De vragen die mij bereiken via deze blog of via sociale media zijn zeer verschillend en uiteenlopend. De ene keer vraagt iemand iets heel persoonlijk, de andere keer iets heel algemeen, soms zelfs iets wat niet zoveel te maken heeft met autisme. Zo kan het ook dat een lezer of geïnteresseerde een vraag stelt over een autismebegrip, en gaat een andere vraag over een of andere theorie, en of ik me daar ook in kan vinden.

Dat is natuurlijk prima, ik probeer even authentiek als eerlijk te antwoorden. Ook over het verschil over die twee begrippen komt af en toe een vraag. Over wat het verschil is tussen beiden, even vaak genoemd maar zelden duidelijk gescheiden, en of ik dit kan uitleggen aan de hand van het outen van de autismediagnose in een sollicitatiegesprek. Zo vraagt Josh, een lezer van deze blog, of het authentiek en/of eerlijk is om je diagnose te vermelden of eerder andersom, wat het tegenovergestelde daarvan ook mag zijn. ‘En is het slim of eerder dom om dat te doen?’, voegt hij eraan toe. Hoewel dat dan wel weer een andere vraag is.

Ik vind het niet gemakkelijk om het onderscheid tussen authentiek en eerlijk duidelijk te maken. Het zijn niet alleen vergelijkbare maar verschillende concepten, maar ze zijn ook vatbaar voor veel verschillende interpretaties. Authentiek zijn wordt vaak uitgelegd dat je je gedraagt zonder je aan te passen aan de verwachtingen van anderen. Eerlijkheid betekent daarentegen dat je niet liegt of iets verbergt in een situatie waarin je een fout gemaakt hebt, of waarin er een bepaalde waarheid moet verteld worden.

Als ik in een sollicitatiegesprek zou gevraagd worden, naar mijn sterke en zwakke punten, is een authentiek antwoord in mijn geval zijn : “Ik ben goed in het oplossen van complexe problemen, maar soms vind ik het moeilijk om die in de verwachte tijd op te lossen”. Als ik een eerlijk antwoord zou willen geven op die vraag, zou ik moeten zeggen dat dit antwoord afhangt van veel verschillende factoren die eigen zijn aan de functie waarvoor ik solliciteer, de collega’s waarmee ik werk, de werkomgeving en mijn toestand op dat moment. Wat deze vraag betreft, zou ik, vanuit mijn absoluut denkend brein, dus kiezen om authentiek te antwoorden, eerder dan om eerlijk te zijn. Een goede sollicitant zou wellicht geen van beiden doen, maar zichzelf zo voorstellen dat h/zij zowel authentiek als eerlijk overkomt maar geen van beiden echt is.

Wat betreft je vraag naar het delen van je autismediagnose tijdens een sollicitatiegesprek, en eigenlijk tijdens elk gesprek, is het basisprincipe dat je autismediagnose tot je privé-sfeer (tot je medisch/psychologisch dossier) behoort en dat je het niet verplicht bent om aan iemand, en al zeker niet aan je (toekomstige) werkgever, mee te delen. Op de (onlangs volledig vernieuwde) informatieve autismewebsite Participate lees je hier meer over op hun pagina ‘Solliciteren, zeggen of niet?’.

Als ik ervoor zou kiezen mijn autismediagnose te vertellen in een sollicitatiegesprek, zou je dit als authentiek kunnen beschouwen. Ik heb immers een formele autismediagnose, ik zal mij op de werkvloer op een of ander moment wellicht autistisch gedragen en ik zal ook op een of ander moment in mijn loopbaan om redelijke aanpassingen vragen. Als ik tijdens het sollicitatiegesprek al vertel dat ik een autismediagnose heb, of autistisch ben, dan zeg ik iets over wie ik ben en hoe ik functioneer. Ik toon me dus bereid om mezelf te laten zien en om transparant te zijn over wie ik ben. Dat kan een werkgever de indruk geven dat ik ook op andere vlakken loyaal en open zal zijn. Als ik met iets zit dat delicaat ligt, waar andere werknemers voor zouden terugschrikken om het hun werkgever te vertellen, zal ik het laten weten.

Toch is het maar de vraag of je autismediagnose vertellen in een sollicitatiegesprek eerlijk is. Dat hangt volgens mij af van de omschrijving van de functie waar ik voor solliciteer, de sollicitatieomgeving, de waarden en normen van de organisatie of het bedrijf of de overheid, en degene die voor mij zit tijdens het sollicitatiegesprek.

Als autisme relevant zou zijn voor de functie waar ik voor solliciteert en ik verwacht dat mijn autistisch zijn van invloed zal zijn op hoe ik mijn werk zal uitvoeren, kan mijn autismediagnose delen als eerlijk worden beschouwd. Dat zou zo kunnen zijn in een situatie waarin ik solliciteer voor werk waarin mijn autistisch brein een voordeel zou kunnen betekenen, omdat het gaat om taken die voor het uitvoeren ervan een autistische logica vergen. Of als ik bijvoorbeeld solliciteer bij een organisatie, waar ik graag zou werken maar waar ik toch graag een aangepaste werkplek of een aangepast werkregime mis om goed te functioneren. In dat laatste geval zal ik mijn autismediagnose best meedelen als ik geloof dat de organisatie of het bedrijf zullen meegaan in mijn vraag naar aanpassingen.

In alle andere situaties zou ik het principe huldigen dat stelt dat mijn autismediagnose tot mijn privé-sfeer, en meer specifiek tot het medisch dossier in mijn privé-sfeer, behoort, en dat niemand, tenzij degenen waarmee ik een lange termijn werk – of leefrelatie mee zal hebben, daar zaken mee heeft. De uitzondering daarop is wanneer de werkgever het vraagt, alleen als het relevant is voor mijn werk of om te voldoen aan wettelijke verplichtingen, en alleen dan, want als een werkgever het in andere gevallen vraagt, kan het als discriminatie beschouwd worden.

Mocht ik als autistische sollicitant zonder reden mijn autismediagnose meedelen, zou dat kunnen beschouwd worden als twijfel of ik wel in aanmerking kom voor de functie, en op hetzelfde niveau komen als me negatief uitlaten over vorige bedrijven of organisaties, teveel praten over eigen prestaties zonder te erkennen zonder anderen mij hebben geholpen, onnodige of overmatige informatie over hobby’s of interesses delen, veel of te gedetailleerde vragen over verloning of voordelen die niet meteen met de taak hebben te maken, en praten over geld – of familiale problemen. Het zou ook als zelfstigma of zelfbeschadiging beschouwd kunnen worden. De meeste werkgevers zouden zich kunnen afvragen wat ik als sollicitant daarmee bedoel, of mij voor gek verklaren dat ik, die er volgens hem of haar niet autistisch uit zie, mezelf autistisch beschouw. Het zou zelfs kunnen dat de werkgever boos wordt omdat ik zijn of haar tijd verdoe met ‘zulke onnozelheden’.

Tot slot, over je vraag of je autismediagnose vermelden als dom of slim beschouwd wordt, denk ik dat het als dom beschouwd kan worden als je je autismediagnose deelt als het duidelijk is als je taakomschrijving niet aansluit bij je autisme en de organisatie of het bedrijf niet bekend staat als happig om aanpassingen toe te laten of mee te denken op vlak van diversiteit. Toch is het minder dom dan bijvoorbeeld te laat te komen, slecht gekleed zijn, onvoorbereid zijn of onbeleefd zijn, In die laatste gevallen blijft een sollicitatiegesprek veeleer een formaliteit om te voldoen aan sollicitatieverplichtingen opgelegd door een of andere overheid.