Een van de hulpmiddelen in virtuele communicatie, die ook wel eens voor verwarring kunnen zorgen, zijn emoji’s. Ze zijn bedoeld om emoties uit te drukken zonder veel woorden te moeten gebruiken. Sommige autistische mensen geven aan dat ze autistisch zijn de puzzelstukjes emoji 🧩, de infinity-emoji ♾️, of de regenboog infinity-emoji 🌈♾️.

Mijn favoriete en meestgebruikte emoji’s zijn deze negen (of tien), maar ik gebruik er natuurlijk veel meer.

1. De ‘😂’ emoji, beter bekend als het ‘Gezicht met tranen van vreugde’ symbool, gebruik ik vaak in mijn sms’en, als ik naar iemand app of als ik chat. Het emoticon toont een gezicht met wijdgeopende ogen en een grote lachende mond waarbij tranen van vreugde over de wangen stromen. Het drukt een uitbundige lachbui en intense gevoelens van blijdschap uit. Ik gebruik het om iets grappigs of komisch te beklemtonen en een gevoel van plezier en opwinding over te brengen. Het moeilijke aan deze emoji is dat het ook buiten de context van humor wordt gebruikt. Soms wordt het symbool gebruikt om sarcasme uit te drukken of om een situatie te beschrijven die belachelijk of absurd is. Dat kan verwarrend zijn. Het is voor mij niet altijd duidelijk waarom iemand deze emoji gebruikt en wat het in die context precies betekent. Het is in elk geval niet altijd duidelijk voor mij of de emoji bedoeld wordt voor lachen en plezier of voor iets anders. Ik vind het daarom wel eens lastig om in te schatten hoe ik moet reageren op die emoji. Als het gebruik van emoji’s al ongemakkelijk aanvoelt, laat staan begrijpen wat de ander ermee bedoelt, is dat bij deze emoji misschien wel het meest. Ik heb vaak het gevoel dat maar weinig mensen weten hoe ze deze gebruiken, en alle berichten die ze versturen, of ze nu intens triest of heel grappig zijn, doorspekken met de ‘😂’ emoji. Dat leidt bij mij tot een intens gevoel van sociaal isolement en het idee dat ik de ander niet kan verstaan, en niet aansluit bij diens leefwereld en communicatie. Van alle emoji’s vind ik deze wel de duidelijkste, en meest hanteerbare om gevoelens van plezier en geluk uit te drukken zonder dat expliciet te moeten verwoorden. In die zin verbetert deze emoji mijn contacten met anderen, en voel ik me meer betrokken.
2. De ❤️ emoji, de “Rode Hart”-emoji, gebruik ik vaak, om liefde, genegenheid en emotionele verbondenheid over te brengen. Ik heb echter de indruk dat deze emoij voor mij vaak iets anders betekent dan voor niet-autistische gebruikers van het symbool. Het geeft me de kans om op een duidelijke en eenvoudige manier liefde en genegenheid uit te drukken, en onzekerheid en verwarring te verminderen om deze emoties over te brengen, omdat het een herkenbare visuele code biedt. Als dit ‘rode hart’-emji verwarrend is, komt dat vaak omdat de context waarin deze emoji gepast is anders inschat dan de andere die aanvoelt. Dat gebeurt meestal als de mate van emotionele betrokkenheid bij degenen naar wie ik het hartje stuur anders is dan ik ze inschat. Daarom stuur ik deze emoji alleen naar mijn liefste, en niet naar anderen.
3. De 🤔 emoji, het ‘denkend gezicht’ gebruik ik meestal om een moment van reflectie of contemplatie aan te geven. Een gezicht met opgetrokken wenkbrauwen en een hand onder de kin, met ogen naar boven gericht, betekent voor mij dat ik even aan het nadenken ben, maar ook dat ik het bedenkelijk vind. Het geeft ook aan dat ik twijfel of aarzel over een bepaalde beslissing. Het is een nuttig hulpmiddel om aan te geven dat ik erover aan het nadenken ben, zonder dat ik verder iets hoef uit te leggen. Het kan ook een uitnodiging zijn om mijn gedachten en gevoelens met anderen te delen. Als ik deze emoji van anderen krijg, interpreteer ik dat als een teken dat de andere openstaat voor een gesprek of meer informatie nodig heeft om een bepaalde beslissing te nemen. Ik geef er zelf ook mee aan dat ik me betrokken voel bij een gesprek en dat ik open sta voor het delen van ideeën en gedachten hierover. Het is soms wel verwarrend als de emoji gebruikt wordt in een context waarin zeer subtiele betekenissen en nuances worden gebruikt, en als ik moeilijk kan uitmaken of iemand ernstig nadenkt of gewoon een oppervlakkige opmerking maakt.
4. De 🙌 emoji gebruik ik om iets te voeren of om waardering te uiten voor iets of iemand. Het symbool toont twee handen die tegen elkaar slaan, met een enthousiaste of opgewonden ondertoon. Ik gebruik het meestal als een uiting van oprechte blijdschap en enthousiasme, om iets te vieren (een prestatie op het werk of een persoonlijke mijlpaal) of waardering te uiten voor iets wat iemand anders heeft gedaan (een moeilijke taak voltooien, een moeilijke periode doormaken), maar soms, in beperkte mate, als een meer ironische manier om te verwijzen naar situaties waarin iemand overdreven of opgewonden lijkt terwijl dat eigenlijk niet gepast is volgens mij. In laatsgenoemde geval geef ik aan dat ik er me ongemakkelijk bij voel en het enthousiasme van de ander of anderen niet deel. Ik gebruik het bijna nooit om iemand te begroeten of om aan te geven dat ik akkoord ga met wat er gezegd wordt, daarvoor gebruik meer het ‘duimpje omhoog’.
5. De 🙏 emoji gebruik ik vaak om respect of dankbaarheid aan te geven. Het symbool toont een paar handen die gevouwen zijn, met de duimen tegen elkaar en vingers die naar boven wijzen, alsof ze samen zijn om te bidden. Ik gebruik het minder als een gebaar van een vraag of smeekbede om hulp, ondersteuning of vergeving, of als een aanzet tot gebed. Ik zie het vooral als een teken van respect en waardering, zoals iemand die mij heeft geholpen, of als iemand me heeft gesteund of geholpen in een moeilijke situatie. Het heeft voor mij dus minder een religieuze betekenis, een gebaar van gebed of aanbidding, om religieuze gevoelens uit te drukken of deel te nemen aan een religieuze discussie. Sommige autistische mensen gebruiken het symbool ook om een gevoel van kwetsbaarheid of hulpeloosheid uit te drukken, vanuit een smeekbede om hulp of steun, om te laten weten dat ze hulp nodig hebben om een bepaalde situatie te begrijpen of om te vragen om hulp bij het omgaan met een dilemma, een prangende situatie of moeilijke emotie.
6. 🧸  of “teddybeer” emoji, waarmee ik gevoelens van comfort, veiligheid, genegenheid, zelfzorg en welzijn aangeef. Ik gebruik deze emoji in veel verschillende situaties, zoals als ik berichten stuur naar mijn liefste (een lieve knuffel) of naar mensen die ik steun wil bieden (een virtuele steun-knuffel). Deze emoiji gebruik ik daarnaast om mensen te steunen in stressvolle situaties, te laten weten dat ik aan hen denk en hen toewens dat ze voor zichzelf blijven zorgen en de kracht vinden terug recht te krabbelen.  
7. In de berichten tussen mijn liefste en mezelf ben ik de koala emoji 🐨 en  associeert mijn liefste zich met zebra emoji 🦓. Dat heeft minder te maken met de betekenissen van beide emoiji’s dan met de persoonlijke betekenis die we aan beide emoji’s geven vanuit onze achtergronden. Zo gebruikt mijn liefste de zebra-emoji om te verwijzen naar haar hds/eds-aandoening (zie Zebrapad vzw). Ik associeer me met de  koala-emoiji, omdat mijn bijnaam lang geleden ‘koddige koala’ was. ‘Koddig’ is een vergeten term (uit 1812) uit het midden van Nederland dat staat voor ‘door afwijkend uiterlijk of gedrag grappig’ en ‘koala’ werd eraan toegevoegd omdat ik, naar het schijnt, toen al doodvermoeid leek, alleen wakker werd om te eten, en weliswaar knuffelbaar ook flink van me af kon bijten.
8. Het slapende gezichtje emoji, 😴 en het gapende emoij 🥱, gebruik ik vaak om vermoeidheid of verlangen naar slaap aan te duiden. Het toont een gezicht met een open mond en gesloten ogen die een grote geeuw uitbeelden. Ik gebruik het soms ook om aan te geven dat ik me niet zo enthousiast voel over een idee of een gebeurtenis, of als iemand of iets zo saai is dat ik meteen in slaap zou kunnen vallen.
9. Een laatste van mijn favoriete emoij’s is ongetwijfeld de 💩 – emoji, die volgens sommigen verwijst naar poep, toiletwelzijn of de behoefte aan een badkamer. In die betekenis gebruik ik de emoij echter maar zelden, evenmin om aan te geven dat iets niet lekker is, iets smerig of onaangenaam is of als een situatie onplezierig is. Meestal gebruik ik het in de betekenis van in een ellendige situatie zitten, ‘in de shit’, of iets dat negatief uitkomt of iets dat mislukt is. Soms is het verwarrend om dit emoji te gebruiken omdat sommigen door hun culturele of sociale achtergrond vinden dat het gebruik ervan ongepast is, en het als een belediging zien als het gebruikt wordt in een gesprek met hen.