Is er een overlap tussen autisme en narcisme? …. autisme en narcisme
Het geheim van een succesvolle autismeblog, schreef een blogger ooit, ietwat cynisch, is het te hebben over de overlap tussen autisme, asperger en een narcistische persoonlijkheid (NPS). Naar die overlap, het grensgebied of het samen bestaan van beiden lijkt er, als ik de vragen in mijn mailbox bekijk, behoorlijk wat interesse.
Dat ik er niet eerder op ben ingegaan is vooral omdat ik het een moeilijke vraag vind. Net zoals bij vragen zoals ‘is het autisme of is het karakter, temperament, slinksheid, persoonlijkheid …’ heb ik het gevoel dat de letterlijke vraag mijlenver ligt van de echte vraag. Wat er eigenlijk gevraagd wordt, weet ik niet, maar ik proef dat een ongeloof, achterdocht en verbetenheid achter dit soort vragen of opmerkingen ligt. Lang niet altijd, maar toch vaak.
Dat er behoorlijk wat vraag naar is, merkte ik enkele jaren geleden, toen ik een uitspraak van relatiedeskundige Martine Delfos over autisme en narcisme in deze blog vermeldde. Dat heb ik er intussen afgehaald. Ik merkte immers dat mijn blog vermeld werd in tal van teksten die narcisme en autisme in één adem vernoemden. Die werden vervolgens gekoppeld aan voorbeelden aan extreme vormen van onmenselijkheid of mensonwaardige behandeling in de samenleving. Voor ik het wist werd ik zelf als onmens beschouwd.
Beide thema’s hebben volgens mij een aantal raakpunten, maar toch heel wat meer verschillen. Raakpunten zijn bijvoorbeeld de manier waarop er in de (sociale) media over wordt geschreven. En dan heb ik het niet eens over berichtgeving rond narcistische personen of mensen met autisme zelf. Als er in een discussie op het internet met slijk moet gegooid worden, heeft de scheldterm ‘narcist!’ nog net iets meer gewicht dan voor ‘autist!’ uitgemaakt te worden.
Ook wanneer er over humor wordt geschreven, is dat, zowel in teksten over autisme als narcisme, bijzonder. Als humor al aanwezig is, is dat vaak schertsend, met een link naar verstandelijke of psychiatrische beperkingen of vanuit rouw, pijn en verdriet. Als het gaat om humor van mensen met autisme of narcistische personen is er daarentegen wel heel wat verschil. In de zin dat de humor van mensen met autisme heel divers en vaak ook bijzonder grappig is. Ook voor heel wat mensen zonder autisme.
Of er mensen met autisme bestaan die een narcistische persoonlijkheid hebben, of andersom, en of dit zou kunnen, weet ik niet. Volgens de ene bron is een overlap mogelijk door een beperkte ‘inlevingsvermogen’ (vanuit ‘Theory of Mind’). Volgens de andere bronnen sluit het ene het andere uit, en kan je als persoon met autisme geen narcisme hebben, omdat dit zowat het tegendeel is.
Onlangs las ik ook nog een artikel van een psychiater die narcisme zag als een manier van mensen met autisme met een bovengemiddelde of hogere intelligentie om met hun dagelijkse problemen om te gaan. De psychiater had het in zijn artikel in hoofdzaak over mensen met autisme die neigen naar het ‘special snowflake’-syndroom, namelijk de overtuiging dat je speciaal bent, speciale aanpassingen denkt te moeten hebben en zelf geen enkel probleem of geen enkele last ervaart.
Waarbij ik me afvraag of dat niet vooral een coping-mechanisme is, beïnvloed door een bepaalde beeldvorming die opkomt in de media, veeleer dan narcisme? Om in onze samenleving mee te kunnen, moet je, zeker als persoon met autisme, al heel wat stappen zetten richting gedrag dat mij toch al ‘narcistisch’ lijkt. Als je dat dan ook nog heel letterlijk neemt, veel imiteert, en echt je best wil doen om uit de problemen te blijven, dan lijkt het voor iemand die je als persoon niet goed kent (laat staan iets over autisme kent) al snel dat je kenmerken van narcisme vertoont.
Iets anders dan opvalt is dat teksten rond ‘afwijkende persoonlijkheid’ of persoonlijkheidsstoornissen, nog meer dan teksten over autisme, bijzonder weinig gebruik te maken van mensen met ervaringen of ervaringsdeskundigheid. Daarnaast lijkt het, zelfs voor academisch deskundigen, moeilijk om niet emotioneel te worden of, als tegenbeweging, over mensen met zo’n persoonlijkheid te beschrijven alsof het motoren zijn. Ervaringsteksten of getuigenissen lijken er daarentegen vooral van mensen die zich als slachtoffer voorop stellen, andere perspectieven lijken ondergesneeuwd.
Over het algemeen stellen auteurs van dergelijke teksten dat autisten en narcisten zich even weinig kunnen inleven. Het grootste verschil ligt, als ik het goed heb begrepen, in wat er gebeurd als iemand hen daarop aanspreekt, en hoe dit (tekort aan) inleven kadert in hun bedoelingen en mensbeeld. Ook de humor en de manier waarop woede wordt geuit, zouden sterk verschillen.
Mensen met autisme zou je volgens deze auteurs kunnen aanspreken op hun hardvochtigheid vanuit tekort aan inleven. Ze zouden dan uit de lucht vallen, van verbazing, beschaamd zijn en ‘gepakt’ omdat ze de bedoeling hebben zo weinig mogelijk op te vallen en het zo goed mogelijk te doen. Zonder daarbij enige andere bedoeling dan energie te besparen om op hun eentje te doen wat ze graag doen. Daarbij vragen mensen met autisme direct of indirect verduidelijkingen en overzicht, vanuit hun autistisch denken en communiceren, wat egocentrisch kan overkomen. Al vind ik zelf dat veel mensen met autisme die ik ken net heel altruïstisch overkomen.
Narcistische persoonlijkheden kan je volgens dezelfde auteurs ook aanspreken op hun hardvochtige houding, maar dan gaan ze nog een stapje verder in hetgeen waarop ze aangesproken werden. Narcisten willen eerder controle/macht en zaaien chaos, omdat het de anderen zijn die hun doelen saboteren. Ze lijken eerder egoïstisch en proberen om hun doel te bereiken voor een stuk mee te gaan tot op het moment van hun keuze om dan een flinke draai te nemen.
Inleven in mensen is volgens mij voor iedereen erg ingewikkeld. Net als communiceren. Een grote groep mensen slaagt er, bij het gokken in wat de ander denkt of bedoelt, goed in zich niet te laten afleiden door details of innerlijke onrust. Dat is een verdienste die ik niet heb. Je hebt echter ook mensen die zich heel goed kunnen inleven en er genoegen in scheppen dat in hun voordeel uit te spelen én de ander grenzeloos pijn te doen. Waaruit ze dan energie lijken te halen om zelf excentriek te floreren. Die zou ik eerder narcistisch noemen, maar ik ben dan ook geen kenner op dat vlak.
Of autisme en narcisme een verwantschap hebben, comorbide kunnen voorkomen, of elkaar tegenpolen zijn … het blijft volgens mij een moeilijke zaak die vaak voor veel verwarring en beroering zorgt. Zowel binnenshuis als buitenshuis.
Tistje 
Een goed onderwerp om eerlijk over te communiceren, en boeiend ook! Zelf heb ik het idee dat het 2 aparte diagnoses zijn. Alhoewel ik wel moet zeggen dat ik wel degelijk vaker tegenkom dat er mensen met autisme zijn die wel degelijk echt narcist zijn, of zelfs in eerste instantie narcistische problemen hebben waar ze continue tegenaan lopen, maar ze hebben er autisme bij. Maar onder met met beperking kun je ook mensen met persoonljkheidstoornissen hebben uiteraard, maar deze combi zie je wel degelijk. Uiteraard kan iemand met autisme net zo goed ook die narcistische mechaniek ontwikkelen, al zijn narcistische autisten vaker onhandig dan puur narcisten en hebben ze zelf niet door dat veel meer mensen hun narcisme wel doorhebben. Hoe eht ontstaat bij sommige mensen met autisme weet ik ook niet, maar het komt zeker voor, en dat is in de psychiatrie zeker nog een ondergeschoven kindje, het voorkomen van narcisme bij autisme, daar mag wel meer aandachtr voor komen, want soms is dat overduidelijk dat het alle 2 in een persoon voorkomt
Maar de 2 diagnoses komen bijna altijd geheel gescheiden voor en zijn mensen met autisme sec, juist het tegendeel van narcisme, zelfs nog minder narcistisch dan mensen zonder autisme in bijna alle gevallen. Het is alsof je prei met bananen vergelijkt. De onderliggende mechaniek, ontstaan, maar ook hoe het gedrag gevoelsmatig bij anderen binnenkomt , je kunt deze 2 mensen en diagnoses totaal niet met elkaar vergelijken als ze gescheiden zijn.
Mensen met autisme hebben een goede of neutrale intentie (autisme heeft niks met intentie te maken uberhaupt), en willen het juist goed doen in contact met anderen, ze willen een positieve en warme aansluiting met anderen, dat voelen anderen heel duidelijk ook. Ze missen alleen het (sociale) cognitieve overzicht, waardoor ze constant/soms zonder het te beseffen de fout in gaan en de plank misslaan.
Mensen met autisme zijn tevreden met de wereld om hen heen in wat ze hebben en zeker niet verwend, hebben van nature geen innerlijke leegte, en hebben een gevoelsmatig zelf, al kunnen ze dat door onvermogen niet goed aan anderen laten zien, uiteraard zijn er zeer veel pijnpunten in sociaal contact waardoor de gekwetst of getraumatiseerd kunnen worden. Ook hebben autisten behoefte om diep contact met hun eigen gevoelens te hebben, en kennen ze sterk schuldgevoel als een ander mens door hun “fouten” lijden of pijn hebben. Al deze eigenschappen hebben mensen met narcisme niet of bijna niet. Autisme is trouwens ontstaan door pure erfelijkheid, en narcisme doordat er iets fout is gegaan in de opvoedingssfeer en is het kind niet met zichzelf in contact gekomen. Mensen met autisme hebben compassie voor anderen en hebben ook sterkte behoefte aan emotionele en affectief contact met anderen die hun beperkingen accepteren, en ze willen ook diep contact.
Narcisten hebben cognitief juist heel erg veel inlevingsvermogen, dus weten ze precies hoe ze anderen moeten bespelen en welke knoppen ze moeten indrukken daarvoor om anderen in de kern te kunnen raken, juist op een hele slinkse wijze meestal, van kleins af aan hebben ze dat aangeleerd om te overleven, of uberhaupt geleerd van de ouders dat leven altijd een strijdt met anderen moet zijn, en niet geleerd dat leven juist samenwerken en samen tot oplossingen komen en liefde voor elkaar is, dat is narcisten nooit geleerd, (onbewust).
Iemand met autisme alleen, heeft niet dat cognitieve vermogen ontwikkelt, om dat uberhaupt allemaal te kunnen doorzien waar iemands zwakke plekken zitten en hoe ze macht krijgen. Iemand met autisme daar totaal ook niet mee bezig. Mensen met narcisme willen geen contact met hun kwetsbare, traumatische verleden en niet met hun innerlijk gevoel of op een faire en letterlijk met anderen in het reine komen. En alles moet van buiten aangereikt worden om zich goed te voelen, wat nooit haalbaar is. Daarom zijn ze zo wreed, kwetsend, compliment eisend, populair naar anderen. Ze moeten zich via buiten goed voelen door anderen aan zich te binden en positieve voeding krijgen. Tegelijkertijd moet al hun trauma’s en innerlijke shit en hun misselijke gedrag op 1 of enkele mensen in hun omgeving constant worden afgereageerd, openbaar, maar meestal op sluwe onopvallende wijze, heel uitgedacht ook. Ze hebben geen contact met hun gevoel vanaf kind af aan al, vanwege een traumatiserende/(verwend)emo-verwaarlozende opvoeding. Diep van binnen broeit pijn bij narcisten, dat moet onder controle worden gehouden door macht en onderdrukking van anderen, hun shit/trauma’s mag niet gevoeld worden door hunzelf en moet koste wat kost onderdrukt worden door onderdrukking van anderen die hen doorhebben of niet aanbidden, en door positieve aandacht vanuit anderen die hun wel aanbidden.
Ik hoop dat ik het verschil een beetje duidelijk heb kunnen omschrijven. Als je op media kanalen filmpjes kijkt, apart, over narcisme en autisme, dan krijg je een hele duidelijk beeld en gevoel, hoe anders deze 2 diagnoses en mensen zijn.
LikeLike
Sorry. Dat bedoelde ik ook niet. Het was meer bedoeld voor degenen die dat misschien nog niet gedaan hebben. Men stelt U nogal verwarrende vragen. Mijn complimenten juist voor uw uitgebreide beantwoording. Moeilijk lijkt me.
LikeLike
Nog wat. Het is niet eens een appel en peren vergelijking want het is geen fruit.
Autisme is een ontwikkelingsstoonis en Narcisme een persoonlijkheidsstoornis.
LikeLike
Uw veronderstelling dat ik vergeten ben Lorna Wing te raadplegen klopt niet.
LikeLike
U bent zeker vergeten Lorna Wing te lezen/raadplegen. Zij is helaas overleden maar had het altijd al bij het rechte eind waar het autisme betreft. Men kan bij autisme allerlei andere problemen hebben zoals medische, psychiatrische of ontwikkelings stoornissen. Of niet natuurlijk. Autisme staat op zich. Het overlapt niet maar er kunnen problemen bij komen.
LikeLike
Ik heb narcisme (en natuurlijk ook autisme) eens verder opgezocht;
er zijn inderdaad een paar overlappende kenmerken tussen autisme en narcisme.
Maar er zijn ook veel verschillen; ik ga ze hier niet allemaal beginnen opnoemen.
Er zijn ook verschillende soorten narcisme,
en het noemt niet voor niets “autisme -spectrum- stoornis”; er zijn ook veel soorten autisme.
Iedereen is anders, en het is typisch aan de mensheid om iedereen toch in hokjes te duwen.
Ik denk dat psychologen het zelf niet goed weten, en dan soms doen alsof ze het wel weten,
waardoor de mensen vaak een verkeerd beeld krijgen omdat ze denken dat dokters het “beter” weten.
En ja dokters weten het een beetje beter dan “niet-dokters”, dat wil nog niet zeggen dat ze “alles” weten.
Volgens mij zijn er meer “namen voor stoornissen” dan dat er “stoornissen” zijn.
Je kan als psycholoog/dokter pas beroemd worden als je iets nieuw ontdekt…
Bij elke “stoornis” die ik al heb opgezocht zie ik elke keer overlappende kenmerken met de andere.
Ipv van alles een naam te geven zouden ze beter elk afzonderlijk “kenmerk” behandelen.
En met behandelen bedoel ik eerst en vooral erover praten, en niet direct met pillen gooien…
Heel veel aandoeningen ontstaan net doordat er te weinig gepraat wordt (erover), zoals bvb depressie.
Een sociopaat wordt niet zo geboren, maar wordt dit net doordat hij/zij heel lang alleen is geweest.
Het voornaamste verschil (volgens mij) tussen autisme en narcisme is dus dat een autist zo geboren is,
en een narcist is niet zo geboren, maar zo geworden, door de omgeving waarin die is opgegroeid.
LikeGeliked door 1 persoon
Zelf denk ik dat die overlap tussen narcisme en autisme opnieuw gebaseerd is op een verkeerd begrip van autisme. Iemand met een narcistische persoonlijkheid kan zich juist goed inleven in anderen, maakt hiervan misbruik om er zelf beter van te worden. Zo iemand negeert om die reden ook de gevoelens van anderen. Bij alle mensen met autisme die ik in de afgelopen 35 jaar heb ontmoet, heb ik nooit iets van misbruik van (gevoelens van) anderen en/of hun omstandigheden waargenomen. Sociaal onhandig dat wel, maar ook veel verdriet hebben hierover. Narcisme en autisme: geen overlap maar juist qua persoonlijkheid elkaars tegenpolen!
Zie ook:
https://www.psyq.nl/persoonlijkheidsstoornis/narcistische-persoonlijkheidsstoornis
LikeGeliked door 1 persoon
Ik heb geleerd dat mensen met narcistische stoornis, doelbewust in hun voordeel plannen,en daarbij heel goed de reacties van anderen kunnen inschatten.
Dat is bijna haaks op wat autisten doen/kunnen. Daar is de gebrekkige Theory of Mind die anderen (en zichzelf) inschatten lastig maakt en doelbewust plannen is ook geen sterke kant van de meeste autisten.
Ik kan me wel voorstellen dat een autist die onhandig is in communicatie en op vele vlakken vastloopt, en veel signalen mist, over kan komen als egoïstisch…maar het is meer een optelsom van vele gebrekkige vaardigheden dan bewuste planning.
LikeGeliked door 1 persoon