Wat mij betreft zijn er geen taboes als het aankomt op vragen beantwoorden. Telkens ik ga spreken over mijn autismebeleving voor een publiek dat niet zoveel verschillende autistische mensen kent, krijg ik wel eens vragen die ik niet meteen verwacht. Toch probeer ik die met de nodige nuance te beantwoorden vanuit mijn ervaringen als burger die alleen betrokken is bij politiek door te stemmen en als vast panellid bij organisaties en universiteiten die politieke opiniepeilingen afnemen.

Zo vraagt Theo, student politieke – en sociale wetenschappen aan de Katholieke Universiteit Leuven me via mail of ik het mogelijk acht dat er ooit een autistische premier komt. Eerder dit jaar vroeg de Nederlandse Selien, studente politicologie in Amsterdam, me ook al een soortgelijke vraag. Ik heb ze beantwoord, en kreeg van beiden de reactie dat ze nooit gedacht hadden dat ik zo’n vraag zou beantwoorden, maar dat ze blij verrast zijn over de kwaliteit van het antwoord. ‘Excuus dat wij een verkeerd beeld hadden van een autist, maar wij dachten dat u dit helemaal niet zou kunnen beantwoorden. Tenzij u een autismedeskundige bent, dan dubbel excuus omdat wij u voor een autist hadden genomen’. Ik vond die reactie zo frappant dat ik vond dat ik ze op mijn blog moest plaatsen.

In de eerste plaats zou je je kunnen afvragen of aan autistische volwassene of oudere persoon politicus zou kunnen worden of de functie van premier of minister-president van een land zou kunnen ambiëren. Als je vertrekt van het principe dat geen enkele functie in de samenleving voor een autistische persoon, met de juiste bekwaamheid, onmogelijk is, zie ik niet in waarom het niet zou kunnen.

Een autist als premier of minister-president, waarom niet? Dat is dus mijn eerste reactie. Die reactie is alvast niet gestoeld op de vaststelling dat er heel wat politici tot zelfs presidenten, van verschillende landen, op de lijsten van beroemde postuum gediagnosticeerde personen staan. Ook de opmerking Of autistische mensen daar te eerlijk, te betrouwbaar of teveel techneut voor zijn zijn, laat ik hier even in het midden, daar heb ik al eens eerder over geschreven op deze blog.

Maar hoe zo’n autistische premie het zou doen, dat vind ik moeilijk om te voorspellen. Dat hangt volgens mij af van verschillende factoren, waaronder de populariteit van zijn of haar beleid, zijn of haar persoonlijkheid en communicatiestijl, zijn of haar lichaamshouding en uitstraling en hoe hij of zij wordt voorgesteld of onthaald door de media en publieke opinie.

Het zou zeker geen eenvoudige opdracht worden omdat autisme een invloed heeft op de manier waarop hij/zij zou communiceren en overzicht vindt in verborgen agenda’s en bepaalde onrechtvaardige ideeën waarvoor sommige politici bekend staan. De kans is groter dat een autistische politicus iets zegt wat kwaad bloed zet, of dat bepaalde mensen op het idee zou kunnen brengen hem of haar stokken in de wielen te steken, tot zelfs om te brengen.

Ook kwaliteiten als strategisch spreken en schrijven, zichzelf in de schaduw van een partij en andere organisaties op de achtergrond stellen, en omgaan met druk langs verschillende kanten lijken mij uitdagingen waar autistische mensen niet meteen voor in de wieg gelegd zijn.

Aan de andere kant hebben veel autistische personen ook de juiste vaardigheden en eigenschappen om politicus te zijn, zoals zich inwerken in bepaalde onderwerpen, zich concentreren op specifieke taken, een goed geheugen voor bepaalde kennis en een scherm oog voor details. Er zijn niet zo gek veel voorbeelden van politici zonder autisme die daar in uitblinken.

Ik zie het dus niet per definitie onmogelijk dat een autistische politicus of politica het land leidt, en er zijn wellicht al autistische politici geweest, maar het vergt wel heel wat energie, en de juiste omgeving.

Om verkozen te geraken, zou een autistische politius/politica om te beginnen immers een specifieke democratie, praktijk, streek, gemeente, provincie of land moeten kiezen die bij zijn of haar stijl past. Het zou iemand moeten zijn die de streek waar h/zij zich verkiesbaar stelt door en door kent, en in zekere zin al bekend is als betrouwbaar, degelijk en wat vreemd soms maar absoluut vakbekwaam.

Goed kunnen overbrengen van de passende dosis eerlijkheid en integriteit, diepgaande kennis van belangrijke kwesties waar andere politici de mist ingaan, een sterke werkethiek om de belangen van kiezers te dienen, onconventionele oplossingen bedenken om uit impasses te geraken, en sociale signalen nemen voor wat ze zijn, zouden volgens mij de doorslag kunnen geven om een zitje in een politiek orgaan te veroveren.

Ook een autistische premier zie ik, in bepaalde landen, niet als iets onmogelijk of ondenkbaar. Zeker als een autistische premier zich richt op kwesties die belangrijk zijn voor de burgers en effectief communiceert over zijn of haar beleid, kan de publieke steun voor zijn of haar premierschap toenemen. Aan de andere kant, als hun communicatiestijl en voorkomen in de media te formeel of minder expressief is, kan dit leiden tot minder steun onder sommige burgers. Het is ook mogelijk dat sommige burgers negatieve attitudes hebben ten opzichte van autisme en daarom minder geneigd zijn om een autistische premier te steunen.

Tot slot zou ik eraan toe willen voegen dat er beslist al autistische politici functioneren op dit moment, in elke democratie op aarde, in verschillende functies, zonder dat naar buiten te brengen. Hoeveel er van hen ook premier of eerste politicus/a zijn in hun land, is moeilijk te zeggen. Ik denk dat veel afhangt van alle andere eigenschappen die ze hebben, hoe hun relatie is met de publieke opinie, en hoe groot hun vermogen is om goed te reageren en het welzijn van de burgers te doen toenemen. Dat blijft altijd een beetje onvoorspelbaar, net zoals alle andere essentiële onderdelen van het samenleven in de maatschappij.