In de paper die Layla, Chris, Tony en Roan willen schrijven voor hun opleiding Toegepaste Psychologie, willen ze graag weten welke volgens mij de meest controversiële thema’s over autisme. Er zijn natuurlijk heel wat perspectieven van waaruit je kan beginnen aan zo’n paper. Er zijn immers enorm veel mogelijke controverses in alles wat er over autisme is geschreven. Mijn selectie is dan ook een louter persoonlijk overzicht van wat volgens mij af en toe verhitte discussies oplevert. Voer genoeg om meer dan één werkstuk over te maken, denk ik.

1. Volgens mij beginnen de meeste controverses bij de oorsprong van autisme, met discussies over de biologische of erfelijke oorsprong, de weerlegde link tussen vaccinaties en autisme en de rol van de gezinsomgeving.
2. Je zou ook het hoe, waarom en wanneer van een autismediagnose, en welke invloed dit heeft op de betrokkenen, controversieel kunnen noemen.
3. Hoe vaak autisme vastgesteld wordt bij volwassenen, in het bijzonder bij vrouwen en ouderen, is ook vaak controversieel, ofwel omdat het te vaak wordt gemist (en er een andere of geen diagnose wordt gesteld) of net omdat er te snel wordt gezegd dat er sprake zou zijn van autisme.
4. Bepaalde behandelingen en therapeutische interventies zijn vaak het onderwerp van controverse, zeker als het gaat over de doelmatigheid, de ethische dimensie en of er bij bepaalde therapieën al dan niet mensenrechten worden geschonden. Binnen discussies rond behandeling zijn thema’s zoals medicatiegebruik, uitbehandeld zijn en euthanasie ook vaak voer voor hevige discussie.
5. Rond neurodiversiteit en het gebruik van de term neurodivergente persoonlijkheid bestaat er af en toe commotie. Er is bijvoorbeeld discussie of autisme een vorm van neurodiversiteit is, en waar de grens wordt getrokken ingeval van afhankelijkheid en functioneringsniveau. Ook kan er behoorlijk wat discussie ontstaan over de gevolgen van het neurodiversiteitsdenken op verworven rechten op ondersteuning en assistentie, en of het al dan niet tot inclusie van autistische mensen bijdraagt.
6. Vooral in kringen van autistische mensen en direct betrokkenen is er vaak wat commotie over hoe autistische volwassenen zichzelf waarderen, zichzelf onder – of overschatten of gewoon verkeerd inschatten, en hoe hun sociale omgeving en de samenleving in het algemeen hen waardeert. Zo zijn er mensen die vinden dat autistische personen te veel in hun eigen wereld leven, en geen realistisch beeld over zichzelf kunnen vormen, terwijl anderen, meestal autistische personen zelf, vinden dat anderen geen realistisch beeld van hen hebben.
7. De uitdagingen die autistische personen, van jong tot oud, ondervinden op vlak van onderwijs en werk, en hoe deze het best kunnen worden aangepakt, zijn vaak voer voor heel wat controverse. Veeleer dan de autistische personen zelf, heeft zowat iedereen die van dichtbij of veraf betrokken is er wel een uitgesproken mening over. Die meningen bevinden zich meestal op een spectrum van speciale behandeling in een beschermde omgeving over integratie in reguliere omgevingen tot een pleidooi voor volledige inclusie.
8. Sociale omgang is voor veel autistische mensen, en zeker voor autistische volwassenen, een harde noot om te kraken. Er is vaak discussie over hoe sociale interactie al dan niet tot stand komt, in welke mate bepaalde trainingen of behandelingen noodzakelijk zijn, en wie zich aan wie moet aanpassen om sociale omgang mogelijk te maken.  Of en in welke mate autistische mensen emoties ervaren, en welke emoties, tot welke diepgang, is in sommige kringen van autistische mensen, hulpverleners en nauw betrokkenen een belangrijk onderwerp. Daarnaast zijn er ook nog discussies over de seksualiteit van autistische mensen, welke invloed begaafdheid en persoonlijkheid daarbij heeft. Ook controversieel zijn thema’s zoals ouderschap als autistisch of gemengd neurodivergent koppel, voortplanting tussen autistische mensen en erfelijkheid binnen gezinnen en families.
9. De beeldvorming van autisme in films en literatuur, maar ook in autobiografieën, is vaak voer voor verhitte discussies. Het gaat dan onder andere over stereotypes en vooroordelen, of autistische personages authentiek zijn, vanuit welk perspectief autisme wordt in beeld gebracht, het gewelddadige gedrag van autistische personages, het (on)vermogen om te communiceren, te werken, te leren en lief te hebben.
10. Af en toe komen autisme in de media in de context van justitie en politie. Op zo’n moment is er vaak discussie over de relatie tussen autisme en geweld bij volwassenen en hoe dit in rechtszaken, en de gerechtspagina’s in de media, aan bod komt.