Tien tips om als autismecoach autistische cliënten te versterken … autisme en hulpverlening

Foto van het NEOM op Unsplash

Marie heeft al een tijdje in het hartje van Nederland een praktijk als oplossingsgerichte autismecoach, binnenkort neuro-affirmatief georiënteerd.

Ze vraagt zich af, vanuit haar praktijk als autismecoach, wat er volgens mij, als ervaringswerker autisme, zou kunnen helpen om autistische personen psychosociale ondersteuning aan te bieden die hen versterkt. ‘Wat zijn volgens jou tips om autistische cliënten, onder andere via psychosociale ondersteuning die ik aanbied maar ook eventueel door andere diensten, te versterkten als autistische mens? Met jouw kennis en ervaring als autistische ervaringsdeskundige denk ik dat je daar zeker heel wat zinnige ideeën over hebt!’

Vanzelfsprekend kan ik alleen maar tips geven vanuit mijn ervaring, kennis en individuele situatie als autistische ervaringswerker en cliënt. Ik vind het een hele eer dat je mij dit vraagt, en wil daar graag op antwoorden. Ik hoef je wellicht niet meer te vertellen dat die vraag bij elke andere autistische persoon een heel ander verhaal zou losmaken, en je dan wellicht heel andere maar even zinnige tips zou oogsten.

  • Erken de meervoudige betekenissen van autisme: beschouw autisme niet alleen als een (psychiatrische) diagnose maar ook als sociocultureel gegeven, en deel van de neurodiversiteit. Erken zowel de beperkingen en uitdagingen van autistische mensen, de voor hen unieke ervaring en beleving daarvan, als de unieke denkwijze en perspectieven die zowel sterktes als last met zich meebrengen.
  • Benader autistische personen individueel: elk individu met autisme is uniek, heeft een unieke autismediagnose maar ook unieke autismebeleving, met unieke uitdagingen die een unieke ondersteuningsmix vragen. Elke autistische persoon die zich aanbiedt is een uitdaging om opnieuw mee te denken vanuit wat die persoon al geprobeerd heeft, en wat al vruchten afwerpt. Wat werkt bij andere autistische mensen is geenszins een garantie, en zal niet noodzakelijk (of zelfs helemaal niet) werken bij deze autistische persoon.
  • Werk mee aan de betrokkenheid van de samenleving en omgeving: Elke autistische persoon vindt het, in wisselende mate, belangrijk zich geaccepteerd en begrepen te voelen. Als coach kan je een rol spelen in het bevorderen van een inclusieve gemeenschap en omgeving waarin autistische mensen zich welkom en gewaardeerd voelen. Dit kan onder andere door in de omgeving en (lokale) gemeenschap bij te dragen tot bewustwording van autisme als een deel van de diversiteit.
  • Werk mee aan autismebewustwording van het hele netwerk van autistische mensen: Als een autistische persoon die bij jou gecoacht wordt dat verlangt, kan je helpen met autisme uitleggen aan professionals, leraren, en familieleden in diens netwerk. Of je kan zicht krijgen op mensen die volgens jou beter kunnen dan jij. Je kan daarnaast ook helpen om de eerstelijnshulpverlening (huisartsen, paramedische beroepen, …) in jouw omgeving bewuster te maken van het autistisch denken en de behoeften van autistische mensen beter te begrijpen en doelgerichter te ondersteunen.
  • Versterk autistische mensen in hun zelfadvocatuur: Moedig autistische mensen die gebruik maken van jouw diensten aan om voor zichzelf te spreken en hun eigen belangen te behartigen, maar hou rekening met de mate dat zij dit wensen en eventuele drempels hierbij. Je kan hen hierbij helpen of bijstaan door vaardigheden en kennis aan te reiken, of in verbinding te brengen met organisaties die hierin verder zijn gevorderd.
  • Verwijs hen door naar wie en wat aansluit bij vragen waar jij minder goed een antwoord op weet: Je kan niet alles even goed kunnen, dus is het belangrijk dat je, als de gelegenheid zich stelt, weet waarheen door te verwijzen als er specifieke vragen zijn rond begeleiding, onderwijs of specifieke therapieën die zijn afgestemd op de autistische persoon die jou vragen stelt of zijn of haar noden uitspreekt.
  • Hou een evenwicht tussen sterktes en uitdagingen: Naast erkenning en meeleven met de beperkingen en uitdagingen die de autistische persoon uitspreekt of wil leren kennen, is het belangrijk om de sterktes en talenten van autistische mensen  te benadrukken en te benutten. Pas echter op voor het blijven accentueren van sterktes, blijf luisteren naar de autistische persoon, die op dat moment misschien (nog) geen boodschap heeft aan het verhaal van groei, talenten of sterktes.
  • Wees flexibel en meegaand in communicatie: Omdat communicatie een uitdaging kan zijn voor sommige autistische mensen, is het belangrijk om flexibele communicatiemethoden te gebruiken, zoals technologie, hulpmiddelen, gebarentaal, of andere communicatiemethoden. Daarbij is de kwaliteit van de communicatie belangrijker dan dat het middel waarmee dit gebeurt of dat een autistische persoon absoluut in jouw therapie – of consultatieruimte fysiek aanwezig is.
  • Denk samen met de autistische persoon na over wat een aangename leefruimte is: Wat geeft de autistische persoon die bij jou is het gevoel welkom, veilig en comfortabel te zijn, zowel in de consultatieruimte, thuis als in de school – of werkomgeving. Denk samen na over eventuele aanpassingen die enerzijds nodig en anderzijds mogelijk en realistisch zijn. 
  • Werk samen met anderen: Werk samen, weliswaar in voortdurend overleg met de autistische persoon die jouw cliënt is, met de autistische persoon zelf, dies familie, professionals, en de bredere gemeenschap om een zo goed mogelijke oplossing te beiden en hierdoor bij te dragen tot een plaats voor hem of haar in de plaatselijke gemeenschap.