Leo, al een tijdje lezer van deze blog, kent in zijn omgeving een aantal mensen met autisme al van toen ze heel jong waren. ‘Ik ben er nu 78, en heb ze zien groeien en evolueren. Toen ze jong waren, konden ze amper spreken of iets duidelijk maken. Zodra er iets veranderde, was het ‘boel’. Dankzij nieuwe technieken en medicatie en veel mensen om hen heen, heb ik die jongens zien opbloeien. Ik vraag me soms af of ze nu nog autisme zou hebben. En aan wat je dat eigenlijk zou kunnen zien of te weten komen. Ik las onlangs in het huis-aan-huis-blad een advertentie van iemand die beweerde dat autisme te genezen was. Ken jij autisten die het niet langer zijn?’

Als dat mogelijk zou zijn, is de beste manier om het te weten te komen door het te vragen aan de betrokkene zelf. Tenzij je een zogenaamd ‘klinisch oog’ hebt, geschoold en ervaren in het (h)erkennen van autisme. Ik zou wel opletten hoe je dit formuleert. De vraag ‘hoe komt het dat je niet langer autistisch bent’ stellen aan iemand met autisme, is volgens mij echt niet gepast, en kan wel eens leiden tot verbale of andere agressie. Sommige autistische mensen zijn niet opgezet met de vraag hun autisme is genezen of ze eruit zijn gegroeid.

Ik zou hier wel ‘als dat mogelijk zou zijn’ willen benadrukken. ‘Niet langer autistisch zijn’ lijkt volgens mij niet mogelijk. Ook al bestaat er een lucratieve industrie die het tegendeel belooft. Het kan wel zijn dat iemand niet langer autistisch lijkt, of niet langer even (ingrijpend) autistisch beschouwd gedrag stelt. Bijvoorbeeld door te zijn gegroeid en ontwikkeld, of door zich te hebben bekwaamd in coping, compensatie, camouflage, maskering en dergelijke. Als je daaruit zou besluiten dat iemand niet langer niet autistisch is, kijk je volgens mij te autistisch naar autisme.

Het kan ook zijn dat iemand zich niet langer herkent in of associeert met autisme, en daar niets meer mee te maken wil hebben. Het is niet verplicht om met je autisme iets te doen, of jezelf autistisch te noemen.

Het kan ook zijn dat de persoon met autisme waarover je het hebt niet meer opvallend autistisch gedrag stelt omdat h/zij zich beter in zijn of haar vel voelt. Voor een stuk is wat autistisch gedrag wordt genoemd ook een teken van overspanning en stress door onbegrip of verwachtingen die niet ingelost kunnen worden. Voor een ander stuk is het een andere hersenwerking die door de plasticiteit van de hersenen weliswaar evolueert, maar evengoed in positieve als negatieve zin.

Als iemand bijvoorbeeld in een autismevriendelijker omgeving komt, beter zijn of haar grenzen heeft leren kennen (en begrip daarvoor krijgt), inzicht krijgt in wat autisme voor hem of haar betekent, en gewaardeerd wordt als mens, kan het best zijn dat zo iemand minder autistisch overkomt en positiever evolueert. Dat betekent uiteraard niet dat die persoon niet langer autistisch is. H/zij is op zo’n moment misschien wel meer tevreden met zichzelf en zijn/haar leven, en bij momenten misschien zelfs (autistisch) gelukkig.