De zoektocht naar het paradoxale evenwicht, dat is iets van alle tijden, denk ik. Net genoeg spanning ervaren om zich echt in leven te voelen, en net genoeg ontspanning om niet van vermoeidheid dood te vallen.

Helaas heb ik weinig ervaring met dat evenwicht, met in balans leven. Er is te veel dat me daartoe verhindert. Die komen zowel vanuit mezelf, uit wie ik ben, als vanuit de verschillende contexten waar ik voorbijkom. Mijn leven dans ik bij wijze van spreken op een koord, zowel erop als eraf, maar steeds met een doel voor ogen.

Al hoeft dat lang niet altijd slecht te zijn. Zoals een thuis niet kan zonder af en toe uit te gaan, bestaat een evenwicht ook maar bij gratie van het tegendeel. Thuis is een plaats om af en toe beu te zijn, net zoals een leven dat permanent in balans is ook niet veel in petto heeft. Niettemin zou het oneerlijk zijn mocht ik beweren dat onevenwicht mijn voorkeur wegdraagt. Mijn leven lang zoek ik ernaar, en ik heb dan ook het meest ervaring in de zoektocht naar evenwicht.

Aanvankelijk gebeurt dat vooral, op aandringen van mijn ondersteuners en mijn omgeving, door te kijken naar wat mijn stress kan verminderen. Of liever, wat de last van dit stresskonijn voor anderen kan beperken. Al viel dat eigenlijk nog goed mee. Als jong kind had ik het vooral ’s nachts moeilijk. Dan lag ik daar en kwamen al die beelden van wat er mij in de loop van de dag uit evenwicht had gehaald één voor één langs. Mezelf krabben, op alle (on)mogelijke dingen bijten, woelen, opstaan, rondlopen … de nachten waren voor mij vaak even hectisch als de dagen.  Ik hield er niet van, en nog steeds kijk ik er niet naar uit.

Om mijn ‘kwetsbaarheid’ zoveel als mogelijk te beperken, volgde ik vanaf mijn vijfde tot mijn vijfentwintigste allerlei therapieën, workshops, trainingen … die op het moment zelf in het beste geval leuk en ontspannend waren maar zelden iets verbeterden. Elke situatie is immers anders, en bij elke stap die ik in mijn leven zette werd ik geconfronteerd met dwingende maatschappelijke eisen. “Je moet een olifantenvel kweken”, hoorde ik vaak. Na al de jaren ben ik in grote mate geëvolueerd naar een olifant, maar een dikhuid zal ik helaas nooit worden.

Daarnaast voel ik niet zo goed aan wanneer ik teveel hooi op mijn vork neem, of ben ik wellicht te gevoelig voor wat anderen ‘details’ noemen.  Er zijn trucjes te over om daarmee om te gaan, maar ze werken enkel in bepaalde situaties, in een bepaalde ontwikkelingsfase en alleen als alles meezit.

Een tijd lang was ik daar erg triest om, en vreesde dat ik nooit rust zou vinden. Dankzij mijn autismecoach heb ik een onderscheid leren maken tussen lastige dingen waar ik zelf iets aan kan doen, waar de omgeving en ik samen iets aan kunnen veranderen, en tot slot beperkingen en grenzen waar ik best mee leer leven.  Of, zoals ik hoorde in de eerste basiscursus autisme van de VVA, die ik 12 jaar geleden volgde: ‘kies je gevechten’, niet alles tegelijk willen aanpakken.

Wat ik doe wanneer ik uit balans dreig te gaan, is afwegen of het nog zinvol is in de situatie te blijven, en of ik een moment eruit kan. In het algemeen is het terug mijn dynamiek proberen te vinden, mijn ritme en manier van doen, met routines die in beweging blijven. Zodat alles, min of meer, terug in de plooi valt. Dat is natuurlijk gemakkelijker gezegd dan gedaan. De meeste mensen lijken het intuïtief te vinden, dat evenwicht tussen isolatie (zichzelf beschermen tegen kwalijke invloeden) en ventilatie (uiten wat er op hun lever ligt), maar dat lukt mij minder.

Hoe ik in balans blijf is dus enerzijds bewust blijven van mijn stressoren en grenzen, en anderzijds de positieve gevoelens opzoeken. Onder andere door omgevingen op te zoeken waar ik ‘autistisch’ kan zijn, waar ik me kan verliezen in wat een goed gevoel geeft. Door een evenwicht te vinden tussen die preoccupaties en participatie aan de samenleving (of met anderen bezig zijn). Ook af en toe ventileren, alle negatieve energie eruit gooien, vind ik belangrijk, door sport, schilderen of praten. En anders schreeuw en vloek ik het eruit. Aan zee, bijvoorbeeld. Tegen het geraas van de golven.

Voor het eerst verschenen in het driemaandelijks ledentijdschrift van de Vlaamse Vereniging Autisme, VVA Magazine Jaargang 16 n°2 – Lente 2017, met als centraal thema ‘Balans’.