Levi, student economische wetenschap, woont samen met zes andere studenten in een studentenhuis. Twee van zijn medestudenten zijn bijna afgestudeerd als psychiater. In een van de gesprekken die ze hadden, kwam naar voor dat ze zich soms irriteren aan de weerstand van autistische mensen aan hun autistisch zijn. Levi kwam toevallig op mijn blog terecht en vroeg me per mail hoe ik denk dat dit komt.

Daar zijn volgens mij heel veel mogelijke verklaringen voor. Het zou me verwonderen mochten de twee studenten waarover je spreekt geen lijstje met tien mogelijke verklaringen hebben. Maar aangezien je het aan mij vraagt, kan ik alleen vanuit mijn ervaring als autistische persoon met diagnoses antwoorden.

Als mensen mij vragen of ik autistisch ben, of autisme heb, of mij op het autismespectrum bevind, of nog iets in die zin, zal ik meestal wel, maar niet altijd bevestigen dat ik iemand met autisme ben. Soms gaat het de persoon die het vraagt gewoon niet aan.

Het kan ook zijn dat ik het in de situatie niet opportuun vind om erop te antwoorden. Natuurlijk hangt veel af van de manier waarop het gevraagd wordt. Ooit vroeg iemand mij tijdens een treinrit of ik soms autist was. Dat was omdat ik mijn rugzak op de stoel naast me had gezet. De mijnheer in kwestie had ook gewoon kunnen vragen of hij daar kon zitten, en dan had ik mijn rugzak gewoon onder mijn stoel geschoven.

Het kan natuurlijk ook gebeuren dat ze het niet eens zijn met hoe de diagnose tot stand is gekomen. Of ze vinden dat het niet klopt, of dat hun omgeving dat vindt en hen zo beïnvloedt dat ze dit overnemen. Zelf heb ik heel wat verschillende diagnoses, waarvan er sommige eerder rancuneus zijn gesteld, en waar ik dus niet in mee ga. Van andere diagnoses vind ik dat ze weliswaar kloppen, maar gewoon een deeltje van autisme beschrijven, en dus evengoed geschrapt mogen worden. Het gebeurt ook dat ik vind dat een bepaalde dienst of hulpverlener niet goed geplaatst is om een bepaalde diagnose te stellen.

Een andere mogelijke verklaring kan zijn dat de mensen waarover sprake zich niet kunnen vinden in het beeld dat bestaat van autisme of mensen met autisme. Het zou kunnen dat ze zich bijvoorbeeld liever niet als autist zien als ze denken dat autisten alleen zijn zoals Rain Man of mensen met zeer beperkte zelfredzaamheid en een zeer ‘vreemde’ communicatiestijl. Misschien zien ze zich wel als ‘normaal’, en niet ‘anders’. Dan kan het zijn dat ze hun diagnose verwerpen, en dus op een andere manier door het leven willen gaan.

Het fascineert me wel dat jouw medestudenten die psychiater-in-spé zijn zich daaraan irriteren. Misschien zegt die irritatie ook wel iets over hen, en is het wel een indicatie dat mensen met autisme hen gewoon minder liggen. Dat ze dus toekomstige cliënten of patiënten met autisme beter aan hun collega’s overlaten. Dat zou volgens mij van een wijsheid getuigen die ik zowel hen als jou van ganser harte toewijs.