Een vraag die regelmatig terugkomt in mijn mailbox, is die naar uitleg over bepaalde termen, vooral concrete voorbeelden van de betekenis van die termen, en de beleving ervan door autistische mensen.

Een van die termen is ‘autistische logica’. Meestal wordt die term gebruikt om bepaalde misverstanden of als ongepast beschouwd gedrag of verkeerde houding te verklaren. Af en toe komt de term ook voor in de media als er gesproken wordt over autistische mensen die bepaalde ‘saaie’ opdrachten kunnen uitvoeren, ‘dankzij hun autistische logica’.

Het eerste wat ik de vraagsteller probeer duidelijk te maken is dat het lastig is om te spreken van ‘de autistische logica’ als iets dat voor alle autistische mensen in dezelfde mate geldt. Autistische mensen zijn immers net zo divers als alle andere mensen, net zoals hun pogingen om het zo goed mogelijk te doen in een situatie, en ik vind het zelf vanzelfsprekend dat mijn manier van autistisch denken en logica niet helemaal gelijklopend is als die van anderen.

Ik kan hoogstens proberen vanuit mijn eigen autismebeleving en wat ik heb gelezen van mensen die slimmer zijn dan ik en die veel onderzoek naar autisme hebben gedaan een synthese te maken van wat ik denk te weten over autistische logica (of andere begrippen waarnaar gevraagd wordt).

Autistische logica verwijst volgens mij naar de manier van redeneren die vaak wordt gebruikt door mensen met autisme. Het gaat volgens mij om een sterker geformaliseerde manier van denken, waarbij logica en structuur centraal staan. Autistische logica kan leiden tot een sterk vermogen om te analyseren en te systematiseren, maar kan ook leiden tot meer moeite in het begrijpen van sociale nuances en complexe sociale etiquette.

Bij autistische logica gaat het volgens mij onder andere om het gebruik van rigide en gestructureerde denkpatronen. Aks autistische persoon heb ik vaak een sterke voorkeur voor orde, overzicht en structuur, wat zich uit in autistische denkpatronen. Autistische logica is ook onder andere gericht op het vinden van consistentie en logische verbanden tussen verschillende concepten en ideeën.

Een ander kenmerk van autistische logica is volgens mij dat het eerder gericht is op details en feiten, in plaats van op bredere concepten, sociale constructen en abstracties. Als autistisch persoon heb ik eerder een goed geheugen en sterke aandacht voor details waardoor ik eerder uitblink in het onthouden van specifieke feiten en data dan in snel een overzicht vinden in een situatie.

Volgens mij uit autistische logica zich dus bijvoorbeeld in kwaliteiten als letterlijke interpretatie, detailgericht denken, analytisch denken, sociale regels minder vanzelfsprekend vinden, volledigheid nastreven in verzamelingen en geneigd zijn om op loyale wijze in definities te denken.

Hoewel autistische logica in bepaalde situaties als een sterkte beschouwd kan worden, leidt het volgens mij toch vooral tot moeilijkheden in het begrijpen van en omgaan met sociale, relationele en emotionele nuances. Als autist merk ik dagelijks dat ik moeite heb de interpretatie van non-verbale communicatie en met het begrijpen van sociale regels en relatieve conventies.

Tot een goed begrip komen van autistische logica is volgens mij niet zo eenvoudig, zeker niet voor niet-autistische mensen die slechts van veraf betrokken zijn bij het leven van autistische mensen. Het vraagt veel begrip en bereidheid tot inclusief denken. In bepaalde situaties, en als aan bepaalde randvoorwaarden (redelijke aanpassingen) is voldaan, kunnen sommige autistisch mensen met hun autistische logica een waardevol bieden zijn bij het oplossen van complexe problemen en bij het creëren van innovatieve oplossingen. Het moeilijke aan begrip van autistische logica is dat het zowel een waardevolle bijdrage kan leveren (binnen wetenschap, creatieve en artistieke beroepen en sociale ambachten), maar dat ook moet erkend worden dat autistische logica vaak moeilijk verenigbaar is met de vele andere logica’s en manieren van denken.

Kortom, autistische logica verwijst naar de gestructureerde manier van denken die vaak wordt gebruikt door mensen met autisme. Het gaat om het vinden van consistentie en logische verbanden tussen verschillende concepten en ideeën, en om een sterke aandacht voor details en feiten. Autistische logica kan leiden tot uitdagingen in het begrijpen van sociale nuances en complexiteit, maar kan ook een waardevol instrument zijn bij het oplossen van complexe problemen. Het is belangrijk om te erkennen dat autistische logica zowel een waardevolle bijdrage kan leveren als een belangrijke beperking kan zijn, en dat er gestreefd moet worden naar inclusie en begrip voor diverse logica’s en manieren van denken.