Als ik ga spreken over mijn autisme, krijg ik vaak de vraag hoe mijn broer er over denkt, hoe het was met een broer met autisme op te groeien. Dat hij zelf het best geplaatst is om daarop te antwoorden, lijkt het logisch. Dat ik daar lange tijd niet mee bezig was, kan ik wel zeggen, en me soms niet bewust was een broer te hebben.

Toch vermoed ik dat mijn broer, nu aan het werk in een ander werelddeel, zich vooral een jeugd herinnert waarin hij opgroeide met een ‘andere’, ‘intense’ (oudere) broer met een handicap. Ook al deed ons moeder alle moeite om ieder gelijkwaardig te behandelen, het is onvermijdelijk steeds ‘een broederschap onder druk’ geweest. Tussen momenten van (noodzakelijke, noodgedwongen) zorg en aandacht en momenten van relatieve zorgeloosheid en samen zijn.

Een broer en/of zus met autisme, het laat niemand onberoerd

Boeken over broers en zussen van mensen met autisme zijn er niet veel. Of toch niet recent, of die me aanspreken. Met ‘Tussen trots en ergernis’ van Eva Van der Linden heb ik het gevoel de wereld van andere ‘neurotypische’ broers en zussen beter te leren kennen. Een vreemde wereld, voor mij. Ik ben blij dit boekje te hebben ontdekt. Het leest vlot, en is bovendien ook aangenaam gemaakt.

Ook al komen in dit boek ook andere mensen uit de omgeving van iemand met autisme aan bod, de stukken van broer en/of zus zonder autisme las ik het liefst. Uit de getuigenissen van 22 mensen, tussen 8 en 43 jaar, met een broer en/of zus met autisme, blijkt alvast dat hun broer en/of zus hen niet onberoerd laat.

Veel wisselende gevoelens en houdingen tegenover de ‘andere’ broer en/of zus

Dat toont zich niet alleen in de vele (krasse) uitspraken, waarvan vele niet zullen misstaan in presentaties van deskundigen over dit thema. De titel van elk interview geeft telkens mooi weer hoe emoties vaak schommelen, maar ook mooi aansluiten.

Appreciatie, machteloosheid, verbondenheid, jaloezie, bereidwilligheid, respect, medelijden, onbegrip, onzekerheid, zorgdrang … het zijn maar enkele van de houdingen die aan bod komen. Het is ook opmerkelijk dat het niet blijft bij een taalspel maar de emoties die in de titels staan ook weerspiegeld worden in de stukken.

Tot slot : een aanrader die iedereen en zeker betrokkenen kan inspireren

Ook positief vind ik de (telkens twee) tips die aan het einde van elk interview staan. Zoals : probeer je broer of zus niet te forceren als iets moeilijks niet lukt’ of ‘hoe meer je weet over autisme, hoe beter je je kan inleven in je broer of zus met autisme’

Net als haar vorige boek, ‘zoon met een gebruiksaanwijzing’, is ‘Tussen trots en ergernis’ volgens mij een aanrader voor iedereen die een soms vergeten perspectief wil leren kennen en geïnspireerd wil worden.

Tussen trots en ergernis: als je broer of zus autisme heeft … / Eva van der Linden (De Draak, 2014) 112 blz en illustraties, 12,50 euro – ISBN 9789490738211