Mijn behoefte is om toch even terug te gaan naar de plaats van herkomst van die labels: ze werden uitgevonden als diagnose, als de benaming van een stoornis. Je bent het niet, maar je hebt het wel… En het is niet normaal, een ziektelabel. Dat variaties in menselijk gedrag zich zouden lenen voor een dichotome benadering wel versus niet normaal is een discutabele opvatting.

Even goed kun je beargumenteren dat gedrag zich altijd ergens binnen een spectrum bevindt, dat er geen zwart of wit is, maar dat er vooral veel verschillende grijstinten zijn. En niet alleen in gedrag, ook in gevoel, emoties… Met de nog immer toenemende populariteit van de labels ontstaat ook het probleem dat mensen zichzelf een diagnose gaan toe-eigenen als een bijzondere kwaliteit.

Dan kleeft er nog een groot psychologisch probleem aan het labelen van mensen: als een deskundige vaststelt dat jij aan een stoornis lijdt word je beperkt in je autonomie: ook al ben je geen autist, het ‘feit’ dat je autisme als diagnose hebt gekregen zal je beperken. Je bent niet langer normaal, je hebt een vastgestelde handicap waar je maar mee hebt te dealen. Je moet een behandeling ondergaan, er zijn deskundigen nodig om je bij te staan, et cetera

Nog even mijn allergrootste bezwaar: we gaan er zo gemakkelijk vanuit dat het wel duidelijk is wat er wordt bedoeld als we iemand kwalificeren als ‘narcist’, maar dat is natuurlijk totale onzin. Iedereen heeft er zijn eigen beeld bij, het ontstaat door eigen ervaringen, dat beeld, en het is nooit gemiddeld.

Ik ken een psycholoog die ook dat label kreeg en er nu een boek over schrijft. Zijn conclusie, in mijn woorden: het autismespectrum bestaat niet, het spectrum heet ‘mens-zijn’.

Bram Bakker, auteur (en voormalig psychiater), in het artikel ‘Narcist, Autist, Hoogsensitief: is het labelen van mensen een plaag of een zegen?’ op de website van de Nederlandse omroep BNN/VARA