‘Beroepshalve’, schrijft Dieter in een mail naar mijn blog, ‘ben ik als leerkracht al jaren geïnteresseerd in gedragsproblematieken zoals autismespectrumstoornissen en moeite met autoriteit. Ik kom op mijn zoektocht op het internet wel al eens voorbij op jouw goed onderbouwde en vooral eerlijke blog. Wie had kunnen denken dat ik jou nog een vraag zou stellen, en dan nog eentje die heel dicht bij mezelf komt. Sinds een tijdje zijn mijn vrouw en ik uiteen, en tot mijn verbazing zei ze me onlangs in een van de vele ruzies dat ik volgens haar een autist ben. Ik vind dat bijzonder vreemd, maar ik weet niet zo goed wat ik daar nu mee aan moet. Of moet ik het gewoon zien als een van haar vele sentimentele uitlatingen? Daarom had ik graag jouw mening hieromtrent.’

Wel, Dieter, in elk geval bedankt voor je lovende woorden en je vertrouwen om je vraag te stellen. Zeker omdat ik nergens minder ervaringen mee heb dan met fenomenen als echtscheiding of ex-partner. Ik heb wel enige ervaring met hysterische ex-vriendinnetjes, maar dat is niet te vergelijken. Toch is bijna iedereen in mijn omgeving wel al een, twee of drie keer gescheiden, dus vanop een afstand heb ik het wel al iets mogen meemaken.

Het is volgens mij logisch dat mensen na het beëindigen van een belangrijke relatie, van welke aard die ook is, op zoek gaan naar verklaringen. Zeker in het geval van een partnerrelatie is dat het geval. Dan vallen er woorden, zijn er wel eens heviger wrijvingen, conflicten en lopen de emoties hoog op. En dan valt er een of andere term. Autist, narcist, borderliner, lepidopterist, marcofilist, … kortom alle termen die vreemd klinken en niet helemaal duidelijk zijn.

Sommige mensen classificeren hun ex-partner op zo’n moment, al dan niet in het heetst van een woordenstrijd, binnen een psychiatrische categorie. Volgens mij kan dat nooit meer zijn dan een vermoeden, en zegt het vaak evenveel over wie de uitspraak doet als over wie het label toegewezen krijgt. Het kan natuurlijk best dat na een diagnostisch onderzoek blijkt dat wat uw ex vermoedt (of jou gewoon aansmeert) klopt, maar het tegendeel kan evengoed. Volgens mij is dat echter niet het belangrijkste op dit moment.

De meeste mensen lijken zo’n uitspraak vooral te doen op basis van wat ze over deze psychiatrische beelden hebben gelezen in de media of in boeken, veeleer dan vanuit ervaring, opleiding, vaardigheden of kennis. Of ze hebben wel wat kennis en ervaring met autisme en liefhebberen in autismediagnostiek. Vaak is het vooral een manier om aan te geven dat ze veel pijn en verdriet hebben en proberen ze een term of label te vinden om te verklaren waar het fout is gegaan. Als dat enigszins mogelijk is, zou ik daarop ingaan, en vragen wat ze met dat ‘autisme’ bedoelt. Je weet vast al wat over autisme, maar misschien bedoelt uw ex daar iets anders mee dan dat u denkt dat ze doet.

Natuurlijk kan het ook gebeuren dat een of beide partners in een conflict een psychiatrische classificatie zoeken om iets aan hun ex toe te schrijven waarvan zij vinden dat dit het ergste is dat je iemand kan toewensen. Sommige mensen vinden dat iemand een ‘autist’ noemen het ergst is wat je iemand kan aandoen. Anderen noemen hun ex een narcist, sociopaat of egoïst, omdat ze niets ergers kunnen bedenken. En bij nog anderen is zwartwerker, boer of socialist het ergst mogelijke dat er bestaat. In elk geval wordt het dan een manier om wraak te nemen, en imagoschade aan te brengen. Of om er beter uit te komen in de overeenkomst na de echtscheiding.

Voorts kan het ook zijn dat ze vinden dat de verantwoordelijkheid van de relatiebreuk vooral te wijten is aan de ander, en ze een persoonlijkheidsstoornis toeschrijven aan de ander. Je kan immers als leek moeilijk zo’n stoornis vaststellen bij een ander.

Als je het gevoel hebt dat je onterecht benoemd wordt als autistisch, zou ik daar dus in de eerste plaats met uw ex over praten. Om te weten te komen wat ze er precies mee bedoelt. Het kan ook helpen aan te kloppen voor een verkennend gesprek bij een autismecoach of therapeut waar u vertrouwen in heeft. Zelfs als u eventueel autistisch zou zijn, dan hoeft dat geen ramp te zijn. Het is volgens mij belangrijker hoe u er mee omgaat, dat u het niet noodzakelijk als een verwijt ziet, dat u er de positieve punten uit haalt, en open staat voor een evolutie met groei. Eerder dan in de valkuil te trappen op dat ‘verwijt een autist te zijn’ te antwoorden met een batterij andere termen die op uw ex afgevuurd worden.