Er gaat geen dag voorbij of ik krijg op mijn blogmail wel een of meerdere vragen rond liefdes – of partnerrelaties en autisme. Dat verwondert mij enorm, omdat ik mij helemaal niet zie als iemand die daar iets zinnigs over zou kunnen zeggen. Mensen die van mij verwachten dat ik hun liefdes – of seksleven weer een positieve draai kan geven of het innerlijk gedachtengoed van hun (ex)-partner kan omschrijven, komen helaas bedrogen uit. 

Ook over trips & trucjes over beter zijn in bed, te weten komen of de andere vreemd gaat, hoe de kinderwens bij autisten gestimuleerd kan worden en hoe hij/zij af komt van zijn/haar pornoverslaving/zelfhulpobsessie kan ik onmogelijk iets zeggen. Ik kan hoogstens vertellen hoe het bij ons, bij mij en mijn liefste, zit, en als tip geven dat vooral niet zomaar over te nemen. Onlangs noemde iemand mij zelfs een ‘relatie-expert’, gekker moet het ook niet worden.

Onlangs kwam er een vraag van Scarlett, lezeres van deze blog, die ik echter wel kon beantwoorden. Scarlett, een vrouw zonder autisme (maar volgens zichzelf ‘niet doorsnee’) mailt mij met het volgende (samengevat):

“Dit jaar zijn mijn man en ik tien jaar gehuwd. Het gaat jammer genoeg al een tijdje niet meer goed in ons liefdesleven. Toen ben ik jouw blog beginnen lezen en zag ik heel wat overeenkomsten. (…) Dankzij jouw boekentips en interessante links ben ik zo terechtgekomen bij mensen die mij hebben gesteund op moeilijke momenten. (…) Ik heb er ook een tijdje een nieuwe liefde leren kennen, maar dat is afgesprongen (zonder dat mijn man het zich bewust was geweest). Na maanden gezeur heeft mijn man dan een diagnostisch onderzoek toegestaan bij een erkend autismecentrum. Dat was niet goedkoop, zo’n 1800 euro, maar we hebben als er koppel veel aan gehad.   Vorig jaar is dan duidelijk geworden dat hij een stoornis op het autistisch spectrum heeft. Nu probeer ik hem te overhalen om bij een autismetherapeut te gaan om ons liefdesleven (en seksleven) terug leefbaar te maken. Mijn vraag aan jou is hoe het toch mogelijk is dat dat autisme ons of een liefdesleven in het algemeen zo kan verpesten, en waarom hij ervoor kiest daar niets aan te doen. Zou het liggen aan het verstand (hij is nochtans een intelligente man), zijn opvoeding (zijn moeder is heel kil, zijn vader leraar fysica), of nog iets anders?”

Het doet me plezier dat mijn blog je op een of andere manier heeft kunnen helpen om mensen te vinden waarbij je steun en verlichting hebt gevonden. Dat is voor mij het mooiste compliment dat ik kan krijgen, vind ik. Je vraag is voor mij niet zo eenvoudig te beantwoorden, omdat ze vrij algemeen is, en er volgens mij best wel relaties zijn waarbij de ene of de andere of beide partners autistisch zijn of autisme hebben, en er iets moois bloeit.

Het is volgens mij te eenvoudig om te beweren dat alleen het autisme van je partner je liefdesleven of seksleven onmogelijk maakt. Heel wat andere invloeden, die vaak niets te maken hebben met autisme, spelen volgens mij een minstens even grote rol. Zo kan je denken aan persoonlijkheidsproblemen of een vertekend beeld door negatieve ervaringen met liefde, seks of relaties in het algemeen. 

Ook het beeld dat sommige mensen met autisme hebben over het geslacht waar ze op vallen, kan een rol spelen. Als je partner jou ziet als een middel of een voorwerp, en niet als een mens van vlees en bloed met gevoelens, maakt dat het er natuurlijk niet gemakkelijker op eenmaal de romantische glans eraf is. Ik merk het soms op sociale media of andere discussiefora als autistische mannen over (niet-autistische) vrouwen schrijven en niet beseffen dat ze het over mensen hebben.

Toch is het volgens mij eveneens te kort door de bocht wanneer iemand denkt dat alleen het hebben van een autistische of anderszins neurodiverse partner je teleurgesteld, getraumatiseerd of op een andere manier overbelast zou hebben. Wie in een giftige of onbevredigende relatie met iemand met autisme zit opgescheept, komt daar volgens mij om veelal dezelfde redenen waarom anderen met een neurotypische klootzak of ongeschikte partner op de bank zitten.

Eerder dan autisme als zondebok te gebruiken, is het volgens mij voor zo iemand beter, al dan niet met begeleiding, na te denken of te kijken bij zichzelf. Niet in termen van schuld of onschuld, fout of juist, maar eerder kijken naar beperkingen of kwetsuren opgelopen die maken dat je bepaalde negatieve situaties blijft opzoeken.

Tegenwoordig merk ik helaas wel dat sommige autisten er prat op te gaan in relaties ‘zichzelf’ te willen blijven en er, onder invloed van zelfhulpboeken, geen ‘fuck’ om geven wat de andere denken.

Vanuit eigen ervaring ben ik me bewust dat mijn autisme onder andere leidt tot mezelf niet soepel kunnen uitdrukken, onhandigheid met intimiteit en wat meer ruimte nodig hebben dan de gemiddelde mens. Dat is geen keuze, ik had het zelf ook liever anders gehad, en kan het hoogstens verzachten met enkele kunstgrepen.

Het is daarentegen wel een keuze of ik al dan niet geef om de gevolgen daarvan voor mijn liefste en mensen die ik graag zie, en in welke mate ik geïnteresseerd ben in het doen van moeite om een compromis te sluiten dat ons samen leven zo aangenaam mogelijk maakt. Als je gewoon ‘jezelf wil blijven’ of erop staat dat de andere ‘je neemt zoals je bent’, zonder je af te vragen of de ander te vragen wat je concreet kan doen om tot een evenwicht te komen, is dat niet zozeer autisme als wel een geval van slecht karakter en opzettelijke beschadiging.

Met dit alles wil ik niet veralgemenen, maar vooral u vragen om niet alles proberen te verklaren vanuit het autisme van uw man of allerlei verklaringen te willen zoeken. Voor zover ik iets  kan zeggen over relatievorming, zou ik toch vooral een wederzijdse les in communicatie als tip geven. Niets is vanzelfsprekend, zeker niet als het gaat om een relatie, met autistisch denken in het spel.