Het is onvermijdelijk dat er iets nieuws gebeurt. Iets dat we voor het eerst op die manier doen. Ik heb ’s morgens zelfs vaak het gevoel dat ik alles voor het eerst doe. Of minstens op een net iets andere manier, in net iets andere omstandigheden. De ene dag heb ik het meer dan de andere, maar vaak moet ik alles eerst op een rijtje zetten vooraleer ik kan beginnen aan mijn dag. Mezelf maar ook wat er verwacht wordt weer in elkaar knutselen. Het kan dus wel even duren vooraleer ik er sta. Op een nuchtere maag een Ikea-bouwdoos in elkaar steken als extreem onhandige mens doe je ook niet zomaar.

Soms heb ik zelfs de indruk dat alles voortdurend nieuw is, en voorbereiding veeleer verloren energie. Voorbereiding is volgens mij wel waardevol in de zin dat het kansen op succes in nieuwe ervaringen kan vergroten, maar het is niet iets waar ik mij aan vastklamp, of dat toch zoveel mogelijk probeer niet te doen. Zo heb ik weliswaar een planning maar, hoe raar dat voor sommigen ook klinkt, die is eerder bedoeld als zekerheid en om voorbereid te zijn dan om strikt op te volgen.

De meeste mensen die ik ken, ervaren herkenning, verwachting, verrassing, onzekerheid en ziens zelfs een mogelijkheid tot groei of verbetering in de confrontatie met iets nieuws. Mijn belangrijkste gevoel is een tegenwerkende kracht, alsof een hevige wind mij weerhoudt om in actie te komen. Telkens wanneer ik met iets nieuws, of een nieuwe kans wordt geconfronteerd, is er, bij wijze van spreken, een kracht die ‘nee’ roept. Ik heb, door vorming, training en herhaling, geleerd daartegen zo sterk mogelijk ‘ja’ te roepen. Ja, ik wil het een kans geven.

De ene dag heb ik al meer last van die ‘autistische nee’, de neiging om intern tegenstand te voelen tegen veranderingen en overgangen maken. Het gebeurt niet zo vaak dat ik pertinent weiger iets nieuws te proberen, maar als het te vanzelfsprekend wordt gezien, of er is te weinig informatie en zekerheid, dan wint de ‘autistische nee’ het volledig. Dat kan er soms toe leiden dat ik zonder het zelf goed te kunnen verantwoorden niet kan ingaan op uitnodigingen, afspraken of initiatieven.

Op momenten dat mijn autistische nee het haalt, lijkt het voor sommige mensen dat ik moeite heb met het begrijpen van het perspectief en de bedoelingen van andere betrokkenen, zeker als die daar schade of gezichtsverlies door lijden. Hoe vreemd dat ook mag lijken, op zo’n moment ben ik daar meer mee bezig dan sommige mensen zich bewust zijn. Ik ervaar vaak dat mensen zich dan niet zo goed bewust zijn dat ik mij wel degelijk bewust ben van mijn verantwoordelijkheid en die net niet probeer te ontlopen door ergens niet te zijn of iets niet te doen.

Het zijn overigens vaak mensen die ook met een dergelijke ‘nee’ geconfronteerd worden bij zichzelf. Het zijn zeker niet alleen autistische mensen die geconfronteerd worden met fysieke en psychologische weerstand tegenover veranderingen en nieuwe sensaties. Alleen wordt dit bij hen net iets minder geproblematiseerd, of soms zelfs geapprecieerd als standvastigheid of zelfs principes hebben of behoudsgezind in het leven staan.

Dat ik training en oefening heb genoten, onder andere op vlak van sociale vaardigheden, om onder andere met die ‘autistische nee’ om te gaan, maakt het er soms niet gemakkelijker op. Eerst en vooral omdat de innerlijke strijd er heviger door wordt, en mij meer vermoeider maakt. Daarnaast heb ik me door die nadruk op ‘ja zeggen tegen nieuwe initiatieven en kansen’ over mijn grenzen gejaagd en er nadien de emotionele en vaak ook lichamelijk prijs voor betaald. Hoewel het positief is nieuwe dingen te proberen, en ‘ja te zeggen’, ben ik er dus genuanceerder naar beginnen kijken. Ik wil namelijk niet langer een doodvermoeid autistisch mens zijn, zoals er helaas al te veel rondlopen.