Wat gaat er beter ? Of : wat gaat er goed ? Twee vragen die mij al eens gesteld worden, of ik mezelf stel, zonder aanleiding. Op een stil moment, op een rustpunt.

Liever dan horen wat er niet lekker loopt

In de pauze van mijn wekelijkse loopmoment, bij een vijver aan het bos of op een bankje aan zee. Of in de auto ’s avonds laat, op weg naar huis. Maar ook in bed, na mijn avondgebed, vlak voor het inslapen. Even op een rijtje zetten wat er allemaal goed is gegaan vandaag. En die paar dingen die al een tijdje knarsen en nu beter zijn. Eéntje maar is al voldoende om met de glimlach op mijn snurkmobiel naar dromenland te vertrekken.

Zo’n vragen hoor ik ook liever dan : wat is het probleem ? of : wat loopt er niet zo lekker ? Niet dat alles zo goed evolueert, of er in mij zo nu en dan een hoera-moment opduikt. Geen positieve psychologie voor mij. Evenmin weerhoudt ’t mij om bewust te blijven van wat er niet goed loopt of kan verbeteren.

De meeste mensen lijken een contact vooral te beginnen met de vraag hoe het gaat. Daarop antwoordt ik dan meestal : zo en zo. Of ‘goed’ als het mensen zijn met wie ik geen contact wil.

Mensen die ik vertrouw of graag heb zeg ik meestal werkelijk hoe het gaat. Mettertijd heb ik geleerd dat dit meestal niet de bedoeling is. Met de vraag ‘hoe gaat het ?’ bedoelen mensen meestal ‘heb je mijn aandacht nodig ?’ of ‘verwacht je meteen iets van mij ?’. Ze hebben lak aan details of anekdotes doorspekt met emoties. Sommige mensen verwachten zelfs alleen een knik of ‘ok’.

Geen enkele interesse in hoe het gaat met u

In tegenstelling tot anderen heb ik echter geen enkele interesse in hoe het gaat met anderen. Ook niet met u, beste lezer. Ik hoor wel graag of ik iets van u en anderen kan leren.

Wat een vraag ! Natuurlijk kan ik, zoals elk mens, van iedereen iets leren, dat staat buiten kijf. Maar het te weten komen, … dat is nog iets anders.

Mensen lijken immers zo graag voor zich te houden wat hen verder heeft geholpen, wat ze ontdekt hebben dat ze nog niet wisten, wat troost biedt, wat hen heeft ontroert … Alsof ze bang zijn dat een ander dat zou kopiëren en aan ‘concurrentievervalsing doen’.

Zo vroeg iemand me laatst nog waarom ik toch zo dom ben om een blog te schrijven. Waarom niet al mijn ideeën in een boek gieten en er flink rijk mee worden ?

Behalve dat ik me een boek schrijven, laat staan uitgeven, niet kan veroorloven (het zou me geld kosten, ironisch genoeg), vind ik het belangrijk wat ik heb te delen. En bovendien, zo wereldschokkend is het nu ook weer niet, wat ik schrijf.

Iets ontdekt de laatste tijd ?

Een aantal van de mensen die ik ken delen mijn interesse. Ze vragen meestal ‘en … iets ontdekt de laatste tijd ?’. Mensen van wie ik dat spontaan hoor, daar wil ik graag meer tijd mee doorbrengen. Zij voeren de anders zo saaie conversaties naar een gebied waar ik meestal geen genoeg van krijg.

Daar staan, bij wijze van spreken, meestal ook geen koetjes en kalfjes te grazen. In dat gebied van het gesprek worden ideeën, gedachten, ervaringen gedeeld die ons tot denken & handelen zetten. Verrukkelijk op de tong smeltende chocoladetoffees van de geest als het ware. Geen opgewarmde hapklare brokken overgenomen uit de gratis krant op de trein.

Als een film zie ik ’t voor me … de ontdekking van het moment

Een gesprek dat begint met een vraag naar recente ontdekkingen, verbeteringen, veranderen … brengt soms onverwachte wendingen. Het gebeurt dat ik tijdens een gesprek een ontroerende film meebeleef, inclusief recensie. Of de samenvatting van een grensverleggend boek te horen krijg. Een kunstwerk dat stilaan vorm krijgt. Of een ontdekking in de technische of technologische betekenis. Of een nieuwe liefde, prille verliefdheid en verhalen van nieuw leven, een geheim dat net door mijn vraag in andermans mond geboren kan worden.

Evengoed gaat ’t over een ervaring van een ‘dagelijkse’ situatie die de gesprekspartner voor elkaar heeft gekregen. Soms onverwacht, soms op een onverwachte manier.

Dan ben ik telkens ook benieuwd wat het precies is dat die andere enthousiast maakte, en maak ik duidelijk als het mij ook fascineert. Dat kan soms tot heel bizarre gedachtekronkels, beelden, ideeën, ervaringen leiden, en daar hou ik van.

Maar ik voel me ook goed als ik kan delen wat ik heb ontdekt, en anderen zie glunderen of hoor dat ze een gesprek aangenaam, rustgevend of een opluchting vonden. Ook al kan ik geen verbondenheid voelen en moeilijk concentreren op een gesprek, toch ben ik blij dat ik anderen op zo’n moment het gevoel geef te luisteren, er voor hen te zijn.

De meeste gesprekken die ik heb met anderen zijn meestal erg beeldend en boeiend. Ik zie ze als een film voor me, voel de kus of knuffel achteraf van de gesprekspartners en bewaar die indrukken op mijn harde schijf. De beste koester ik jaren later nog. Ze helpen me, samen met de gesprekken die ik heb met boeken/poëzie/kunst/film, door de oeverloze saaiheid van het sociaal verkeer.

Alles al gezien, niets nieuws meer onder de zon ?

Er zijn natuurlijk mensen die zeggen niets te ontdekken in hun leven, alles al gezien hebben, of die niet gauw zeggen iets nieuws bijgeleerd te hebben.

Dat blijft me verbazen. Zo woon ik al eens een studiedag of congres of seminarie bij en hoor achteraf dat mensen ‘niets hebben gehoord dat ze niet al wisten.’

Zelfs al denk ik alles te kennen van wat er gezegd wordt op zo’n seminarie of studiedag, dan nog leer ik bij. Door de manier waarop de lezers dezelfde voordracht geven, door de reacties van de toehorenden, door bepaald anekdotes in de pauze, soms zelfs door conversaties die ik opvang tijdens het plassen.

Soms denk ik dat ’t deze mensen ontbreekt aan poëzie in hun leven, de kunst om informatie op meervoudige wijze te belichten, om er meer mee te doen dan het vanzelfsprekende. Maar misschien is ’t ook gewoon vermoeidheid, routine, een ‘overkill’ (overvloed) van hetzelfde, en verzinken ze in een moeras.

Momenten waarop verlies aan de winnende hand is

Ten slotte zijn er ook momenten waarop het niet beter maar slechter gaat. Zoals er momenten zijn in mijn leven waarop steeds meer zich verbergt, waarop ik leven en liefde aan ’t vergeten ben, waarop verlies aan de winnende hand is, en mijn naam stilaan uitgegomd lijkt. Op zulke momenten tracht ik zoveel mogelijk bezig te zijn met wat goed gaat, naast te erkennen dat ik maar mijn best kan doen en dagelijkse doelen zo beperkt mogelijk te houden.

Af en toe kom ik ook gesprekken terecht waarin anderen me zeggen dat ze in een moeras aan ’t verzinken zijn, dat het niet meer lukt eruit te komen. Of mensen die zich het slachtoffer voelen van een of andere situatie of persoon. Ik probeer ’t dan niet weg te wuiven met een triestige uitspraak van goeroes als ‘lijden zit in uw denken’. Nee, ik probeer ernaar te luisteren en er te zijn. Niet emotioneel te doen, maar er te zijn, zondermeer. Het mag natuurlijk ook niet te lang duren, of de indruk geven dat iemand zich wentelt in de misère, want dan hoef ’t niet meer.

Ervaringen als een cadeau

Meestal behandel ik iemand zoals ik het ook zou willen. Het doet me dan deugd dat sommige mensen zeggen dat het een zeldzame keer was dat ze erkenning, interesse, verbondenheid voelden. Dat ontroert me dan.

Soms komen die mensen dan nog in het gesprek zelf nog met oplossingen die hun leven draaglijker kunnen maken. Soms waren ze te beschaamd om het te doen, of wuifden anderen (met meer inlevingsvermogen dan mezelf) het weg als belachelijk. Terwijl niets belachelijk is wat een mens zich beter doet voelen (zolang ’t anderen ook niet teveel kwetst natuurlijk). Dat maakt me gelukkig, op zo’n moment iets kunnen betekenen voor anderen.

Zo’n ervaringen – al komen ze niet vaak voor – zijn en blijven voor mij een cadeau voor het leven.