1. We hebben geen autisme. Daarmee bedoel ik, dat we autistisch zijn. Het is niet zoals we een verkoudheid hebben of de hik. Het maakt integraal deel uit van ons, en van wat ons uitzonderlijk maakt. (Overigens, we spreken niet over Asperger, tegenwoordig steken we autisme niet langer in aparte hokjes. We zijn gewoon autistisch).
2. Ik ben geen mopperkont, zo ziet mijn mimiek er nu eenmaal uit. Ik kan naar je kijken en schijnbaar luisteren, of ik kan naar je luisteren en schijnbaar in de verte staren. Beiden zijn schijn. Jij kiest wat jou het best bevalt.
3. Mijn passies en preoccupaties bevallen me het best. Doctor Who, paarden, oude films uit de jaren tachtig … ik zou er niet zonder kunnen, ze verrijken mijn leven. Als je me gelukkig wil zien, vraag dan over mijn favoriete bezigheden en laat me er over praten. Eindeloos.
4. Meisjes kunnen even goed autistisch zijn. Lange tijd werd autisme niet opgemerkt bij meisjes, omdat deskundigen zochten naar signalen die ze hadden leren observeren in het autisme van jongens. Maar autisme bij meisjes is nu eenmaal anders, en het is vaak niet ontdekt vooraleer we adolescenten zijn. Op dat moment raken we echt vast, en wordt het sociale gedoe enorm ingewikkeld. Hopelijk komt daarin verandering.
5. Onze wereld staat voltijds loeihard. Het licht in de klas zoemt en de verwarming kraakt en die geluiden staan even luid als de stem van de leerkracht. Luider, vaak. Stoffen jeuken. Geurtjes geven ons hoofdpijn. We moeten ons zo hard concentreren om te horen wat we verondersteld worden te horen. Geef ons tijd om alles op een rijtje te zetten. Terwijl we voortdurend moeten inhalen, en achterop geraken, wat ons moedeloos maakt.
6. Het lijkt misschien of het ons niet doet als je ons iets zegt, maar geloof me, het tegendeel is waar. Stel je voor dat je keer op keer krijgt te horen dat je geen gevoel of inlevingsvermogen heb. Terwijl je alles voortdurend tot in het diepst ervaart en het overweldigt. Alleen valt ons gezicht niet op tijd in de juiste plooi en vergt het tijd om precies te weten hoe we voelen en tegen de tijd dat we weten wat we willen zeggen of tonen, weten jullie al niet meer waar het over ging.
7. Niet alle autistische mensen zijn wiskunde genieën. Ja, sommigen onder ons zijn goed met cijfertjes en codering enzo, maar zelf ken ik er niets van. Mensen met autisme kunnen ook kunstenaars, musici, schrijvers zijn, en ontelbaar veel andere talenten hebben.
8. Dat we een gevoel voor humor zouden hebben, dat is de flauwste mop die ik ken. Natuurlijk hebben we humor. Er is een hele verzameling van autistische moppen over neurotypicals en de bizarre manier dat ze de wereld zien. Om je kreupel bij te lachen.
9. Een dag in de wereld doorbrengen is behoorlijk hard labeur. Na zo’n zware dag wil je als autist vooral wat rust en op je eentje op adem komen en je eigen ding doen.
10. Als je mensen met autisme wil leren kennen, laat je het best verschillende autisten aan het woord. Als je googelt merk je vooral dat ouders of deskundigen het hebben over autisme. Maar als je mensen met autisme wil leren kennen, dan moet je weten dat wij het ook zelf kunnen zeggen. We hebben een stem en willen gehoord worden. Luister naar ons.

Vrij vertaald van  The State of Grace van Rachael Lucas (Pan Macmillan, 2017).  Een mooie Engelstalige roman rond Grace, een meisje met autisme, die af en toe denkt: “Soms lijkt het of iedereen de regels in dit leven overhandigd heeft gekregen en de mijne ergens verloren zijn geraakt”.  Grace heeft zo haar eigen manier om de wereld te beleven. Ze heeft een paard en een maatje die haar verstaat en daar moet ze het mee redden. Maar wanneer  Grace Grabe kust en er thuis allerlei veranderingen gebeuren, lijkt de wereld helemaal niet meer verstaanbaar voor haar. Plots lijkt alles ineen te vallen en het is aan Grace om het op haar eentje te redden.  Een mooie Engelstalige roman.