat. Ik praat ook eerder functioneel, in de zin dat ik weinig woorden ‘verspil’ aan emoties. Het gebeurt wel eens dat ik ‘nieuwe’ woorden gebruik of me verspreek door woorden achterstevoren of anders gevormd uit te spreken. Voor mensen die me niet zo goed kennen, klinkt dat ‘geleerd’, alsof ik wil overkomen alsof ik slim ben (en dat zij dom zijn). Dat is zeker niet zo. Meer zelfs, ik probeer mijn taal zoveel mogelijk aan te passen als ik besef dat iemand bepaalde dingen niet begrijpt.

Ik heb ook vaak de neiging mijn denkproces in een gesprek onder woorden te brengen. Daardoor wijk ik wel eens van het onderwerp af en geef ik de andere persoon niet echt veel kans om te spreken. Dat kan soms wel tot een eindeloze monoloog leiden, en het duurt redelijk lang vooraleer ik me bewust word dat het de ander niet (meer) interesseert.