Wat gebeurt er in het hoofd van iemand met autisme? Colette de Bruin, auteur van het boek ‘Dit is Autisme! Van hersenwerking tot gedrag’ zoekt, samen met neurobioloog dr. Fabienne Naber, naar de antwoorden en probeert van daaruit het gedrag van mensen met autisme te verklaren. Colette de Bruin was zo vriendelijk mij een exemplaar van haar boek toe te sturen, waarvoor mijn dank.

Toegegeven, het was voor mij wel even zwoegen om door het boek te raken. Roos, mijn liefste met autisme, vond het veel eenvoudiger, en las het boek in één ruk uit. Zij heeft, anders dan ik, geen problemen met kleur, figuren en overvloedige illustraties in een boek. Zij was ook heel enthousiast en was geïnteresseerd naar de twee voorgangers.  Jammer genoeg waren die in onze Vlaamse bibliotheek niet beschikbaar.

Voor ons beiden was dit een eerste kennismaking met het werk van Colette de Bruin. Geef me de Vijf en Auti-communicatie, de twee boeken waarop ‘Dit is autisme’ voortbouwt, hebben wij niet gelezen. Dat hebben we ook mogen ervaren, want er wordt veel naar verwezen. Dit boek wijkt ook sterk af van wat wij in de loop der jaren hebben gelezen rond autisme. Zowel de aanpak als veel van de gebruikte termen waren voor ons erg nieuw, en niet meteen even helder. Zeker omdat ze nauwelijks gekoppeld worden aan onderzoek en theorieën die mij bekend zijn.

Vooral de delen waar de hersenwerking wordt uitgelegd, zijn niet altijd even gemakkelijk. Hoewel ik al wat over hersenwetenschap heb gelezen, kwam dat wel eens verwarrend over.  Na een aantal keer herlezen en wat opzoekwerk in meer toegankelijke boeken lukte het dan toch enigszins te snappen waar het precies over ging.  Als je het mij vraagt is het dus zeker een boek dat je best hoofdstuk per hoofdstuk en langzaam leest.

Echt veel voorkennis over autisme hoef je volgens mij echter niet te hebben als je dit boek wil lezen. Ook de wat vreemde titel mag je als geïnteresseerde niet tegenhouden.  Een allesomvattende theorie of een A tot Z over autisme zal je in dit boek zeker niet vinden. Bepaalde aspecten worden aangeraakt, mogelijke verklaringen geboden en enkele oplossingen aangereikt, maar zonder dat je er een punthoofd van krijgt.  Ook de expliciete inbreng van ervaringen van mensen met autisme hoef je niet te vrezen, die zijn in boek vrijwel afwezig.

‘Dit is autisme’ zal je in tien hoofdstukken meevoeren in acht ‘storingen van het autistisch  brein’ en hun aanpak. Je leest het goed, de auteurs gaan resoluut voor termen als storingen en stoornissen, foute gedrag, verkeerde gedachten … er stond net niet dat autisten gestoord en gehandicapt zijn. Dat is behoorlijk moedig, maar het zegt misschien ook wel iets over de doelgroep die de auteurs voor dit boek voor ogen hadden.

Het boek heeft een behoorlijke structuur, al raakt die vaak ondergesneeuwd door het overvloedig gebruik van kleuren en illustraties. Uitgangspunt van elk hoofdstuk is bepaald gedrag, dat vervolgens neurowetenschappelijk verklaard wordt en tot slot gekoppeld wordt aan een bepaalde aanpak. Aan het eind van het boek gaan de auteurs in op wat ze uiteindelijk willen bereiken: hoe mensen met autisme hun hoofd kunnen opruimen en zoveel als mogelijk regie over hun eigen leven kunnen krijgen. Over hoe dat precies moet gebeuren geeft het boek weliswaar hints, maar blijft het al bij al vaag.

Kortom, ‘Dit is autisme’ kan je op een zeer visuele wijze laten kennis maken met bepaalde aspecten van autisme, vanuit deskundig, neurotypisch standpunt beschreven, met een op zich staande visie op autisme, en een bepaalde uitleg over hersenwerking. Als je echter een mens bent dat eerder gewoon is aan zwart-wit teksten waarbij termen meteen uitgelegd worden, met geciteerde inbreng van ervaringen van mensen met autisme, en waarbij voortgebouwd wordt op en verwezen wordt naar bestaande theorieën, of je knapt af bij bepaalde termen, illustraties en beeldspraak, dan is dit misschien niet meteen jouw boek. Al is dat na enkele bladzijden wel duidelijk en volgens mij meteen ook de kracht van ‘Dit is autisme’.

Dit is autisme: van hersenwerking tot gedrag van Colette de Bruin is uitgegeven bij Graviant in 2017. Vers van de pers heb ik opgevangen dat het boek ook vertaald is in het Engels en binnenkort op de markt komt.