Patricia, een lezeres van deze blog, mailt me dat ze af en toe stoot op het begrip ‘economische kost van autisme’. ‘Waar dient dit voor en hoe wordt het berekend? Wie is erin geïnteresseerd en met welk doel? Ik vind het een vreemd begrip.’

Ik kom het begrip ook af en toe tegen, zij het voornamelijk in Britse en Amerikaanse nieuwsbronnen. Ik interpreteer het eerder als de maatschappelijke kost van autisme, die berekend wordt op basis van de prevalentie van autisme, onderzoek en behandelingen, kosten van uitkeringen en ondersteuning, het loonverlies en verlies van toekomstperspectieven van ouders die hun loopbaan moeten pauzeren of opzeggen en het productieverlies als gevolg van autisme. Het blijkt een complexe berekening te zijn. Je kan je natuurlijk afvragen waar dit voor nodig is, en of het wel ethisch is om te spreken in economische termen over autisme.

Sommige groepen in onze samenleving vinden het belangrijk om de economische kost te kennen van autisme. Dat zou vooreerst helpen bij de beslissingen waar investeringen nodig zijn en welke middelen doelgericht kunnen worden toegewezen. Het zou ook helpen om de noodzaak en prioriteit van bepaalde maatregelen aan te tonen. Het zou ook aantonen met welke dagelijkse problemen autistische mensen en hun omgeving geconfronteerd worden en welke maatregelen hen zouden kunnen helpen. Verder zou het ook werkgevers helpen om in te zien dat inclusieve werkplekken die ook autistische mensen inschakelen positieve resultaten kunnen opleveren. Soms worden resultaten van de economische kostprijsberekening ook gehanteerd om de opbrengsten van vroeg interventie af te leiden.

Voor wie geïnteresseerd is in de economische kost als factor om keuzes te maken, zou het volgens mij even belangrijk moeten zijn om ook naar de economische baten te kijken. De focus ligt volgens mij vaak te veel op problemen en kosten, waardoor te veel mensen uit het oog verliezen welke enorme bijdragen autistische mensen, hoe ze ook functioneren, aan onze gemeenschap toevoegen.

Autistische mensen kunnen op diverse wijze positieve bijdragen leveren aan onze samenleving. Hoewel de focus vaak ligt op de uitdagingen en kosten, is het ook belangrijk om de waarde te erkennen die autistische mensen aan de gemeenschap kunnen toevoegen. Je zou die waarde kunnen zien vanuit het de activiteiten van autistische mensen op de gewone en buitengewone arbeidsmarkt, en aanverwante activiteitencentra, als al wat voortvloeit uit hun productiviteit en innovatie, uit hun zin voor ondernemerschap, hun bijdragen aan onderzoek en kennis en hun bijdragen aan creativiteit, kunst en cultuur. Je zou de economische waarde ook kunnen berekenen vanuit de invloed van de vaardigheden en talenten, innovatief denken, toewijding en gedrevenheid, divers bewustzijn, kwaliteitscontrole en oog voor ‘veiligheidsdetails’ van autistische mensen in creatieve, wetenschappelijke, industriële of sociale beroepen,

Toch komen lang niet alle producten en realisaties van autistische mensen in aanmerking om economisch waardevol beschouwd te worden. Dat hoeft, anders dan soms wordt geredeneerd, niet te betekenen dat ze minderwaardig of bezighouding zijn. Wat autistisch mensen die minder economisch georiënteerd zijn voortbrengen, kan op veel andere vlakken, en algemeen maatschappelijk waardevol zijn.

Ik vind het dus geen prioriteit om deze mensen te stimuleren of te activeren om economische waarde voort te brengen, zoals nu vaak gebeurt, maar eerder om hen te waarderen en te ondersteunen in wat ze doen, en hen eventueel de tools aan te bieden om te komen tot een gelijkwaardige samenwerking met mensen die wel voeling hebben met economische waarde. Op voorwaarde dat die laatsten ook gecoached worden in gelijkwaardige samenwerking en waardering voor anderen vormen van waarde dan de economische. In veel situaties en samenlevingen in onze samenleving is economische waarde immers verre van het belangrijkste, en worden menselijke waardigheid, levenskwaliteit, zelfbeschikking en zelfrespect belangrijker geacht als het aankomt op beslissingen nemen voor autistische mensen en hun omgeving