Wat ik graag wat vaker zou willen doen, is vertragen en bij voorkeur stilstaan. In de snelle wereld van vandaag wordt al te gemakkelijk gezegd dat vertragen gelijkstaat aan achteruitgaan. Toch geloof ik dat het onvermogen om stil te staan eerder een belemmering is voor groei. Het is veel gemakkelijker om gevangen te raken in de eindeloze cyclus van verplichtingen en verantwoordelijkheden, en te vergeten te waarderen wat er nu is. Als mensen tegenwoordig iets waarderen, heb ik de indruk, dan is het vooral iets wat al voorbij is, en dan nog vaak geïnterpreteerd vanuit een onrealistisch verlangen.

Wat ik graag wat vaker zou willen doen, is ervaren hoe waardevol het leven op dit moment is. Vanmorgen werd ik me daar weer van bewust toen ik bij de kassa van de buurtwinkel de zoveelste persoon hoorde klagen dat het leven zo duur is. Als prijsbewuste mens vond ik dat best meevallen. Als milieubewuste mens vond ik zelfs dat het spotgoedkoop zou zijn als alle milieukosten die de overheid draagt, zouden worden meegerekend in de verkoopprijs van een product. Gelukkig heb ik genoeg contextueel inzicht om te weten dat ik zoiets beter niet kan zeggen, zeker niet op een zonnige zomerse zondagochtend.

Dat verlangen om te vertragen is natuurlijk geen autismespecifieke wens. Als ik erover begin in gezelschap, lijkt het zelfs alsof het een universele wens is. Op enkele mensen na dan, die al panikeren bij de gedachte dat hun leven zou kunnen stilvallen. De meeste mensen hebben blijkbaar een merkwaardig beeld van vertragen en stilstaan. Het lijkt wel een verre droom, iets dat in het verschiet ligt, een beloning die ze ooit zullen krijgen, meestal bij hun pensioen, voegen ze er snel aan toe. Sommigen zijn gefrustreerd omdat niemand hen die rust gunt en vragen zich dan hardop af wie al dat werk zal doen.

Gelukkig heb ik geen last van schuldgevoel als er werk blijft liggen. “Er mag een bom ontploft zijn, je zou gewoon verder doen met wat je bezig bent,” zucht mijn liefste weleens. Zij houdt graag van structuur en overzicht in de ruimte, terwijl ik vooral overzicht in tijd wil. Ik kan het moeilijk verdragen als mensen te veel of te weinig tijd nemen, te laat komen of gewoon geen enkel tijdsbesef hebben. Dat laatste heb ik zelf ook, en dat is een behoorlijke handicap in deze tijden waarin tijd een prijskaartje heeft.

Tijd nemen om het huidige moment te waarderen, dat is goud waard, schreef iemand onlangs op Instagram. Natuurlijk mis je dan duizend-en-één aanbiedingen waar je later niet meer op kunt rekenen. Of er is volgens sommigen weer kostbare tijd van het veel te korte leven voorbijgegaan zonder productief te zijn. Voor mij hoeft dat laatste niet per se. Ik ben officieel als vrijwel rendementsloos en onproductief beoordeeld, althans op economisch vlak. Mijn rendement ligt duidelijk elders. Ik lijk vooral van binnenuit en onder vier ogen iets op te brengen en produceer nu en dan een dieper gevoel van voldoening en geluk. Gelukkig kan ik daar geen economische winst mee maken, anders had de overheid me wel aangemaand om een bedrijfje te beginnen.

Snel initiatief nemen, rap op de bal spelen, het ijzer smeden als het heet is; ik ben daar nooit echt sterk in geweest. Het is ook gemakkelijker gezegd dan gedaan. Mijn gedachten dwalen sneller af dan ik me bewust ben, naar wat er nog moet komen of naar wat er is gebeurd. Ik word ook voortdurend afgeleid door duizend-en-één geluidjes die meestal niet door de natuur zijn gemaakt. Ik zou ook wel stilte willen, maar helaas is die al een paar jaar geleden uit het aanbod verdwenen.

Tegenwoordig zijn er veel verschillende manieren om in het moment te leven. Zoveel dat je er gerust al je tijd mee kan vullen, en heel wat geld aan kan verliezen. Zelf probeer ik rust in te plannen en me daar dan aan te houden. Het is net als bij een digitale detox. Technisch gezien is dat vrij eenvoudig, maar het is de gedachte om iets te kunnen missen die moeilijk ligt. Ik herinner me nog de tijd dat er alleen vaste lijnen en telefoonhokjes waren. Toen konden mensen elkaar wel even missen. Daarom bel ik ook niet meteen terug als iemand me heeft gebeld en niets heeft ingesproken. Dan is het waarschijnlijk niet zo dringend, denk ik.

Wat ik dus graag wat vaker zou willen doen, is de tijd nemen om te vertragen, tot ik tot volledige stilstand kom, en weer traag op tempo kan komen. Dat vraagt oefening en bewuste inspanning, maar het is de moeite waard. Het betekent niet dat er geen beweging meer is, integendeel. Ook al wandelend of fietsend kan ik in een stil moment terechtkomen. Maar dan ben ik alweer bezig met van alles en denk ik aan wat er nodig is om het zo goed mogelijk te doen. Ach, wat zou ik graag de tijd nemen om te vertragen.