Het was een vraag die ik niet zag aankomen.  Dat overkomt me nog wel. Zeker in situaties waarin ik geen vragen verwacht, of niet verwacht dat iemand me aanspreekt. ‘Ben je klaar voor kerstavond?’. Het duurde even voor de vraag tot me doordrong. Ik wilde al antwoorden. Gelukkig merkte ik, net op tijd, dat de vraag niet voor mij bedoeld was, maar voor één van de dertig andere wachtenden in de Keurslagerij.

Diezelfde vraag kwam ik, toevallig of niet, ook online tegen op een Facebook-groep. De aanwezigen daar bleken er helemaal niet klaar voor. ‘Ik ben nog niet eens klaar voor vandaag’, schreef een ervan, ‘laat staan voor het traditionele vreten en roepen op kerstavond’. In de slagerij bleek het er iets beschaafder aan toe te gaan.

Rond mij ontspon er zich een eerder klagerig gesprek over alles wat in de periode tussen Kerstmis en Nieuwjaar kan irriteren of fout lopen. Over hoe graag men wou dat het al voorbij was. Over hoeveel werk en geld en inspanningen het allemaal kostte, en hoe moeilijk de tijden wel niet waren. Niet het minst kwam ook voorbij hoe weinig dankbaarheid van genodigden daarvoor terugkwam. Parels voor de zwijnen dus.

Voor mij zijn alle feestdagen, inclusief mijn verjaardag, een moeilijke tijd. Ook Kerstmis en de overgang van oud naar nieuw. Dat betekent niet dat ik helemaal niet van deze periode hou. De versiering, de lichtjes, de maaltijd, de sfeer … ik vind het allemaal prachtig. Waar ik minder mee weg kan, zijn de verwachtingen, de feestetiquette, de pakjesstrijd, en de verzuurde reacties van sommige mensen. De waan van het moment dus. Ik ben dus helemaal geen Grinch, die mensen hun kerstplezier niet gunt. Hoewel bepaald gedrag, zoals ongebreideld vuurwerk afsteken en het commercieel gemelk, mij wel eens op de proef stelt. Op zulke momenten wenste ik heimelijk dat ik ergens op een plaats op aarde was waar ik twee weken ‘buiten de tijd’ kon stappen, en de rest van de wereld hun ding zou kunnen laten doen.  Al vrees ik dat ook daar wel iets aan de hand zou zijn.

Telkens deze periode eraan komt, krijg ik bovendien traditioneel een flinke dip. Jaren geleden was dat zo ingrijpend dat het toen benoemd werd als een klinische depressie. Dankzij goede psychotherapie en antidepressiva overleef ik nu zowel putje zomer als putje winter zonder veel psychische kleerscheuren. Wat niet betekent dat de depressie er nog steeds is. Zoiets gaat immers nooit echt weg.

’s Winters krijg ik daarnaast nog een vreemd nostalgisch verlangen naar zwoele zomeravonden, waarop ik, struinend in het zeewater, gezwind ‘jingle bells’, ‘winter wonderland’ en ‘in summer’ neuriede. Ook al zing ik dat laatste liedje, uit de film ‘Frozen’, ook wel eens op een herfstige, winterse of lentedag.  Onlangs las ik dat Frozen een film is waarin sommige mensen ook autisme in terugvinden, bijvoorbeeld in de figuur van Elsa. Zelf ben ik daar lang niet zo zeker van, al gun ik ieder zijn/haar idee daarover.

Intussen probeer ik deze periode zo goed als mogelijk te overleven, met de nodige tijd om op adem te komen. Net zoals de vorige jaren doen mijn liefste en ik dat door planmatig en voorbereid te werk te gaan, en vooral energiebewust te leven. Onze kerstkaartjes zijn verstuurd. De mensen om ons heen weten dat we beperkt zijn in tijd en aandacht, en dat (sociale) druk uitoefenen  alleen een tegenovergesteld effect heeft. Wie dat niet verstaat, en over comfortzones verlaten of egoïsme spreekt, heeft het helaas niet begrepen, en hoeft ons niet te verwachten. Verder is deze periode vooral een moment van contemplatie als warmhartige antropoloog op een figuurlijk bevroren planeet. Die intussen op hapjes en drankjes overleeft. Zolang die er zijn, lijkt er leven, maar wat voor leven.