Anne-Sophie, al enige tijd abonnee op deze blog die nu en dan een gift doneert, heeft het ontzettend druk. Ze studeert, ze werkt, ze zorgt, ze doet vrijwilligerswerk, ze wil graag af en toe een concertje meepikken, ze is ook praeses bij een studentenclub en in de running voor Miss Universiteit, ze is cat-sitter, schrijft voor het studentenblad en ze is presentatrice bij de universiteitsradio. Dan gebeurt het wel eens dat ze iets vergeet. Zo kreeg ik onlangs een mailtje.

‘Ja, hier Anne-Sophie, Sam. Ik moest gisteren dringend een paper over recente thema’s in de autismewereld schrijven voor het vak actuele orthopedagogische problematieken. En dat ben ik dus helemaal vergeten. Ik zat daarnet te denken wat ik zou kunnen schrijven, maar ik vond geen enkel onderwerp. Zou jij zo lief willen zijn om voor mij een aanzet te geven. Het liefst in 1200 woorden. Ik moet er nu gauw vandoor. Doei !’

Met alle plezier zou ik voor jou die paper willen schrijven, maar ik ben er zeker van dat je dat beslist veel beter kan. Bovendien moet je zo’n paper vast ook nog motiveren, toelichten en enigszins verdedigen. Als je me vraagt wat je zou kunnen schrijven in je paper over mensen met autisme, wil ik wel enige thema’s geven die zomaar in me opkomen. Er zijn er natuurlijk nog duizend-en-een andere. Ik heb me moeten inhouden want de inspiratie bleef maar opborrelen.

Om te beginnen zou ik mij, in jouw plaats dan natuurlijk, afvragen hoe je een gesprek begint als er een autistische persoon voor je zit. Beschrijf die persoon eens, beschrijf de ruimte, en vraag jezelf af of je daar zou blijven of eerder elders zou naartoe gaan om tot een goed contact te komen. Wat zou volgens jou het belangrijkste aan hem of haar zijn dat het contact bepaalt: het autisme, de zintuiglijke ervaringen, zijn of haar uitzicht, de persoonlijkheid, de afkomst, de intelligentie, … Wat beïnvloedt volgens jou enerzijds hoe jij iemands autisme bekijkt en anderzijds hoe de autistische persoon die voor je zit (of hangt of ligt) zijn of haar autisme beleeft?

Je zou daarnaast ook kunnen beginnen met een aantal mythes rond autisme die volgens jou ontzenuwd zouden moeten worden. Zijn autistische mensen volgens jou in staat om echte sociale omgang te hebben, echt sociaal contact te maken? Zijn ze in staat over te brengen wat ze beleven, nodig hebben, voelen en verlangen? In welke mate zijn ze in staat emoties te voelen, en maken ze onderscheid in die emoties, en hoe? Denk je dat autisten in staat zijn te werken en hoe zie je werk voor autistische mensen dan precies? En na hun werk, hebben ze dan interesses, activiteiten, hobby’s of sluiten ze zich op in hun kamertje waar ze ontploffen?

Misschien denk je dat mensen met autisme geboren zijn met een bepaalde set van vaardigheden en niet veranderen of ontwikkelen, of misschien denk dat je iedereen kan veranderen, als ze maar hun best doen? Zijn autistische mensen in staat om in een ‘normale samenleving’ te functioneren, volgens jou, of kan dat volgens jou wel, als iedereen, inclusief die autisten, zich maar een beetje aanpassen aan elkaar? Maar misschien vind je dat allemaal merkwaardige vragen, en zie je alleen kinderen met autisme, al dan niet misvormd door een of ander vaccin? Allemaal mythes en stellingen die je jezelf zou kunnen voorleggen en beschrijven wat je zelf vind, maar ook wat wetenschappelijke bronnen erover weten te zeggen.

Verder zou je een samenvatting kunnen geven van hoe autistische mensen, elk vanuit hun eigenheid en verschillende ontwikkeling, graag zouden hebben dat anderen met hen omgaan, eens ze afstand hebben genomen van deze mythes. Daarbij mag je natuurlijk niet vergeten het unieke karakter van elke autistische persoon, en elke nieuwe situatie waarin ze zich bevinden, te onderlijnen, en het risico van al eerder gebruikte oplossingen overnemen.

Je zou kunnen verder gaan met het belang van zowel werk, onderwijs als begrip in sociale relaties voor autistische mensen. Je zou kunnen schrijven over de uitdagingen die zowel autistische mensen als de mensen die met hen werk ervaren op vlak van werk en hoe ermee om te gaan. Het zou positief zijn mocht je de de link leggen tussen hoe autistische mensen onderwezen worden, welke invloed dit heeft op hun toekomstige werkbeleving en hun sociale ontwikkeling op vlak van intimiteit en geluksbeleving.

Naast mogelijke oplossingen om stress te verminderen, zou ik ook aandacht besteden aan wat geluk kan betekenen voor autistische mensen.

Zo zou je bijvoorbeeld kunnen schrijven over hoe leven met autisme zowel uitdagingen als positieve aspecten met zich kan meebrengen, hoe sociale steun en acceptatie welzijn van autisten kan verbeteren, welke positieve of minder positieve rol therapieën hebben in de geluksbeleving. Je zou kunnen illustreren met voorbeelden uit je ervaringen hoe autistische mensen hun interesses kunnen gebruiken om een gevoel van doel en betekenis te vinden in hun leven. Je zou het belang van zelfacceptatie en zelfcompassie in hun geluksbeleving maar de rol van betrokkenheid van ouders en familiaal begrip kunnen onderlijnen. Je zou kunnen reflecteren over hoe technologische innovatie en bepaalde trends in autismeonderzoek kunnen bijdragen (of mogelijks een risico betekenen) voor betere begeleiding en begrip. En tot slot zou je inzicht kunnen geven in een aantal praktische tips en copingtechnieken om in hun dagelijks leven diepgang op vlak van intimiteitsbeleving en intellectuele ontwikkeling te vinden, doorspekt uiteraard met anekdotes, verhalen en reflecties van autistische mensen over hoe zij zelf geluk en welzijn ervaren.

Tot slot zou ik je aanraden de unieke ervaringen van autistische personen en hun omgeving te benadrukken, en op te roepen om hen vooral zoveel mogelijk, ondanks de vele drempels in communicatie die er soms zijn, te betrekken in de manier hoe je met hen omgaat. Ik zou afsluiten met een oproep om de klemtoon te leggen op inleven, luisteren en actief geïnteresseerd blijven om te komen tot een blijvende zoektocht naar een goede communicatie en voeling met de veranderende dynamiek in het contact met autistische mensen, welke ontwikkeling ze ook hebben. Oh ja, het zou lief zijn mocht je mijn blog ergens in je paper vermelden en mij bedanken om deze inspiratie.